Cibuti nerededir?

Cibuti, resmi adıyla Cibuti Cumhuriyeti, Doğu Afrika'da küçük bir ülkedir. Komşuları: Kuzeyde Eritre, batıda ve güneyde Etiyopya, güneydoğusunda ise Somali’dir. Kızıldeniz'e ve Umman Denizi'nin Aden Körfezi'ne kıyısı vardır. Arap Yarımadası'nda bulunan Yemen'e 20 kilometre uzaklıktadır. Başkenti Cibuti şehridir. Halkın % 95'i Müslüman'dır.

Asya ile Afrika kıtası arasında eski çağlarda meydana gelen göçlerde geçiş noktası olan Cibuti, 8 ve 10. asırlarda İslam orduları tarafından fethedilmiş yerli halk İslamiyeti kabul etmiş ve 1862’ye gelinceye kadar başlarındaki kabile reislerinin idaresinde İslam devletlerine tabi olmuşlardır. 1862’de Fransızlar çalışmaları tamamlanmakta olan Süveyş Kanalından geçerek gemilerin kontrolünü elinde tutmak için önce ülkenin kuzeyindeki Obock bölgesini işgal ettiler. Daha sonraları güneye inerek Cibuti’yi sömürge bölgesine dahil ettiler. 1869’da Süveş kanalının açılması ile Cibuti’nin stratejik önemi artmıştır. Daha sonra Fransa burayı bölgedeki sömürgelerinin idare merkezi haline getirerek “Fransız Somalisi” ismini verdi (1896). Etiyopya (Habeşistan) ile Cibuti arasında 1917’de kurulan demiryolu, buranın önemli bir liman ve ticaret merkezi olmasını sağlamıştır. 1957 senesinde içişlerinde bağımsızlık kazanan Cibuti, 1967’de yapılan bir referandumda Fransa’ya bağlı kalmayı kabul etmiştir. Referandum neticesinde Fransa ülkeyi “Fransız Denizaşırı Toprakları” ilan etti. Somali ve Etyopya’nın ülkedeki bazı kabileleri ayaklandırmak suretiyle kendi topraklarına katmak istemeleri üzerine, Fransa Cibuti’ye bağımsızlık tanıdı. 27 Haziran 1977’de de Bağımsız Cibuti Cumhuriyeti kuruldu.

CİBUTİ’NİN FİZİKİ YAPI

23.200 kilometrekarelik küçük bir yüzölçüme sahip olmasına rağmen, üç farklı fiziki yapısı mevcuttur. Kıyı bölgesi ile yüksek yayla bölgesini en yüksek noktası 1500 m’yi bulan dağlık bölge ayırmaktadır. Yayla bölgesi yer yer derin vadilerle bölünmüş vaziyettedir. Irmakların mevcut olmadığı Cibuti’de bir çöküntü sonucu meydana geldiği anlaşılan Hanle Ovasında mevcut iki göl vardır. Alalı ve Assal ismindeki göller tuz gölü olup, bunlardan Assal deniz seviyesinden 150 metre aşağıdadır.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Sıcak ve kurak bir iklime sahip olan Cibuti’de senelik sıcaklık ortalaması 32°C civarındadır. Yağış dağlık bölgelerde kıyı bölgesine nazaran biraz daha fazladır. Yıllık yağış ortalaması kıyı şeridinde 130 mm iken, dağlık bölgelerde 500 mm civarındadır. Bitki örtüsü çok cılızdır. Yer yer görülen fundalıklar ve otlaklar haricinde dağlık bölgelerde az da olsa zayıf ormanlara rastlanır. Tuz göllerindeki tuz ülkenin sahip olduğu en önemli kaynaktır. Tatlı su gölleri ve dereleri bulunmayan ülke başka hiç bir tabii kaynağa sahip değildir.

NÜFUS VE SOSYAL HAYAT

800 bin civarındaki nüfusun ekseriyetini Afar ve İssa halkı teşkil eder. Bunlardan Afarlar Habeş, İssalar ise Somali asıllıdır. Halk genellikle başşehir olan Cibuti’de yaşamaktadır. Kalanlar ise diğer şehirlerde yaşamakla beraber, çoğunlukla göçebe hayatı sürerler. 1977’ye kadar Fransızca olan resmi dili bağımsızlıktan sonra Afar ve İssa dilleri ile Arapça olarak kabul edilmiştir. Okullarda öğretim Arapça yapılmaktadır. Fakat Fransızlardan kalma okullarda hala Fransızca öğretim devam etmektedir. Göçebe halk hayvancılıkla uğraşır.

EKONOMİ GEMİLERE DAYALIDIR

Cibuti ekonomisinin temel dayanağını Kızıldeniz ile Hint Okyanusu arasında transit geçiş yapan gemiler teşkil eder. Başşehirdeki liman dünya deniz ulaşımında önemli bir uğrak yeridir. Gemi onarımı tezgahları ve ikmal depoları, transit geçiş yapan gemilerden döviz kazanmasına sebep olur. Etiyopya’nın başşehrine bağlı olan demiryolları ticaretin büyük bir kısmının burada yapılmasını sağlar. Göçebelerin yaptığı hayvancılığın bir yan kolu olarak et ve balık kombinaları ile konserve fabrikaları mevcuttur. Az da olsa kimyevi madde imalatından söz edilebilen ülkede sulanabilen az bir miktar arazide sebze ve hurma yetiştirilir. Hayvancılıkla uğraşan göçebe halk genellikle koyun, keçi ve deve besler. Tuz göllerinden bol tuz üretilebilme imkanı olmasına rağmen, ancak ülke ihtiyacı kadar üretilir. Kıyılarda balıkçılık ve inci avcılığı da yapılmaktadır. Hiçbir şey ihraç etmeyen ülke şeker, un, çimento, ilaç ve pamuk dokuma ithal eder. Bu ithalatını transit geçişlerden elde ettiği döviz geliriyle yapar.

SAHİL VE PLAJLARI GÖRENLERİ BÜYÜLÜYOR

Kıyıları boyunca uzanan sahilleri ve plajlarıyla hafızalarda güzel kareler bırakan Cibuti, başkenti ile aynı ismi taşıyan ülkelerdendir.  Nüfusun büyük bir kısmı başkent Cibuti’de yaşamaktadır. Turizm bu ülkede hala az gelişmiştir. Görülmesi gereken yerlerin başında, büyüleyici manzarasıyla deniz seviyesinin 150 metre altında yer alan Assal Gölü var. Cibuti küçücük fakat dolu dolu bir ülkedir Fransızca ve Arapça konuşulan bu ülkenin nüfusu 800 bin civarında. Dünyada çok az ülke Cibuti kadar ilginç manzaralar sunabilir. Tuz gölleri, volkanlar, çökmüş ovalar, kireçtaşı bacalardan tüten sıcak buharlar, bazalt platoları ve devasa kanyonlar…. Bütün bunlar Cibuti’nin bulunduğu konumun bir hediyesi. Ülke üç tektonik plakanın kesiştiği yerde ve Kızıl Deniz’in tam dibinde duruyor. Açık hava maceraları burada oldukça çeşitlilik gösteriyor. Bunların yanında dalışı ve uçurtma sörfünü seviyorsanız, balinalarla şnorkel yapmak istiyorum diyorsanız Kızıl Deniz sizleri bekliyor olacak.

YAŞAM STANDARDI ÇOK DÜŞÜK

Başkent halkının çoğunluğu standardı düşük konutlarda yaşamaktadır. Yaşam standardı çok düşüktür. İnşaat maliyeti yüksek olduğundan özellikle kırsaldaki evlerin malzemeleri ve dayanaklılığı doğal afetlere karşı zayıftır. Kuraklık kırsal alan ekonomisini derinden etkileyen ciddi bir sorundur. Bu durum insanları, şehirlere göçe zorlamaktadır. Sağlık koşulları zayıf olduğu gibi, verilen hizmette yetersiz kalmaktadır. HIV virüsü, kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Çocuk ve kadınların, daha fazla sağlık hizmeti (tedavi, ilaç) desteğine ihtiyacı vardır. Cibutililerin giydiği kıyafetler bölgenin sıcak ve kurak iklimini yansıtır. Batılı giyim tarzı olan kot pantolon ve t-shirt yerine erkekler genellikle beli saran sarong benzeri macawiis giyerler. Cibuti Cumhuriyeti esas itibariyle Fransa'nın ekonomik ve askerî denetimi altındadır. Yerli ordu ve polis teşkilâtının bulunmadığı ülkede Fransa'nın yaklaşık 4000 kişilik bir silâhlı kuvveti görev yapmaktadır.