Çin-ABD gerilimi tırmandırılıyor

Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde geçen aylarda yürürlüğe giren Ulusal Güvenlik Kanunu'yla "yabancı ülkelerle gizlice iş birliği yaptıkları" gerekçesiyle bazı muhalif medya lideri ve çalışanlarının gözaltına alınması, Çin-ABD gerilimini daha ileri taşıyacak gelişmelerin habercisi olabilir.

Hong Kong’da dün muhalif medyadan Apple Daily ve Next Digital’in kurucusu ve iş adamı Jimmy Lai, bazı aile üyeleri ve bu medya şirketinde çalışan üst düzey yetiklilerin bulunduğu binalar polis tarafından basıldı.

Söz konusu kişiler ile bölgede güvenlik kanunu yürürlüğe girmeden kendisini lağveden ve muhalif grupların önemli liderlerinin daha önce üyesi bulunduğu "Demosisto" adlı grubun eski üst düzey liderlerinden Agnes Chow da gözaltına alındı.

Hong Kong polisi, bu kişilerin "yeni güvenlik kanunu ihlal ettikleri ve yabancı ülkelerle gizlice iş birliği yürüttükleri" gerekçesiyle gözaltına alındığını açıklarken, Çin medyasında bu durum "ayrılıkçılar gözaltına alındı" şeklinde duyuruldu.

Söz konusu gözaltılar, yeni güvenlik yasasının yürürlüğe girmesinin ardından Çin Dışişleri Bakanlığı ve Hong Kong Baş Yöneticisi Carrie Lam tarafından kanunun "çok küçük bir grubu hedef alacağı" yönündeki açıklamalarını hatırlattı.

Sıra "dörtlü çete"nin diğer üyelerine gelebilir

Hong Kong’da geçen yıl, suçluların Çin’e iadesi tasarısını protesto etmek amacıyla başlayan ve hükümet karşıtı protestolara dönüşen toplumsal olaylar sırasında, Çin medyası tarafından bölgedeki bazı muhalif parti ve basınının başındaki kişiler hedef tahtasına konuldu.

Çin yakın dönem siyasetinde "hainleri" tanımlamak için kullanılan "dörtlü çete" etiketi, bölgedeki protestoları destekleyen muhaliflerden 4 üst düzey isme yönelik kullanıldı.


Çin medyası tarafından hazırlanan "Hong Kong’u felakete sürükleyen 4'lü çetenin maskesi düşüyor" adlı bir videoda, Hong Kong’daki Jimmy Lai, eski üst düzey siyasilerden Anson Chan, Hong Kong Demokrasi Partisinin kurucularından Martin Lee ve partinin liderlerinden Albert Ho’nun, Hong Kong gençliğini yanlış yönlendirdiği savunuldu.


Söz konusu kişilerin, Hong Kong’daki hükümet karşıtı protestoları medya ve finans konularında destekledikleri, ABD ve Avrupa başta olmak üzere dış güçlerden protestoya destek aradıkları öne sürülerek, bu kişilerin yurt dışındaki yabancı ülke siyasetçileriyle görüntülerine yer verildi.


Hong Kong’da Çin hükümetinin Jimmy Lai ve bazı aile üyelerinin yanı sıra muhalif medya çalışanlarını gözaltına alınması “dörtlü çete” ifadeleriyle daha önce hedef tahtasına konan muhalif kesimin diğer liderlerinin de gözaltına alınabileceği ihtimalini ortaya koyuyor.

Gözaltılar müebbet hapisle sonuçlanabilir

Çin hükümetince daha önce genel anlamda Hong Kong’daki küçük bir grubu hedef alacağı belirtilen yeni güvenlik kanunu, devleti yıkmaya teşebbüs, vatana ihanet ve ulusal güvenliği tehlikeye atan eylemler ile yabancı güçlerle iş birliklerini yasaklıyor.


Polisin mahkeme izni bulunmadan ev ve iş yeri aramasına, sosyal medya ve internete müdahale etmeye kadar birçok yeni yetkilerle donatıldığı kanuna göre, Baş Yönetici Lam, ulusal güvenlik vakalarına bakacak hakimleri belirleyebiliyor, "özel" olduğu değerlendirilen vakalar Çin ana karasında görülebiliyor.

İşlenen suçun büyüklüğüne göre, 3 yıldan müebbete kadar hapis cezasının verilmesini sağlayan yeni kanunla "vatan haini veya dörtlü çetenin üyesi" olarak etiketlenen Jimmy Lai başta olmak üzere gözaltına alınanların davasının Çin ana karasında görülmesi ve müebbet hapis cezası verilmesi ihtimal dahilinde bulunuyor.

Çin ile ABD arasında Hong Kong gerilimi daha fazla artabilir

ABD başta olmak üzere Batılı ülkeler ve Hong Kong’daki muhaliflerin karşı çıktığı yeni güvenlik yasası nedeniyle Çin’in Batı’yla ilişkileri son yıllarda gerilimlere sahne oluyor.

Washington yönetimi, geçen hafta aralarında Hong Kong Baş Yöneticisi Lam, Çin’in Hong Kong İrtibat Bürosu Direktörü Luo Huining ve Hong Kong Polis Gücü Komiseri Chris Tang Ping’in aralarında bulunduğu 11 yetkiliye yaptırım kararı aldı.

Pekin yönetimi ise ABD’nin bu kararına karşılık aralarında ABD’li senatör Ted Cruz, Marco Rubio ve bazı sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin bulunduğu 11 ABD’li yetkiliye yaptırım uygulayacaklarını açıkladı.

Diğer yandan ABD Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O'Brien, "Jimmy Lai, oğulları ve meslektaşlarının yanındayız. Pekin yönetimini de acilen Ulusal Güvenlik Yasası'nı feshetmeye ve Hong Kong'da hukukun üstünlüğünü yeniden sağlamaya davet ediyoruz." ifadesini kullandı.

Söz konusu gözaltılar, Pekin yönetiminin, ABD’nin 11 Hong Kong ve Çinli yetkiliye yaptırım kararına cevap olarak değerlendirilirken, Washington yönetiminin Hong Kong’daki 1000'den fazla ABD’li şirketin buradan ayrılmasını sağlayarak gerilimi farklı bir seviyeye çıkarabilme ihtimali bulunuyor.

Halihazırda Güney Çin Denizi, Tayvan, Çinli sosyal medya uygulamaları başta olmak üzere birçok konuda fırtınalı seyreden Çin-ABD ilişkilerini, yüksek gerilimli günler bekliyor.