Lübnan'daki eğitim sistemi ekonomik kriz nedeniyle zorda

Lübnan'da 3 yıldır devam eden ekonomik kriz nedeniyle düşük maaşlarla çalışan birçok öğretmen görevlerinden istifa etmeyi düşünürken, okul masraflarını karşılayamayan ebeveynler de çocuklarını okuldan almayı düşünüyor.

Lübnan bir dönem kaliteli, çok dilli ve köklü eğitim kurumları ile bölgenin önde gelen ülkeleri arasındaydı. Ülkenin özellikle özel okullarından mezun olan lise seviyesindeki öğrenciler ana dil Arapçanın yanı sıra akıcı bir şekilde Fransızca ve İngilizce konuşabiliyor.

Ancak ülkede 3 yıldır devam eden ekonomik kriz nedeniyle eğitim kurumları, eğitimciler ve ebeveynler çok zor bir süreçten geçiyor.

Ekonomik kriz yaşanmadan ve ülke altyapısı çökmeden önce normal şartlarda yeni atanan bir öğretmenin maaşı 1200 dolar civarındaydı.

Lübnan lirasının dolar karşısındaki değer kaybı, öğretmen maaşlarının 130 dolara kadar düşmesine neden olurken, hükümet enflasyon karşısında eriyen maaşlara bir çözüm sunamadı.

Düşük maaş, artan masraflar, zayıflayan alım gücü, okullarda elektrik gibi temel ihtiyaçların dahi olmaması nedeniyle öğretmenler, bu yıl eylül yerine ekimde eğitim-öğretim yılına başlayacak.

- Öğretmenlerin yüzde 73'ü görev bırakmayı düşünüyor

Beyrut'ta bulunan ve eğitim kurumlarıyla ilgili saha çalışmaları yürüten "Lübnan Araştırma Merkezi" ve Lübnan Amerikan Üniversitesi bu ayın başında ülkedeki eğitim sistemi hakkında ortak bir rapor hazırladı.

Ülke genelinde devlette görev yapan öğretmen sayısının 39 bin olduğuna dikkat çekilen raporda, öğretmenlerin aylık gelirlerinin 131 dolar olduğu ancak sadece ulaşım masraflarının bile 128 doları bulduğu kaydedildi.

Raporda, ekonomik kriz nedeniyle öğretmenlerin yüzde 66'sının ek işte çalışmak zorunda olduğu, aynı zamanda yüzde 65'inin yine geçimini sağlamak için borçlandığını söylediği aktarıldı.

Ülkede birçok sektör gibi devlete ait sağlık sistemi de ekonomik krizden payını alan sektörler arasında. Krizden önce ülkede özel sağlık sigortası oldukça yaygın bir sistemdi ancak 4 kişilik bir aile için ortalama ödenmesi gereken 1 yıllık sigorta bedeli yaklaşık 2 bin 500 dolar.

Daha önce birçok öğretmen, dilediği takdirde kendisi için özel sigorta yapabilecek güçte iken söz konusu rapora göre öğretmenlerin yüzde 99'u sağlık hizmeti alımında ciddi sıkıntılar yaşıyor.

Rapora göre, devletin verdiği maaşı "sadece bir zaman kaybı" olarak değerlendiren öğretmenlerin yüzde 73'ü görevi bırakmayı ve başka sektörde çalışmayı planlıyor.

Öğretmenlerde olduğu gibi veliler için de durum hiç iç acıcı değil. Özel okula giden her 10 öğrenciden 5'i, ücretin ödenememesi nedeniyle okulunu terk edip devlet okuluna geçti.

Söz konusu raporda, ortalama özel okula giden bir öğrencinin yıllık masrafının 2 bin 350 dolar olduğu, ailelerin düşük maaşla artık bu ücretleri ödeyebilecek güçte olmadığı ifade ediliyor.

- Öğrencilerin okulu bırakma riski söz konusu

Lübnan Meclisi Çocuk ve Kadın Komisyonu Başkanı Milletvekili Anaye İzzeddin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ülkedeki krizin en çok etkilediği sektörlerin başında eğitim ve eğitimcilerin yer aldığını, sektörün çok zor bir süreçten geçtiğini söyledi.

Lübnan Eğitim Bakanlığından ülkedeki eğitim sisteminin ne durumda olduğunu somut bilgilerle göz önüne sermek için veriler talep ettiklerini belirten İzzeddin, "Velilerin okul masrafını ödeyememesi nedeniyle öğrencilerin okulu bırakması söz konusu olabilir." dedi.

Hükümetin yanı sıra uluslararası fon ve Birleşmiş Milletler tarafından eğitim için ayrılan bütçenin sadece maaşlara ayrılmasının mümkün olmadığını aktaran İzzeddin, elektrik üretimi için yakıtın da ciddi bir külfet olduğunu kaydetti.

- Özel okul taksitlerinin dolar ile ödenmesi zorunluluğu

Lübnan'da eğitim alanında araştırma yapan Muhammed Şemseddin'e göre ülkedeki öğrencilerin yüzde 65'i özel, yüzde 35'i ise devlet okullarında eğitim alıyor.

Lübnan Özel Okul Aile Komitesi Başkanı ve Avukat Melek Hamiye'ye göre Lübnan'ın yasalarına aykırı olmasına rağmen, çocuklarını özel okullara gönderen velilerden Lübnan lirası yerine peşin veya taksitlerin tamamen dolarla ödenmesi isteniyor.

Krizden önce Lübnan lirası 1500 civarındayken bugün bir dolar 35 bin Lübnan lirasından işlem görüyor. Bu nedenle maaşını Lübnan lirası alan ailelerin dolarla okul taksidi ödemesi oldukça güç.

Hamiye "Bu mevzu gelecek nesilleri tehdit ediyor. Onları eğitim hakkından mahrum bırakıyor. Çocukların okulu bırakmasına ve toplum içerisinde kaosun çıkmasına yol açıyor." dedi.

- 522 bin Suriyeli mülteci öğrenci var

Lübnan hükümetinin verilerine göre ülke genelinde 1,5 milyon Suriyeli mülteci yaşıyor.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinin Aralık 2021'deki raporuna göre de Lübnan'da okul çağında olan yaklaşık 522 bin mülteci çocuk bulunduğu ifade edilmişti.

Normal şartlarda mülteci çocuklar BM tarafından kamplarda kurulan okullar ve Lübnan'a ait devlet okullarında eğitim alıyordu. Ancak Lübnan'daki ekonomik krizden dolayı Suriyeli mülteci çocukların imkanları da çok kısıtlandı.

Devletin verdiği elektriğin tüm gün boyunca sadece 2 saat olması nedeniyle sınıflarda özellikle kış mevsiminde neredeyse hiç uygun bir eğitim ortamı bulunmuyor.

Lübnanlı öğrencilerden sonra öğlen veya akşam okula giden Suriyeli mülteciler, geçen yıl okula kasım ayında çok gecikmeli ve kısa bir dönem için başlamıştı.