Suriye krizine siyasi çözüm için gözler Anayasa Komitesi görüşmelerinde

Suriye'de iç savaşın siyasi çözümüne yönelik arayışların en önemli ayağını oluşturan Anayasa Komitesi görüşmeleri 4. turunda tarafları bir araya getirecek.

İsviçre'nin Cenevre kentinde bugün başlaması beklenen 4. tur görüşmeleri, Beşşar Esed rejimi, sivil toplum kuruluşları (STK) ve Suriye muhalefeti temsilcilerinden oluşan 45 kişilik anayasa yazım ekibini yeniden masada buluşturacak.

Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen himayesinde gerçekleşecek 4. tur görüşmelerinde, tarafların ulusal kurumlar ve ilkeler meselelerini ele alması bekleniyor.

Esed rejiminin "uzlaşmaz tavrı"

Yaklaşık bir yıldır devam eden Anayasa Komitesi görüşmelerinin ilk turlarında, Esed rejimini temsil eden heyetin uzlaşmaz tavrı dikkati çekmişti.

Esed rejimi, önceki Anayasa Komitesi görüşmelerinde terörle mücadele gibi gündem dışı konuları masaya getirerek, Komitenin esas toplanma amacını gerçekleştirmesine müsaade etmemişti.

Suriye Anayasa Komitesinin muhalif Eş Başkanı Hadi el Bahra, ikinci tur görüşmelerin ardından, Komitenin faaliyet alanı ve yetkileri dahilinde sundukları 5 teklifin de rejim tarafından reddedildiğini açıklamıştı.

Muhalifler siyasi çözümün "kalıcı ateşkes "den geçtiğini vurgularken, rejim ve destekçilerinin ateşkes kararlarını ihlal ederek askeri çözüm arayışlarına girmesi, taraflar arasında "güven" oluşmasını engelliyor.

Nitekim Bahra, önceki görüşmelerde yaptığı açıklamalarda "Şiddet ve askeri çatışmalar devam ettiği sürece, siyasi sürecin hızlı ilerlediğini görmeyeceğiz." ifadelerini kullanmıştı.

Diğer yandan rejimin eş başkanlığını yürüten Ahmed Kuzbari, bir önceki görüşmelerde ABD'nin Komite görüşmelerine müdahalesi olduğunu iddia ederek muhalefeti suçlamıştı.

Rejimin görüşmeler sürerken giriştiği eylemler "güven kırıyor"

Esed rejimi görüşmelerin sürdüğü yıl içerisinde, muhaliflerin protestosu, düşük katılım ve uluslararası itirazların ışığında meclis seçimleri düzenlemişti.

"Halksız" gerçekleştirilen seçimlerde, Esed rejimi bir çok savaş suçlusunu meclise sokarak tepkileri üzerine çekmişti.

Diğer yandan, geçen ay rejimin Rusya sponsorluğunda muhalifleri dışlayarak "Uluslararası mülteciler konferansı" düzenlemesi, ülkedeki iç savaşın çözümüne yönelik "tek taraflı" tavrın devam ettiği eleştirilerini beraberinde getirmişti.

BM kararlarına göre, mültecilerin geri dönüşü meselesinin, tarafların siyasi uzlaşıyı sağlayıp yeni anayasa ışığında yönetime geçilmesinin ardından gündeme getirilmesi gerekiyor.

Üçüncü tur görüşmelerinde "umut ışığı" belirdi

Görüşmelerin 27 Ağustos'ta gerçekleşen üçüncü turunda muhalefet, toplantıların genel anlamda olumlu geçtiğini belirtti.

Görüşmelerin ardından muhaliflerin eş başkanlığını yürüten Bahra, Suriye'nin geleceğini şekillendirecek yeni anayasanın yazımı için "küçük bir adım" atıldığını ifade etti.

Rejim heyeti ise bir önceki görüşmelerin aksine, masaya oturarak daha sakin bir görüntü sergiledi.

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen 3. tur sonunda tarafların tutumuna övgüde bulunarak, güçlü görüş ayrılıklarının devam etmesine rağmen taraflar arasında ortak yönlerin olduğunun altını çizdi.

Taraflar arasında güven eksikliği var

Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, 4. tur görüşmeleri ile ilgili dün düzenlediği basın toplantısında, taraflar arasında güven eksikliği olduğuna işaret etmiş, söz konusu güven eksikliğinin giderilmesinin zaman alacağını vurgulamıştı.

Rejim tarafının son bir yılda gösterdiği tek taraflı tavır, taraflar arasındaki güven eksikliği ve uluslararası aktörlerin var olan dengeleri değiştirecek eylemde bulunmayışı göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu görüşmelerden kısa vadede sonuç alınması zorlaşıyor.

Anayasa Komitesi toplantılarının 4. turunun, 4 Aralık'a kadar sürmesi bekleniyor.

Suriye Anayasa Komitesi toplantıları

Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının ilk turu, iki kademeli düzenlenmişti.

150 üyenin katılımıyla geçen yıl 30 Ekim'de başlayan ve 1 Kasım'da sona eren açılış toplantılarının ardından 45 kişilik yazım kurulu, 3-8 Kasım'da BM Cenevre Ofisi'nde yoğun müzakereler gerçekleştirmişti.

Komitenin, İsviçre'nin Cenevre kentinde 25-29 Kasım'da gerçekleşen 2'nci tur görüşmeleri, rejimi temsil eden heyetin uzlaşmaz tavrı nedeniyle 45 kişilik yazım kurulu bir araya gelemeden sona ermişti.

Suriye Anayasa Komitesinin yapısı

Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor.

Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere 3 gruptan oluşuyor.

Küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15'er kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.

45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.

Komitenin iki eş başkana sahip olması dikkati çekiyor.

Muhaliflerin eş başkanlığını eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.