Hazreti Şems’in diyarı; Tebriz

Tebriz, İran'da Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehirdir. Tebriz, İran'ın kuzey batısındaki en büyük şehri, aynı zamanda bir Azeri şehridir. Şehir nüfusunun çoğunluğunu Azerbaycan Türkleri oluşturur. Halkın dili Azerbaycan Türkçesi'dir. Nüfus açısından İran’ın Tahran, Meşhed ve İsfahan'dan sonra dördüncü en büyük şehridir. Sanayi bakımından İran’ın ikinci şehridir.

Tebriz’in ne zaman kurulduğu hakkında kesin bilgi yoktur. Şehirde yapılan arkeolojik kazılara göre Tebriz’in 5 bin yıllık bir geçmişi olduğu tahmin edilmektedir. Çeşitli kaynaklar III. yüzyılda şehrin varlığından söz ederler. Gazaka olarak da bilinen kent Atropatena’nın başkentiydi. Fakat sonra bir depremde yıkıldı ve Arap hâkimiyeti zamanında tekrar imar edildi.

Eskiden beri önemli bir merkez olan Tebriz’in kuruluşunu hazırlayan etkenlerden biri de kuzey-güney ve doğu-batı doğrultularında önemli yollar üzerinde (İpek ve Baharat yolları üzerinde) bulunmasıdır. Tebriz, doğu ile batı arasında bir Orta Çağ kültür merkezi olmuştur. Tebriz, gerek içinde barındırdığı Türk nüfus ve gerekse İran’ı yüzyıllar boyunca yöneten Türkler açısından önemli bir merkezdir.

TEBRİZ’İN GEZİLİP GÖRÜLECEK YERLERİ

TEBRİZ KAPALI ÇARŞISI (MUZAFFERİYE)

Unesco Dünya Mirası listesinde 1 km’lik uzunluğu ile dünyanın en büyük kapalı çarşısı olarak ön plana çıkmaktadır. Emir arastası, Muzafferiye çarşısı, Emir ve Gürcüler çarşısı, Rasta bazar ve Masgeran (Bakırcılar çarşısı), Keffaşan (Ayakkabıcılar çarşısı) ve Haremhaş pazarı bölümlerinden oluşan bu çarşıda arastalar, küçük çarşı, dükkanlar, koridorlar, camiler ve hamamlar yer almaktadır.

ARG-E TEBRİZ, TEBRİZ KALESİ

Kapalı çarşının hemen arka tarafından yer alan bu kale, şimdilerde her ne kadar işlevini görmese de tarihi süreçte pek çok suçlunun idam edildiği yer olarak bilinmektedir.

MAVİ CAMİİ (GÖY MESCİD)

Karakoyunlular tarafından inşa edilen ve kentin simgesi olan bu cami 1779 tarihli büyük Tebrşiz depreminde oldukça hasar gördüğü için şimdilerde yeniden düzenleme çalışmaları mevcuttur.

AZERBAYCAN MÜZESİ

İmam Humeyni caddesi üzerinde bulunan müze; 1952 yılında kurulmuştur. İran’ın geçmişi olan Sasani İmparatorluğuna ait çok önemli 5000 yıllık tarihi eserler ile Fars ırkının İslam ile tanışmasından sonraki dönemlere ait tarihi ve önemli belgeler ile eserler sergilenmektedir.

AFZALADDİN BEDEL KHAGANİ

Mavi camiyi gezdikten hemen sonra, caminin arka batı tarafında yer alan ve ünlü Azeri şair Afzaladdin Bedel Khagani‘nin heykelini görebilirsiniz. Bahçeye de adını veren bu şair, İran ve Azeri tarihine büyük katkı sunmuştur.

AMİR NEZAM EVİ

Haj Vali Memar-E Tebriz tarafından 1868 yılında yapılan bu ev, Azerbaycan anayasası için toplanan Azerileri ağırlıyormuş. Ancak, 1975 yılında İran devrim yetkilileri tarafından müze haline getirilip sergilenme amacıyla halka açılmıştır. Evdeki muhteşem sanat eserleri ve mimari yapı oldukça değerlidir.

TEBRİZ BELEDİYESİ VE SAAT KULESİ

Bir çeşit şehir meydanı oluşsun diye 1934 yılında saat kulesi yapılmış ve hemen yanı başında Tebriz Belediyesine ait bina bulunmaktadır. Binanın çinde ise Tebriz tarihi ile ilgili eserler sergilenmektedir.

MAKBERETÜŞ ŞUARA, ŞAİRLER ANITI

Şairler kenti Tebriz’de şairleri için mezarlık yapılmıştır. Şehriyar’ın da mezarı yine burada bulunmaktadır.