12 Eylül cuntası tarafından imha edilen film: Yorgun Savaşçı

12 Eylül cuntası tarafından imha edilen film: Yorgun Savaşçı
​​​​​​​38 yıl önce kameralar karşısına geçen TRT Genel Müdürü Macit Akman, "Yorgun Savaşçı" filminin yaktırıldığını açıklamıştı. Kenan Evren yönetimindeki askeri cunta tarafından gerçekleştirilen bu eylemin sebebi neydi?

Takvimler 22 Kasım 1983’ü gösterirken  TRT Genel Müdürü Macit Akman, 12 Eylül cuntası tarafından imha edilen ''Yorgun Savaşçı'' filminin kopyasının mevcut olduğunu açıkladı.

Yorgun Savaşçı 1980 yılında yönetmen Halit Refiğ tarafından TRT için TV dizisi olarak çekilen filmdir. O zamanın şartlarında güçlü oyuncu kadrosu, 2,5 yıl süren çekimleri ve 1 doların 35 lira olduğu dönemine göre rekor denilebilecek büyüklükteki 40 milyon TL bütçesiyle çok iddialı bir yapımdır.

Filmin özgün kayıtları ve tüm kopyaları Kenan Evren yönetimindeki askeri cunta tarafından yakılarak imha ettirilmiştir. Filmin yakılma gerekçeleri arasında Atatürk ve Kurtuluş Savaşı karşıtı bir yapım olması, Çerkes Ethem'in kahraman olarak gösterilmesi, askerlere kötü lakap takılması gösterilmişti.

2. ABDÜLHAMİD'LE İLGİLİ SAHNELER ETKİLİ OLDU

Dizi filmin yakılma kararını veren komisyonda bulunan 'Şu Çılgın Türkler'in yazarı Turgut Özakman, filmin yakılması için dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in yine dönemin Başbakanı Bülent Ulusu'ya emir vermesi ile oluşturulan komisyonun 7 üyesinden biri olduğunu belirtmişti. Yapımın yakılmasıyla ilgili olarak yapılan açıklamada Atatürk’ü ve milli mücadeleyi kötü gösterme temel neden olarak belirtiliyordu. Filmde yer alan 2. Abdülhamid'in devrilmesinin arkasındaki tezgaha göndermede bulunulan sahneler başta olmak üzere Çerkez Ethem'in kahraman olarak gösterilmesiyle ilgili sahnelerin de etkili olduğu ifade edilmişti.

YAKIM KARARINI VEREN KOMİSYONDAKİ İSİMLER

Yorgun Savaşçı'nın genelkurmay fırınlarında yakılmasına karar veren komisyonda; Hava Albay Mehmet Yılmaz, Piyade Albay Selçuk Doğu, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Temsilcisi Tank Albay İhsan Beriş, İçişleri Bakanlığı Temsilcisi Hatice Özak, Basın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü Temsilcisi Adnan Yarar, TRT temsilcileri Mehmet Turan Akköprülü ve Aydın Olgun ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Temsilcisi - Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Turgut Özakman yer almıştı.

YAKILARAK İMHA EDİLEN İLK TÜRK DİZİSİ

İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından 2019 yılında yayımlanan bilimsel çalışmada ise filmle ilgili şu görüşlere yer verildi: “ İncelenen bu milli seferberlik süresince, karakterler üzerinde yansıtılan görev ve sorumlulukların bir emir konuta zinciri gibi birçok özelliği barındırdığından dolayı; Milliyetçilik, Militarizm ve Erkeklik söylemleri üzerine inşa edildiği sonucu tartışılmaya açıktır. Ayrıca dizinin bir kahramanlık dizisi olması bakımından kahraman ve kahramanlık tanımları üzerine tartışmaları özetlenmiştir. Dizinin büyük bölümünü askeri olaylara, isyanlara, düşmana karşı yapılan etkin mücadele ile gerçekleştirildiğin ve zorlu iç ve dış mücadelelerle sürdürüldüğünü görülmektedir. “Yorgun Savaşçı”; ilk yerli savaş dizisi, yakılarak imha edilen ilk Türk dizisi ve ulusal sinemanın son örneği olması bakımlarından önemlidir. “Yorgun Savaşçı”, dizisinde erkek kahramanın yolculuğunun arketipsel analizi adlı bu çalışmada, bir kurmaca karakter olan Yüzbaşı Cemil’in dizi, film incelemelerinde tartışma konusu olan inceleme yöntemlerine özgün bir şablon kazandırması düşünülerek başlanmıştır. Bu çalışmanın, gelecek dizi çalışmaları için bir örnek şablon olması sunması umulmaktadır. Çalışmanın izleneceği yolların çalışmaların içeriğine göre değişebildiği de görülmektedir. Kahramanın yolculuğu modeli yapılacak yeni çalışmalarla yeni sonuçların çıkmasına faydalı olacağı öngörülmektedir. (TARKAN KALELİ)

 

 

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.