Kıbrıs Barış Harekatı’nın ruhu şehitlik müzeler ve anıtlarda yaşatılıyor

Türk Silahlı Kuvvetlerince (TSK) 20 Temmuz 1974’te, Rumların, Kıbrıslı Türklere karşı uyguladıkları baskı ve zulme son vermek ve Ada’ya barış getirmek amacıyla düzenlediği Kıbrıs Barış Harekatı'nın izleri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki (KKTC) şehitlik, anıt ve müzelerde ziyaretçilerle buluşuyor.

Harekatın hafızalardan silinmeyen izleri, Türk ordusunun kahramanlık hikayeleri ve şehitlerin hatıraları, özellikle Türk ordusunun denizden ilk çıkarmayı yaptığı Karaoğlanoğlu Plajı mevkisi ile diğer bölgelerdeki şehitlik, anıt ve müzelerde sergileniyor.

Lefkoşa'daki Boğaz Şehitliği, Girne'deki Barış ve Özgürlük Anıtı, Karaoğlanoğlu Şehitliği ile Barış ve Özgürlük Müzesi, ziyaretçilere o dönemi anlatıyor.

Boğaz Şehitliği

İlk olarak Temmuz 1974'te kurulan Boğaz Şehitliği'nde, 20 Temmuz-16 Ağustos 1974'te gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı'nda şehit olan subay, yedek subay, astsubay, erbaş ve erler ile mücahitler yatıyor.

Boğaz Şehitliği'ne 4'ü meçhul olmak üzere 301 TSK mensubu, 26 mücahit şehit defnedildi.

Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığınca 2001'de şehitliğin tamamı yeniden düzenlenirken bu kapsamda 15 metre boyunda bir anıt, sergi ve şehitlik alanı, yürüyüş yolları, 200 metrekarelik tören alanı, danışma binası, 4 çardak, süs havuzu, çevre ve istinat duvarları, park alanları, çevre düzenlemesi ile şehitlik alanının çevre aydınlatması yapıldı.

Şehitliğin en üst noktasına, daha önceki 7 metrelik anıt yerine, 15 metre yüksekliğinde Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC'nin birlik, beraberliğini simgeleyen anıt inşa edildi.

Anıt bölgesinde, bayrağa sarılı şehit asker, iki heykel kompozisyonu ve aslan heykeli bulunuyor.

Ziyaretçilere bilgi vermek amacıyla yapılan danışma binasındaki bilgisayarda, şehitlerin bilgi ve resimlerine ulaşılabiliyor.

Karaoğlanoğlu Şehitliği

Karaoğlanoğlu Şehitliği'nde de harekatta şehit düşen subay, astsubay, erbaş ve erlerin anısına 20 Temmuz 1976'da inşa edildi.

Şehitliğe, Kıbrıs Harekatı'nda adaya ilk çıkan TSK alayının komutanı, Halil İbrahim Karaoğlanoğlu'nun ismi verildi. Şehitlikte 8 subay, 5 astsubay, 58 erbaş ve er olmak üzere 71 Türk askerinin mezarı bulunuyor.

Girişindeki 2 sütunun, anavatan Türkiye'ye açılan kapıyı temsil ettiği şehitliğin, giriş kısmına yakın bölümdeki panolarda, Kıbrıs ve Kıbrıs Türklerinin tarihi, 1974 Barış Harekatı ve Ada'yla ilgili Türkçe ve İngilizce genel bilgiler yer alıyor.

Şehitliğin orta kısmında, harekat sırasında şehit olanların mezarları ile fotoğrafları, soy kütükleri, doğum ve ölüm tarihlerinin yazılı olduğu mezar taşları bulunuyor. Bu taşların 5 basamaklı olması, havadan indirme yapılan Beş Parmak Dağları'nı sembolize ediyor.

Karaoğlanoğlu Şehitliği'nin batısındaki heykeller KKTC'yi, doğusundaki heykeller Türkiye'yi temsil ediyor. Bu iki heykel arasında bulunan boşluk da Türkiye'ye açılan pencereyi simgeliyor. Heykelin 4 ayrı ayak üzerinde durması, harekatın 4 günde tamamlandığını anlatıyor.

Barış ve Özgürlük Anıtı

"Çıkarma Anıtı" olarak da anılan Barış ve Özgürlük Anıtı, 1974'te şehit olan askerler anısına, harekatın sembolü olan Yavuz Çıkarma Plajı'nda yer alıyor.

Kıbrıs'a ilk askeri çıkarmanın yapıldığı bölgede bulunan anıt, yapısıyla dikkati çekiyor. 20 Temmuz 1978'de açılan anıtın eni 41, boyu ise 74 metre.

Anıtın kuzey yönü esas alınarak yerleştirilen yüksek sütun, Türk ordusunu, gücünü, disiplinini ve dinamikliğini simgeliyor.

Anıt, Türk toplumunun zor zamanlarda mücadele edişini ve anavatandan gelen güçle özgürlüğe yükselişini yansıtıyor.

11 sütunun birleşiminden oluşan anıtın ana gövdesi, Kıbrıs Türkü'nün 1963-1974'te 11 yıl çektiği acıları anlatıyor.

Anıttaki fotoğraflar ise Kıbrıs Türk halkının 1974'teki Barış Harekatı'yla huzura kavuşmasını ve Kıbrıs'ta harekat sayesinde ulaşılan barışı simgeliyor.

Anıtın hemen karşısında ve denizin içerisinde bulunan kayanın ise çıkarma gemilerince de siper olarak kullanıldığı belirtiliyor.

Barış ve Özgürlük Müzesi

Girne'de, Karaoğlanoğlu Şehitliği ile Barış ve Özgürlük Anıtı'nın ortasında bulunan Barış ve Özgürlük Müzesi'nde ise 1974 Harekatı'na katılan askerlerin kahramanlıkları anlatılıyor.

Harekatın başladığı 20 Temmuz gecesi karargah olarak kullanılan evin girişinde meydana gelen şiddetli patlamada, 50'inci Piyade Alay Komutanı Piyade Kıdemli Albay İbrahim Karaoğlanoğlu, Hava İrtibat Subayı Pilot Binbaşı Fehmi Ercan ve iki er şehit oldu.

"Tarihi belge" özelliği taşıyan ev, Kıbrıs Barış Harekatı'nı ölümsüzleştirmek için müze olarak düzenlenerek harekatın ikinci yılında Barış ve Özgürlük Müzesi olarak resmi törenle ziyarete açıldı.

Müzede, 1974 Barış Harekatı'na neden olan olaylar, tarihi süreçte temsili canlandırmalarla verilirken, harekatta ele geçen Rum silahları da burada sergileniyor.

Müzenin üst katında şehit Albay İbrahim Karaoğlanoğlu ve şehit Pilot Binbaşı Fehmi Ercan'a ait üniformalar ve özel eşyaların yanı sıra harekat sırasında şehit olanların fotoğrafları, özel eşyaları ve üniformaları yer alıyor. AA