Konya’nın kalbindeki hançer: ŞÜKRAN MAHALLESİ -6-

KAZI ÇALIŞMALARINDA ÇIKAN MİMARİ VE PLASTİK YAPI ELEMANLARI

Şükran Mahallesinde yapılan kazı ve sondaj çalışmaları sonucunda herhangi bir mimari yapı ile bağlantısı bulunmayan ve kazı esnasında serbest şekilde bulunan mimari ve plastik parçalar elde edildi. Bilimsel raporda konuya ilişkin tespit edilen tarihi parçalar şöyle özetlendi:

Büngüldek / Kireçtaşı

Kare şeklinde yekpare bloktan işlenmiş, çapı 0,42 m olan bir daire içine konumlandırılan sekiz kollu yıldız motifinin içinde, 0,24 m genişliğindeki düzgün sekizgenin merkezinde 0,12 m çapında çarkıfelek motifli rozet ya da kabara bulunmaktadır. İnsitu durumda olmayan Büngüldek taşının malzemesi kireçtaşı olup üzerinde yer alan motifler Selçuklu dönemi özelliği göstermektedir.

Sütun Parçası-Mermer

Kırık vaziyette ve ortasında derinlemesine oyulmuş dikdörtgen bir form bulunan sunu olarak kullanıldığı düşünülen kireçtaşı yekpare parça .

Arşitrav Parçası - Mermer

Şükran Mahallesi kazılarında ortaya çıkan mermerden yapılmış olan bu mimari parçanın merkezinde yer alan şeritte birbirini tekrarlayarak devam eden diyagonal örgü motifleri yer almaktadır. Yan profilde yer alan ion-kymaiton süslemelerinden oluşan şeritlerin arasında sadece …INAE… yazıtının okunabildiği bir yazı kuşağı yer almaktadır.

Friz Bloğu - Mermer

Oyma/kabartma tekniğinde yapılmış olan mimari parçada motifi çevreleyen bir bordür bulunmamaktadır. Mimari parça üzerinde sol üst kısımdan başlayan kıvrım dal motifi yer alır. Bunun dışında sağdan ve soldan iki kıvrım dalın kesişmesiyle ortaya çıkan bir sarkık dal ve sarkık dalın ucunda ise kesin olarak tanımlayamadığımız bir haç motifi yer almaktadır. Bu haç motifinin oldukça bir benzeri yine aynı kazı alanında çıkan bir parçada geometrik bir kıvrımın ucundan sarkan bir şekilde verilmiştir.

Ambon Parçası / Mermer

Şükran mahallesi kazılarında ortaya çıkan taş malzemeden oyma/kabartma tekniğinde yapılmış mimari blok. Solda yer alan bezeme bir kuşağın düğümlenerek madalyon oluşturmasıyla ve bu madalyon içine bir rozet yerleştirilmesiyle meydana gelmiştir. Motifin sol ucundaki düğümden yeni bir süsleme kompozisyonu oluşturacağını anlayabiliyoruz. Daha aşağıda kalan merkezdeki süsleme kompozisyonunda düğümlü şeritlerden oluşmaktadır. Eldeki parçadan anlaşıldığı kadarıyla merkezde rozetli bir madalyon motifi yer almaktadır. Madalyonun üstünden uzayan şerit aşağıya doğru eğim yaparak ucunda sarkan bir haç motifiyle işlenmiştir. Yüksek ihtimalle merkezdeki bu süsleme kompozisyonu bir simetri göstermektedir. Kiliselerde kullanılan mimari parça kırık vaziyettedir.

Büngüldek- Mermer

Kademeli olarak içe doğru daralan üç kare formun içine yerleştirilen dairenin içinde onsekiz dilimden oluşan bitkisel bir motif yer almaktadır.

Bezemeli Mimari parçası -Mermer

Mimari Parçanın solundan başlayarak uzayan iki adet kıvrım dal parçalarından alttaki zikzak motifli daldan uzayan iki kaulis birbirine zıt yönlerde geriye doğru dairesel bir alan oluşturmuş ve bu alan dört yapraklı bitkisel motiflerle doldurulmuştur.

Aslan Heykeli-Mermer

Eserin baş kısmı mevcut değildir. Ön ve arka ayak kısımları kırıktır. Eserde doğal hava şartlarından kaynaklı bozulmalar görülmektedir. Boyundan sırta geçiş hafif iç bükeylik ile yapılmış, sırttan kuyruğa geçiş yumuşak bir geçişle yapılmıştır. Yay şeklindeki karın kısmı ön ve arka bacaklara ayrılmaktadır.

Sütunce Parçası -Mermer

Eliptik formdaki sütun başlığının merkezinde yükseltilmiş bir şerit bulunmaktadır. Bu şerit uçlarda iç bükey eğrilerek tek sıra çizgi ile çerçevelenmiştir. Çerçevelenen şeritte ise bir süsleme unsuru görülmemektedir. Kırık vaziyettedir.

Sütun Kaideleri -Mermer

Genel olarak baktığımızda sütun kaideleri en altta pilinte sırasıyla torus-astragal-trochilos-astragal-torus profilleri ile attik ion tipindedir.

Sunu Taşı-Mermer

Dairesel formda yapılmış olan sunu taşı dışarıdan içe doğru 23 cm daraldıktan sonra 30 cm çapında ve 20 cm derinlik oluşturulmuştur.

Sütun Kaidesi-Mermer

Dikdörtgen bir kaide üzerinde eliptik formda iç bükey eğri ile kademelendirilmiştir.