Barış Manço keşfetmişti; Hollanda'da Türk Olmayan Türk köyü

Hollanda'daki Türkiye... Turkeye, 1796'dan 1970'e kadar bağlı olduğu Waterlandkerkje Belediyesinin 1970'te birleşmesiyle Oostburg Belediyesine bağlandı. Turkeye, Oostburg'un da birleşmesiyle Sluis Belediyesine bağlı olarak varlığını sürdürüyor.

Köydeki Türkiye

Köye giden ana yolda "Türkiye yolu" manasına gelen "Turkeijeweg", otobüs durağında da "Türkiye" anlamına gelen "Turkije" tabelaları yer alıyor, köyün girişindeki 16 numaralı evin çitlerinde Hollanda ve Türk bayraklarının olduğu levha asılı.

Köyü Barış Manço keşfetti

Barış Manço, hiçbir Türk'ün yaşamadığı Turkeye köyünü 1989'da ziyaret etti ve köy sakinlerinden Monique Sturm ile eşinin evinde gerçekleştirdikleri sohbeti, "7'den 77'ye" programında gündeme geldi, köyü Türkiye tanıdı.

Köyde 22 ev bulunuyor

Köyde 22 ev var. Önceden evlerin sadece yarısı kalıcı ikamet yeriydi, diğer yarısı ise sadece yazlık ev olarak kullanılıyordu.

Son yıllarda köye kalıcı olarak yerleşenlerin sayısının arttı.

Köyün ismiyle ilgili farklı rivayetler var

Sluis Belediyesinin arşivindeki 23 Haziran 1982 tarihli belgede köyün adının nereden geldiğinin bilinmemesi ve özellikle Türk basınının gösterdiği ilgi üzerine "Turkeye" isminin araştırılmasına karar verilmesi ve ilgili kurumlardan belge toplanmaya başlanması dikkati çekiyor.

Arşivlerdeki belgelerde uzmanlar tarafından "Turkeye" adıyla ve köyün tarihçesiyle ilgili araştırmalar sonucunda farklı rivayetlere ulaşılıyor.

Rivayetlerin ortak noktasını, 1600'lü yıllarda kurulan köyün bulunduğu bölgenin Hollanda'nın girdiği savaşlarda sık el değiştirmesi sebebiyle bu ismi kimin verdiğinin belli olmaması oluşturuyor.

Türklerin desteğiyle İspanyol işgalinin önlendiği rivayeti

Sturm'un da en çok duyduğunu belirttiği rivayete göre, köyün ismini 400 yıl önce Hollanda'nın kurucusu Willem van Oranje'nin oğlu Prens Maurits van Oranje veriyor.

Turkeye köyünün olduğu bölge, Hollanda'nın İspanya'dan bağımsızlığını kazandığı Seksen Yıl Savaşları (1568-1648) döneminde stratejik rol alıyor.

Özellikle deniz yoluyla kolayca ulaşılabilen bölgenin doğal savunma mevzisi özelliği nedeniyle İspanyollara karşı bağımsızlık savaşında önemi daha da artıyor.

O dönemde İspanyolların elinde esir bulunan yaklaşık 1500 Türk, Hollandalıların yardımıyla kurtarılıyor. Kurtarılan Türklerin verdiği kıyafetleri giyen ve üç hilalli Osmanlı flamaları gemilerine takan Hollandalıları gören İspanyol güçlerinin, "Osmanlı donanmasının bölgeye geldiği" yanılgısına düşerek geri çekildiği ifade ediliyor. Böylece Hollanda, yeniden büyük bir İspanyol işgalinden kurtulduğu için köye bu isim veriliyor.

Osmanlıya minnet ve coğrafi şekillerin benzerliği

Bir başka rivayete göre ise Osmanlının, İspanyollara ve Katolik Fransızlara karşı Hollanda'yı desteklemesi nedeniyle duyulan minnet karşılığında köye "Turkeye" adı veriliyor.

Turkeye'ye 18 kilometre mesafedeki Sint Anna Ter Muden köyünde yer alan ve üzerinde Osmanlı kavuğu figürü, ay ve yıldız şekilleri bulunan tulumbalı çeşmenin de yine bu rivayeti desteklediği belirtiliyor.

Arşiv belgelerindeki diğer rivayete göre ise bölgenin doğal görünümü ve su birikintilerinin varlığı nedeniyle benzer coğrafi yapıdaki birçok yerde olduğu gibi buraya da "Turkeye" isminin verildiği şeklinde.

Başka rivayete göre ise halkının yoksulluk içinde olduğu bölgelerde alaycı dille bu bölgeye de "Turkeye" isminin verildi.

Bölgeye Fransızlar akını

Köy meydanındaki bilgilendirme tabelasındaki metinde bölgenin, İspanyollardan kurtarılmasından sonra Hollandalılar ile Fransızlar arasında 3 kez el değiştirdiği ifade ediliyor.

Özellikle Seksen Yıl Savaşlarından sonra bölgenin, kuşatma ve savunma açısından stratejik önemini kaybettiği anlatılan metinde ülkenin kuzey kesimlerindeki toprakların da sular altında kalmasıyla elde edilen yeni deniz yollarıyla Turkeye'nin savaş açısından eski önemini yitirdi.

1676 yılına kadar "Westfort" adıyla anılan köye daha sonra "Küçük Turkeye" isminin verildiği anlatılan metinde bölgede hala siper, mühimmat depoları ve mevzilerin bulundu.

İspanya Veraset Savaşları

Bölgedekilerin merkezi Hollanda Krallığını uyarmalarına rağmen gerekli önemin verilmemesi nedeniyle 29 Temmuz 1708'de Turkeye'nin olduğu bölgenin Fransızların saldırısına uğradığı, kiliseler ve çiftliklerin yağmalandı.

Metinde 1794-1814 yıllarında Fransızların elinde bulunan bölgenin 18. yüzyıl sonlarında tamamen mevzi haline getirildiğine dikkat çekiliyor.

Fransa tarafından tehdit edilen Hollanda Krallığı, birçok devletten destek istediği bu dönemde Osmanlı hükümdarlarından da yardım talebinde bulunmuş.

Hollanda ile Türkiye arasında 400 yılı aşan ilişkiler var

Turkeye köyü, 17. yüzyıldan itibaren hızla gelişen Hollanda - Osmanlı ilişkilerinin sadece bir parçasını teşkil ediyor.

Anadolu Ajansının haberine göre Osmanlı İmparatorluğunun 1612 yılında Hollanda Cumhuriyetini devlet olarak tanıyan ilk ülke olmasıyla başlayan ilişkiler, 400 yılı aşmasıyla dikkati çekiyor.