ChatGPT’nin 2022’de piyasaya sürülmesinin ardından yapay zeka, teknoloji ve finans dünyasının en çok konuşulan konusu olarak öne çıktı.
Milyarderler, yapay zeka sayesinde verimlilik artışı yaşanacağını, ancak bunun aynı zamanda bir işsizlik krizine yol açabileceğini belirtiliyor.
İŞSİZLİK Mİ AZ ÇALIŞMA MI?
ABD’nin Demokrat Vermont Senatörü Bernie Sanders ise bu anlatıya farklı bir bakış getirdi. Joe Rogan’ın podcastine konuk olan siyasetçi, yapay zekanın gücüne gerçekten inanılıyorsa çalışanlara haftada sadece 30 saat çalışma hakkı tanınabileceğini ileri sürdü.
ARTIK 40 SAAT ÇALIŞMAK ZORUNDA EDĞİLSİNİZ
“Teknoloji sadece CEO’lara ya da teknolojinin sahibi olanlara değil, herkese fayda sağlamalı” diyen Sanders, “Yapay zekayla verimliliğiniz artıyorsa, sizi kapı önüne koymak yerine haftalık çalışma sürenizi 32 saate indiririm” ifadelerini kullandı.
Sanders’a göre bu, çalışanların aileleriyle daha fazla vakit geçirmesi, eğitime vakit ayırması ya da sadece dinlenmesi için bir fırsat olabilir:
“Artık haftada 40 saat çalışmak zorunda değilsiniz.”
GERÇEKÇİ BİR ÖNERİ Mİ?
Sanders da bunun “radikal bir fikir olmadığını” belirterek, dünyada bazı şirketlerin bu uygulamayı başarıyla hayata geçirdiğini söyledi.
YAPAY ZEKÂNIN POTANSİYELİ NE?
Ancak pek çok uzmana göre yapay zekanın, Sanders’ın umut ettiği gibi toplumsal fayda odaklı reformlara zemin hazırladığı söylenemez. Şu anda yapay zeka işten çıkarmaları meşrulaştırmak, yüksek maaşlı işleri düşük ücretli ülkelere kaydırmak için kullanılıyor.
Üstelik mevcut yapay zeka sistemleri hâlâ pek çok sorun barındırıyor: Hatalara açık, verimsiz ve zaman zaman "halüsinasyon" görecek kadar yanlış bilgiler üretiyor.
Bu durumda, çalışanların iş yükünü hafifletmektense artırdığına dair şikayetler de giderek artıyor. Araştırmalara göre de yapay zeka yatırımları maaşları ya da mesai saatlerini olumlu yönde etkilemedi.
EŞİTSİZLİK DERİNLEŞEBİLİR
Yapay zekânın gelişimi, sadece ABD içinde değil, küresel ölçekte de eşitsizlik üretiyor.
Futurism’in aktardığına göre, 2024’te yayınlanan bir dijital emek raporu, yapay zeka sektörünün zengin ülkelerin yoksul ülkeleri sömürmeye devam etmesine aracılık ettiğini ortaya koydu. Özellikle Kenya gibi ülkelerde düşük ücretle çalışan işçiler, yapay zekâ sistemlerini eğitmek için yoğun sömürüye maruz kalıyor. Buna “veri sömürgeciliği” adı veriliyor.
Bu tablo, ABD’de 30 saatlik bir çalışma haftasına geçilse bile, bu “konforun” faturasının küresel güneydeki emekçilere çıkabileceğini hesaplanıyor.
Yapay zekanın sadece patronları değil, tüm toplumu güçlendirmesi gerektiğini savunan Sanders, teknolojinin insan odaklı kullanımı konusunda yeni bir tartışma başlatması bekleniyor.
