Yapay Zekâ sistemi, açık veya örtük hedefler doğrultusunda aldığı girdilerden, tahminler, içerikler, öneriler veya kararlar gibi çıktılar üreten ve bunların fiziksel ya da sanal ortamları etkileyebileceği makine tabanlı bir sistem olarak artık kamu çalışanı oldu.
Kamu çalışanı olarak yapay zekâ ne zaman işe başladı?
1980'lerden itibaren kamu yönetimi disiplininde güçlenen Yeni Kamu İşletmeciliği kuramı, kamu hizmetlerinde verimliliği artırmayı hedeflemiş; vatandaşı “müşteri” olarak görerek hizmetlerin özel sektöre benzer şekilde tek elden, bütüncül ve kişiselleştirilmiş biçimde sunulmasını ön plana çıkardı.
e devlet uygulamaları
Kamuda idari operasyonlarının dijitalleşmesini hızlandı ve e-devlet uygulamaları, 2000'li yıllarda kamu hizmetlerini kağıt tabanlı sistemlerden çevrimiçi ortama taşımaya odaklandı. Böylece vatandaşlar, e-posta ve çevrimiçi platformlar aracılığıyla kamusal işlemlerini hızlıca yapmaya başladı; bilgisayar, mobil telefon ve sosyal medya kullanımı ile e-devletin kullanıcı sayısı hızla arttı.
Türkiye'de kamu hizmetlerinin akıllanması
AB üyelik süreci dijitalleşme ve yapay zekâ sürecine ivme kazandırdı. Bugün e-Devlet Kapısı’nı 66 milyon vatandaş aktif olarak kullanıyor. Türkiye, Birleşmiş Milletler’in hazırladığı e-devlet gelişim endeksinde son yıllarda ciddi bir iyileşme göstererek 2024 yılı için 27. sıraya yükseldi.
Memurların iş yükü azaldı, verimlilik arttı
YZ, özellikle son yıllardaki hızlı yükselişiyle hemen hemen tüm sektörleri derinden etkiledi. Gelişmiş algoritmalar ve büyük veri analizleri sayesinde, işletmelerin verimliliğini artırmaktan, üretim süreçlerini optimize etmeye kadar geniş bir yelpazede kullanılmaya başlandı.
Sağlık, finans, eğitim ve üretim gibi sektörlerde devrim niteliğinde değişimler yaratan YZ, karar destek sistemlerinden otonom cihazlara kadar birçok alanda yenilikçi çözümler sunuluyor.
Bu hızlı gelişim, yalnızca iş dünyasında değil, günlük yaşamda da köklü değişimlere yol açtı.
Yapay zekâ, kamu hizmetlerinde de önemli katkılar sağlayarak devletlerin vatandaşlarına daha hızlı, verimli ve etkili hizmet sunmasına olanak tanıdı.
Özellikle büyük veri analizleri ve otomasyon süreçleri sayesinde, kamu hizmetleri alanında operasyonel maliyetler düşürdü. Bürokratik işlemleri hızlandırdı. Hizmet kalitesi arttırdı.
Örneğin, yapay zekâ destekli sohbet robotları ve otomatik yanıt sistemleri, vatandaşların taleplerine anında yanıt verebiliyor. Ayrıca, sağlık, güvenlik ve ulaşım gibi alanlarda akıllı sistemler daha güvenli ve kesintisiz hizmet sunulmasını sağladı.
Yapay Zekâ ile donatılmış veri analizi araçları, kamu politikalarının daha iyi planlanmasına ve kaynakların daha etkin kullanılmasına yardımcı oldu. Bu sayede, toplumun ihtiyaçlarına daha duyarlı ve çözüm odaklı bir kamu yönetimi yapısı oluşturulabiliyor.
Yapay zekânın kamu kurum ve kuruluşlarına sağlayabileceği çeşitli faydalar şöyle sıralanıyor:
Verimlilik Artışı
Etkin Karar Destek
Vatandaş Memnuniyeti
Güvenlik ve Acil Durum Yönetimi
Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik
Maliyet ve Kaynak Tasarrufu
Yeni tartışma kamudaki mesai fazlalığı veya boşluğu
Kamu da yeni tartışma ise yapay zekânın ortaya çıkardığı mesai fazlalığı veya boşluğu. Ayrıca yapay zekânın maaş derdi, zam talebi, grevi gibi beklentisi, mesaisi, izni, hastalığı vb. pratikleri yok. Birçok alanda işi artık yapay zekâ yürütürken bu alanlardaki kamu çalışanlarının istihdamının nasıl sağlanacağı. Kamuya daha az ve yapay zeka uyumlu memur alım ilk andaki uygulama olarak öne çıkıyor.
