Afgan liderden Avustralya askerlerinin sivilleri öldürmesine 'tanımsız vahşet' tepkisi

Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah, Afganistan'da savaş suçu işleyen Avustralya askerlerinin 39 sivili öldürdüğünün ortaya çıkmasıyla ilgili, "Bu vahşiliği tanımlamanın imkanı yok. Ne olduğunu açıklamanın imkanı yok. Bu akıl almaz. Bunlar masum insanlara karşı işlenen suçlar ve şoke oldum." dedi.

Abdullah, 19-20 Kasım'da Türkiye'ye gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında, bir süredir askıya alınan Afganlar arası müzakerelerin geleceğini, Avustralyalı askerlerin Afganistan'da savaş suçu işlediğine dair iddiaların yer aldığı raporu ve Türkiye-Afganistan ilişkilerini değerlendirdi.

Ziyaret kapsamında, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere TBMM Başkanı Mustafa Şentop ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu gibi çok sayıda Türk yetkiliyle görüştüğünü belirten Abdullah, görüşmelerin temel çerçevesini, Katar'ın başkenti Doha'da 12 Eylül'de başlayan ve bir süredir askıya alınan Afganlar arası müzakerelerde gelinen noktanın oluşturduğunu kaydetti.

Abdullah, bu süreçte, Türkiye'nin oynadığı rolün önemine dikkati çekerek, yaptığı görüşmelerde, Afganistan'daki barış sürecini daima destekleyen Türkiye'nin, nasıl daha fazla rol alabileceğinin görüşüldüğünü kaydetti.

Avustralya askerlerinin Afgan sivilleri kasten öldürdüğünün ortaya çıkması

Abdullah, Afganistan'da savaş suçu işleyen Avustralya askerlerinin 39 sivili öldürdüğünün ortaya çıkmasıyla ilgili, "Bu vahşiliği tanımlamanın imkanı yok. Ne olduğunu açıklamanın imkanı yok. Bu akıl almaz. Bunlar masum insanlara karşı işlenen suçlar ve şoke oldum." ifadesini kullandı.

Afgan lider Abdullah, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Aynı zamanda, Avustralya hükümetinin neler olduğu konusunu bütün açıklığıyla dile getirdiği gerçeğine geleceğiz. Vakalar kapsamlı şekilde araştırıldı ve bunun tüm ayrıntıları onlarda mevcut. Ayrıca sorumluları yargılamak için ortada bir taahhüt var. Maalesef bu, insanları tamamen şoke etti çünkü rapor, savaşa karışan insanların sefaleti ve yaşadıkları durumlar dahil birçok ayrıntıyı barındırıyor."

Abdullah, Avustralya basınının, ülke askerlerinin Afganistan'da 39 sivili öldürmekten başka suçlar da işlemiş olabileceği iddiasına ilişkin, "Sivillerin çektiği acıya gelince, eminim ki tek durum bu değildi. Başka türlü raporlar var ama Avustralya güçleri hususunda başka olayların da olduğunu söyleyemem." dedi.

Genelleme yapmamak için dikkatli olmak istediğini belirten Abdullah, şöyle devam etti:

"Çünkü son 20 yılda yüz binlerce kişi Afganistan'daki savaşa katılmıştı. Neyse ki bu, bu kuvvetlerin genel davranışı değildi ancak bu şekilde davranılan bir kişi bile kabul edilemez olmalıdır ve aslında, davaların kapsamlı şekilde takip edilmesi, bu şeylerin olmasını önlemeye yardımcı olacaktır."

"Afganlar arası Müzakereler süreci yavaş fakat hala fırsatlar mevcut"

Abdullah, Katar'ın başkenti Doha'da 12 Eylül'de başlayan ve daha sonra taraflar arasındaki görüş ayrılıkları nedeniyle askıya alınan Afganlar arası müzakerelerin gidişatının sorulması üzerine, sürecin yavaş olduğunu fakat hala fırsatların bulunduğu görüşünü paylaştı.

Abdullah, "Bazı durumlarda, Taliban beklenenden çok daha az esnekti fakat müzakerelerde esneklikle gitmeniz gerekiyor. Ayrıca Afgan halkından, şiddetin azaltılması, ateşkes veya insani ateşkes isteyen güçlü bir talep var." diye konuştu.

Çok sayıda ülkenin de insani ateşkes çağrısı yaptığını anımsatan Abdullah, "Yine de bir fırsatın olduğunu düşünüyoruz ve umarım Taliban savaşın devamının çözüm olmadığını anladı. Bir çözüm sunuyorlarsa, esnek olmaları gerekir. Müzakere ekibimize de bunu yapması için talimat verildi." dedi.

"Savaşın kazananı, barışın kaybedeni olmayacak"

"Afganlar arası müzakereler devam ederse, ülkede kalıcı barışın sağlanacağına inanıyor musunuz?" sorusu üzerine Abdullah, müzakerelerin devam etmesi gerektiğini vurguladı.

Savaşla kimsenin kazanamayacağına dikkati çeken Abdullah, "Barışı sağlamak için elimizden gelen her şeyi yapmak zorundayız. Savaş yoluyla kazanan olmayacak. Doha konferansında söylediğimi tekrarlıyorum, 'Kapsamlı, kapsayıcı barışçıl çözüm yoluyla kaybeden olmayacak.' Taraflardan biri savaş yoluyla kazanabileceğine inanıyorsa, bu büyük hesap hatasıdır." değerlendirmesinde bulundu.

Barışı sağlamanın bir yolunu bulmanın, her iki tarafın da sorumluluğu olduğuna dikkati çeken Abdullah, "Eğer şiddeti artırarak müzakere masasında kazanacaklarını zannediyorlarsa, eğer hesapları buysa bu gerçekleşmeyecek." dedi.

"Gelecek ABD yönetimi de barış sürecini destekleyecek"

ABD başkanlığına seçilen Joe Biden'ın Taliban ile müzakerelerde etkisinin ne yönde olacağına ilişkin soru üzerine Abdullah, Biden yönetiminin barış sürecini destekleyeceğine inandığını söyledi.

Afgan lider Abdullah, "Gelecek ABD yönetimi de barış sürecini destekleyecek, bundan hiç şüphem yok. Çünkü ABD'de barış sürecini destekleme zamanının geldiğine ve sonunda Afganistan'da uluslararası birliklere ihtiyaç kalmayacağına dair geniş bir anlayış var." yorumunu yaptı.

Abdullah, ABD'deki yeni yönetimin konuya ilişkin birtakım çabalar göstereceğini ve bunun onlara bağlı olduğunu dile getirdi.

ABD'nin Afganistan'daki asker sayısını azaltması

ABD Başkanı Donald Trump'ın, Afganistan'daki asker sayısını azaltacağına dair açıklamalarını da değerlendiren Abdullah, "Birliklerinin bir kısmını geri çekmeye ve aynı zamanda bir kısmını da korumaya karar verdiler. Askerlerinden 2500'ü Afganistan'da kalacak. Afgan güvenlik kurumlarını, ulusal savunma kurumlarını desteklemeye devam etmeye kararlılar ki bu iyi. Bu politika devam edecek." şeklinde konuştu.

Abdullah, NATO ülkelerinin de ABD ile yakın koordinasyon içinde karar vereceklerini belirterek "Dolayısıyla NATO birlikleri varlığını sürdürecek. Büyük olasılıkla bu konuda, bu yıl aralık sonunda bir karar verecekler. Ancak Afgan kurumlarını destekleme taahhütleri uzun vadeli." değerlendirmesinde bulundu.

Abdullah Abdullah kimdir?

Afganistan'da, 20 Nisan 2019'da düzenlenmesi planlanan ve Abdullah Abdullah'ın da adaylığını koyduğu cumhurbaşkanı seçimi, iki kez ertelenerek 28 Eylül 2019'da yapılmıştı. 14 cumhurbaşkanı adayının yarıştığı seçimin ardından yapılan itirazlar nedeniyle 19 Ekim'de açıklanacağı duyurulan kesin olmayan sonuçlar 22 Aralık'ta açıklanmıştı.

Afganistan Seçim Komisyonu, Eşref Gani'nin cumhurbaşkanı seçildiğini açıklamış, Abdullah ise kendisinin kazandığını ileri sürmüştü.

Afganistan'da Seçim Komisyonu tarafından 18 Şubat'ta cumhurbaşkanı ilan edilen Gani ile seçimlere hile karıştığı iddiasıyla sonuçları kabul etmeyen Abdullah arasında, 17 Mayıs'ta siyasi uzlaşı sağlandığı açıklanmıştı.

Anlaşmaya göre, Abdullah Abdullah’a, Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanlığı görevini yürütme ve kabinenin yarısını da belirleme görevi verilmişti.

Abdullah, yeni göreviyle Taliban ile Afganistan hükümeti arasında yapılması planlanan barış görüşmeleri sürecini de yürütüyor.