Galápagos takımadalarının daha genç, siyah kayalık adalarında, yabani olarak büyüyen domatesler tuhaf şekilde evrim geçirmeye başladı. Bilim insanlarına göre domatesler tersine evrim geçiriyor.
Galapagoz adalarına kuşlar tarafından Güney Amerika'dan gelmiş olabileceği belirtilen domatesler bilim insanlarının dikkatini çekti. Çünkü bu domateslerde farklılık keşfedildi.
PATLICANDA BULUNAN TOKSİK MOLEKÜLLER DOMATESTE
Muhtemelen kuşlar tarafından getirilen Güney Amerikalı atalardan gelen bu domatesler, sessizce milyonlarca yıldır görülmemiş, modern domateste değil, patlıcanda bulunan bileşiklere benzeyen toksik bir moleküler kokteyl yapmaya başladılar.
Yakın zamanda Nature Communications'da yayınlanan bir çalışmada, Riverside'daki California Üniversitesi'ndeki bilim adamları, bu beklenmedik gelişmeyi, evrimsel biyologlar arasında tartışmalı olma eğiliminde olan bir terim olan olası bir "ters evrim" vakası olarak tanımlıyorlar.
UC Riverside'da moleküler biyokimyacı ve çalışmanın baş yazarı olan Adam Jozwiak, "Bu genellikle beklediğimiz bir şey değil" dedi. "Ama işte burada, gerçek zamanlı olarak, volkanik bir adada oluyor" dedi.
BU KİMYASAL TERSİNE ÇEVİRMEDEKİ KİLİT OYUNCULAR ALKALOİDLER OLARAK İFADE EDİLİYOR
Araştırmacılar, adalardaki farklı coğrafi konumlardan toplanan 30'dan fazla domates örneğini analiz etti. Doğu adalarındaki bitkilerin, modern ekili domateslerde bulunan aynı alkaloidleri ürettiğini buldular. Ancak batı adalarında domatesler, milyonlarca yıl önceki patlıcan akrabalarının moleküler parmak iziyle farklı bir versiyon ürettiğini keşfettiler.
Domateslerin nasıl geçiş yaptığını anlamak için, araştırmacılar bu alkaloid moleküllerini bir araya getiren enzimleri incelediler. Tek bir enzimde sadece dört amino asidi değiştirmenin, molekülün yapısını modernden atalara çevirmek için yeterli olduğunu keşfettiler.
Bunu, bu enzimleri kodlayan genleri laboratuvarda sentezleyerek ve bunları tütün bitkilerine yerleştirerek kanıtladılar, bu da hemen eski bileşikleri üretmeye başladı.
ARAŞTIRMACILAR, ADALARDAKİ ÇEVRENİN TERSİNE DÖNMEYE NEDEN OLABİLECEĞİNDEN ŞÜPHELENİYORLAR
Değişimin yönünü doğrulamak için ekip, soyu tükenmiş ata domatesleri özelliklerini çıkarmak için modern DNA'yı kullanan bir tür evrimsel modelleme yaptı. Genç adalardaki domatesler, bu erken ataların muhtemelen ürettikleriyle eşleşti.
Jozwiak, "Bazı insanlar buna inanmıyor" dedi. "Ancak genetik ve kimyasal kanıtlar, ataların durumuna geri dönüldüğüne işaret ediyor. Mekanizma orada. Öyle de oldu."
Ve bu tür bir değişim bitkilerle sınırlı olmayabilir. Domateslerde olabiliyorsa, teorik olarak diğer türlerde de olabilir. "Bence bu insanların başına gelebilir" dedi. "Bir ya da iki yıl içinde olmazdı, ama zamanla, belki, çevresel koşullar yeterince değişirse."
ESKİ TÜRLER ORTAYA ÇIKABİLİR
Jozwiak insanları incelemiyor, ancak evrimin düşündüğümüzden daha esnek olduğu önermesi ciddi. Uzun süredir kaybedilen özellikler yeniden ortaya çıkabilir. Eski genler yeniden uyanabilir. Ve bu çalışmanın önerdiği gibi, hayat bazen geçmişe uzanarak ilerlemenin bir yolunu bulabilir.
Jozwiak, "Sadece birkaç amino asidi değiştirirseniz, tamamen farklı bir molekül elde edebilirsiniz" dedi. "Bu bilgi, yeni ilaçlar tasarlamamıza, daha iyi haşere direnci tasarlamamıza ve hatta daha az toksik ürün üretmemize yardımcı olabilir. Ama önce, doğanın bunu nasıl yaptığını anlamalıyız. Bu çalışma da buna doğru atılmış bir adımdır."
Referans: Jozwiak A, Almaria M, Cai J, et al. Enzimatik bükümler, Solanaceae ailesinde stereo-ıraksak alkaloidler geliştirdi. Nat Komün. 2025; 16(1):5341. doi: 10.1038/s41467-025-59290-4
Bu makale aşağıdaki materyallerden yeniden yayınlanmıştır. Not: Materyal, uzunluk ve içerik açısından düzenlenmiş olabilir.
Fotoğraf: Galápagos'taki yabani domatesler ilkel hale geliyor | Teknoloji Ağları
