ABD’nin en önemli üniversiteleri olan Harvard, MIT gibi okullarda MBA programlarının mezunlarının işsizlik oranındaki yükseliş, herkesi şaşırttı. 2020 sonrası artan işsizlik oranı, geçmiş yıllarda dünya devlerinin tercih ettiği önemli okulların mezunlarının neredeyse 4'te birinin işsiz kaldığını gösterdi.
Dünyada ekonomilerdeki ve teknolojideki değişimler, pandemiyle ve Z kuşağıyla oluşan gelişmelerde eğitim sistemlerinin sorgulanmasına neden oluyor.
Geçtiğimiz yıllarda sosyal medyada görülen üniversite mezunlarının kazanç düzeylerinin sorgulanması, yeni mezunların hayatlarını kuracak bir kazanç sağlayamaması, daha az eğitim ve beceri gerektiren işlerdeki kazançların yükselmesi global bir sorun haline geliyor.
Türkiye’de de görülen üniversite mezunlarının iş bulamaması ya da doktorun tesisatçıdan, mühendisin teknikerden az kazandığı bu konjonktür, Wall Street Journal’ın geçtiğimiz hafta yaptığı bir haberle yeni bir boyut kazandı.
HARVARD MEZUNU İŞSİZLER
Harvard MBA mezunu öğrencilerin yüzde 23'ünün mezun olduktan aylar sonra işsiz kaldığı görüldü.
İş piyasasındaki yavaşlama, en prestijli Ivy League enstitülerini etkilemiş görünüyor denilirken, Wall Street Journal'ın (WSJ) haberine göre, geçen yıl mezun olan iş arayan Harvard MBA öğrencilerinin en az yüzde 23'ü kampüsten ayrıldıktan üç ay sonra bile hala iş arıyor.
İyi üniversitelerin mezunları arasındaki işsizlik oranı son yıllarda istikrarlı bir şekilde artarken, 2022’de yüzde 10 olan oran 2023’te yüzde 20 oldu.
Stanford, Wharton ve NYU Stern gibi diğer seçkin işletme fakülteleri mezunlarının da iş bulma sıkıntıları yaşadığı görülüyor.
DEV ŞİRKETLER İŞE ALIMLARINI AZALTTI
Harvard’da mesleki gelişim ve mezun ilişkilerini denetleyen Kisten Fitzpatrick, "İş piyasasının zorluklarına karşı güvencemiz yok. Harvard'a gitmek bir fark yaratmayacak. Yeteneklere sahip olmanız gerekiyor" dedi.
Haberde, Amazon, Google ve Microsoft'un MBA işe alımlarını azalttığı ve danışmanlık şirketlerinin de buna uyum sağladığı vurgulandı.
ABD’nin önemli üniversitelerinde MBA ne kadar?
Harvard’da MBA programı, 2024-2025 akademik yılında tüm eğitim, yemek ve barınma ihtiyaçları dahil 118 bin 854 ila 166 bin 142 dolar yani 4 milyon 218 bin TL’den başlıyor.
Nobel ödüllü Daron Acemoğlu’nun da hocalık yaptığı MIT Sloan’da tüm ücretler dahil MBA programı 152 bin 280 dolar yani 5 milyon 404 bin TL oluyor.
Stanford’da yine tüm masraflar dahil MBA, 130 bin 746 ila 157 bin 206 dolar arasında değişiyor. Bu da TL’ye çevrildiğinde 4 milyon 640 bin liraya denk geliyor.
YAPAY ZEKÂ MI?
Sosyal medyada uzmanlar durumun çok ilginç göründüğünü vurgularken, geçen haftalarda Financial Times (FT) haberine göre, Goldman Sachs CEO’su David Solomon’un bir açıklaması da duruma ışık tutar nitelikte oluyor.
Solomon, yapay zekanın bir S1 halka arz prospektüsünün yüzde 95'ini "dakikalar içinde" (daha önce 6 kişilik bir ekibin haftalarca çalışmasını gerektiren bir iş) hazırlayabileceğini söylerken, "Geri kalan yüzde 5 artık önemli, çünkü yüzde 95 artık bir meta” diyor. Bu da yeteneklerin ne kadar öne çıktığını gösteriyor.
"ELİT MBA MEZUNLARINI" İŞE ALIM SÜRECİ BOZULDU MU?
The Atlantic yazarı Derek Thompson, X'teki paylaşımında, "Elit MBA mezunlarının, mezuniyetten 3+ ay sonra hâlâ iş arayanlarının oranı, neredeyse her yüksek sıralamaya sahip okulda keskin bir şekilde arttı. Geleneksel elit MBA istihdam süreci; 1) Dereceyi almak; 2) Doğrudan Büyük Teknoloji şirketleri veya Danışmanlık sektörüne geçiş. Bozulmuşa benziyor."
Workweek yazarı Trung Phan, X platformundaki paylaşımında, Solomon’un söylediklerine WSJ grafiğini paylaşarak “Harvard MBA'leri için zor bir iş piyasası olması şaşırtıcı değil” yorumunu yapıyor.
Yapay zekâ analizleri yapan CB Insights kurucusu Anand Sanwal da aynı WSJ haberine, “O elit MBA hala değerli mi? 2024 Harvard MBA mezunlarının %23'ü mezuniyetten 3 ay sonra işsiz kaldı. Peki bunu ne yönlendiriyor? Yumuşak ekonomi mi? Yapay zekâ mı? Harvard MBA'in parıltısı mı kayboldu? Diğer?” sorularını yöneltiyor.
Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Saltoğlu da X’de şu yorumu yapıyor:
“Şu ana kadar görmediğim acayip bir şeyler oluyor. Harvard MBA mezunlarının dörtte biri işsiz. Buna tepe üniversitelerin Bilgisayar Mühendisliği mezunları da eklemek lazım. UCLA CS vs hepsinde benzer istatistikler gördüm. Bu dalga tam bize gelmiş gibi değil. İnşallah da gelmez ama naçizane önerim: Gençler mevcut işlerini hemen değiştireyim vs diye düşünmesinler. Bunu makro veriyle vs ben açıklayamıyorum.”
İŞLERDEKİ YAVAŞLAMANIN NEDENİ NE?
Pandemi sonrası ve özellikle son birkaç yılda, firmalar verimlilik arayışlarını hızlandırdılar. Örgütsel yapılarını yeniden düşünüyorlar, daha yalın gruplara odaklanıyorlar ve genel işletme bilgisinden ziyade belirli teknik becerilere daha fazla vurgu yapıyorlar.
Geleneksel MBA programları bu değerlerle uyuşmayabiliyor çünkü çoğu mezun genelleme yapmaya meyilli olurken, bu da genellikle geleneksel olmayan ancak teknik kimlik bilgilerine sahip olanların tercih edilmesine neden oluyor.
Ekonomimden Özder Şeyda Uyanık'ın haberine göre yapay zekânın ortaya çıkması, iş piyasasını önemli işten çıkarmalar ve iş kayıplarının piyasada günlük bir işlev haline gelmesiyle daha da karmaşık hale getirdi.
MBA NEDİR?
İngilizcesi “Master of Business Administration” olan İşletme Yönetimi Yüksek Lisans programı olan MBA geçmişte daha çok iş insanlarına yönelik geliştirilirken, günümüzde bu alanda iş bulmak, kariyerini yönlendirmek ya da yükselmek isteyen gençlere de hitap ediyor. Türkiye’de de MBA programları çoğu üniversitede bulunuyor.
