İtalya'da halk anayasa referandumu için yarın sandığa gidecek

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından 1948'den beri çift kanatlı parlamenter sistemle idare edilen İtalya’da yarın ve pazartesi parlamentodaki sandalye sayısının geleceği açısından tarihi bir halk oylaması yapılacak. 

Referandumda halka, geçen yıl parlamentonun her iki kanadından da oylanarak kabul edilen; Temsilciler Meclisindeki vekil sayısını 630'dan 400'e, Senatodaki senatör sayısını ise 315'ten 200'e indiren yasal düzenlemenin yürürlükte kalıp kalmaması sorulacak.

İtalyan anayasasına göre onaylayıcı nitelikte olması sebebiyle referandumun geçerliliği açısından katılım yüzde 50'nin altında da olsa oylamada çıkan sonuç geçerli kabul edilecek.

İçişleri Bakanlığının verilerine göre, oy kullanma hakkına sahip 51 milyon 559 bin 898 kişi referanduma katılabilecek.

Ülkede anayasa değişikliği referandumunun yanı sıra biri özerk bölge olmak üzere toplam 7 bölgede de 18 milyon 590 bin 81 seçmen, bölgesel yönetimleri belirlemek için sandıkta oy kullanabilecek.

Kovid-19 tedbirleri çerçevesinde oy verme işlemi sırasında kalabalıkların oluşmasını önlemek maksadıyla oy kullanma işlemi yarın ve pazartesi olmak üzere iki gün boyunca sürecek.

Halk oylamasında anayasa değişikliğinin kabul edilmesi durumunda bir sonraki seçimlerden itibaren Temsilciler Meclisi ve Senatodaki sandalye sayıları düşecek.

Ülkede iktidar partileri ve bazı muhalefet partileri parlamenter sayısını azaltan anayasa değişikliğine olumlu yaklaşırken bölge seçimlerinde ise muhalefetteki merkez sağ, solun kalesi olarak da bilinen Toscana’nın yanı sıra Puglia ve Campania bölgelerinin yönetimini ele geçirmeyi hedefliyor.

Kampanya dönemi

Ülkede referanduma yönelik seçim kampanyası normal bir seçim dönemine göre daha düşük düzeyde geçti. Söz konusu reform paketinin yasalaşması için geçen yıl büyük çaba sarf eden 5 Yıldız Hareketinin (M5S) eski lideri Luigi Di Maio, son haftaları özellikle güney bölgelerdeki "Evet" mitinglerinde geçirdi.

Halk oylaması öncesinde iktidar partileri; M5S, Demokratik Parti (PD) ve Özgürler ve Eşitler (LeU) ile muhalefetteki aşırı sağ partiler Lig ile İtalya’nın Kardeşleri (FdI) "Evet" kanadında yer alırken, muhalefet partilerinden Forza Italia (FI) ile iktidarın küçük ortağı Italia Viva ise seçmenlerini referandumda serbest bıraktı.

"Evet" cephesi, reformun onaylanmasıyla devlet hazinesinin ciddi miktarda tasarruf edeceğini, bunun da hazine üstündeki yükü hafifleteceğini savunuyor. "Evetçiler" parlamenter sayısının azalmasıyla 5 yıllık yasama döneminde 500 milyon avro yani yıllık 100 milyon avro tasarruf edilebileceğini savunuyor.

"Hayırcılar" ise parlamenter sayısının azaltılmasının demokratik temsil ilkesine zarar vereceği görüşünü savunuyor. "Hayırcılar", özellikle ülkede mevcut durumda her 64 bin vatandaşa bir seçilmiş parlamenter düştüğünü, yeni düzenlemeyle ise her 101 bin kişiye bir parlamenter düşeceğine dikkati çekerek bunun temsil bakımından ülkeyi Avrupa’da gerileteceğini savunuyor.

Muhalif senatörler imza toplayıp yasayı referanduma taşıdı

İtalya, halihazırda Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler arasında 945 parlamenter ile parlamenter sayısı en yüksek ülke konumunda.

Ülkede geçen yıl parlamentonun üst kanadı Senato ve alt kanadı Temsilciler Meclisinde farklı tarihlerde yapılan oylamalar neticesinde kabul edilen anayasa değişikliği ile parlamenter sayısının yaklaşık 3’te 1 oranında azaltılması yasalaştı.

Parlamenter sayısını azaltan yasanın halk oylamasına taşınması için çeşitli partilerden 71 senatörün imza vererek Aralık 2019'da Yargıtaya başvurması ve yüksek mahkemenin de talebi inceleyip olur vermesiyle söz konusu kanuni düzenleme için referandum yolu açılmıştı. Hükümet, daha önce martta yapılmasını takvime bağladığı referandumu Kovid-19 salgını sebebiyle 20-21 Eylül'e ertelemek durumunda kalmıştı.