Hazine ve Maliye Bakanlığı yeni süreçte vergi kayıp kaçağına göz açtırmıyor. Vergi kaçağının en yoğun olduğu sektörlerden biri de konut sektörü. Geçtiğimiz dönemlerde Bakanlık özellikle kira gelir beyanlarını sıkı takibe alırken, kira geliri olup bunu beyan etmeyenlere yönelik yazılar göndermiş, mükellefleri vergi dairelerinde izaha çağırmıştı.
KONUT SATIŞLARI MERCEK ALTINDA!
Kira gelirinin yanı sıra konut satışları da incelemeye alındı. Bu kapsamda satış sırasında konutun bedelini düşük gösterip, düşük tapu harcı ödeyen kişiler incelemeye alındı. Bu kapsamda kişilere Gelir İdaresi Başkanlığı’nca yazılar gönderildi.
Sıfır ayarında ikinci ele hücum! Bayram öncesi bu araçlara talep arttı
‘YAPAY ZEKA ÜZERİNDEN ÇALIŞMA YAPILIYORDU’
Sürece dair detayları milliyet.com.tr’ye açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: “Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belli bir süredir yapay zeka üzerinden gayrimenkul değer tespitine yönelik çalışma yapılıyordu.
Tapu bedelini düşük gösterenler dikkat: Evlere tebligatlar gönderilmeye başlandı
‘MEVA SİSTEMİ ÜZERİNDEN İNCELENİYOR’
Mekânsal Veri Analizi (MEVA) Sistemi üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı, bilgi teknolojilerinden faydalanarak taşınmazlarla ilgili vergisel yükümlülüklerin izlenmesiyle ilgili son dönemde önemli adımlar attı. Kiralarla ilgili çalışmalar olduğu gibi son dönemde gayrimenkul satışlarının da incelendiğini söyleyebiliriz.
Sistem üzerinden taşınmaz satışı sırasında taşınmazın belediyede gözüken rayiç değeri, mevcut bölgedeki emsal değerler (İnternetteki ilan fiyatları), gayrimenkul değerleme raporları sistemi üzerinden alınan kaynaklardaki veriler kullanılarak beyan edilen tapu harcı matrahının düşük olup olmadığı inceleniyor.
‘MÜKELLEFLERE YAZILAR GÖNDERİLİYOR’
Bu incelemeler sonrasında mükelleflere bazı yazılar gönderiliyor. Taşınmazın adresi, satışta beyan edilen tapu harcı matrahı, gösterilen satış bedelinin piyasa şartlarına göre düşük olduğunu içeren yazılar gönderiliyor.
BİR CEZAİ İŞLEM UYGULANIYOR MU?
Burada doğrudan bir ceza yok. 15 gün içerisinde bununla ilgili bir kaçınmanın bertaraf edilmesi tavsiye edilerek pişmanlıkta bulunulmasına ilişkin örnekler gönderiliyor. Beyan farklarının ödenmesi talep ediliyor.
Ülkemizde gayrimenkul satışlarında alt değer olarak kabul edilen emlak vergi değerinin çeşitli bölgelerde piyasa koşullarının altında kaldığını, bu çerçevede satışlarda genellikle daha düşük tutarların beyan edildiği malum.
‘DEĞER BARIŞINA İHTİYAÇ VAR’
Ülkemizde doğru beyan sistemine geçilebilmesi adına bir değer barışına ihtiyaç duyuluyor. Değer barışı çerçevesinde beklenen, değer artış kazancına ilişkin kazancın bu düzenlemeler kapsamında belirli bir süre ile ya da yapılan ilk satışlar çerçevesinde bir muafiyet getirilmesi yönünde.
Buna ilişkin süreç gayrimenkullerin daha ilk satışlarında müteahhitlerin gösterdiği satış bedelleri ile düşük gözükmeye başlıyor. Bu süreç gayrimenkulün yaşam evresi boyunca devam ediyor. Müteahhitlerin düşük gösterdiği bedeller daha sonra ikinci el satışlarda bile düşük bırakılmak zorunda kalıyor. Düzenlemeler yapıldığı taktirde çok daha etkili ve verimli bir değer haritası oluşması sağlanabilir.
‘TAPU HARÇLARI DÜŞÜRÜLMELİ’
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın en önemli amacı doğrudan vergi gelirlerini artırmak. Kiracı ilişkilerinde takibi yoğun şekilde yapmışlardı. Bu tür düzenlemelerle Gelir İdaresi Başkanlığı vergi gelirlerini artırma hedefini, tapu harçları tarafında da sağlamaya çalışıyor. Değer barışı geldiği zaman tapu harçlarında da bir düzenlemeye gidilmeli, tapu harçları daha makul seviyelere düşürülmelidir.
‘VATANDAŞ GERÇEK DEĞERİ BEYAN ETMELİ’
Vatandaşların bu dönem içerisinde yapmaları gereken şeyler var. Sistem öncelikle İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir gibi pilot illerde başladı. Son dönemde farklı illere de kaymaya başladı diyebiliriz. Mümkün olduğu kadar vatandaşların bu konuda gerçek değerleri beyan ederek beyanname vermelerini tavsiye ediyoruz.
İncelemeler kişi bazlı değil, yapay zeka sistemleri üzerinden otomatik olarak işletiliyor yazılar doğrudan gönderiliyor. Mükelleflerin pişmanlık kapsamında sağlayacakları destekler gözetilmelidir.
ÖDEMELER NEREYE YAPILIYOR?
Tespit yapılan taraflar gerçekten düşük beyan varsa buna ilişkin 15 gün içinde matrah farkını vergi dairelerine, dijital vergi dairesine müracaat ederek tapu harçlarındaki eksik kısımları ödeyebilir.
TAPU HARCI ÖDEMELERİ NE KADAR OLUYOR?
Tapu işlemlerinde beyan edilen devir bedeli üzerinden bir tapu harcı var. Bu tapu harcı alıcı ve satıcıdan ayrı ayrı yüzde 2 olarak alınıyor. Devre konu taşınmazın beyan edilen devir bedeli eğer emlak vergisi değerinden az ise tapu harcı da emlak vergisi değeri üzerinden hesaplanıyor. Burada eğer düşük beyan söz konusu olursa, Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan bir tespit yapılırsa bu ayrıca tahsil ediliyor.”
