Uzun süre kur tutulmuştu, biz serbest bıraktık

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in canlı yayınındaki açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

Küresel ekonomiye baktığımız zaman; büyümenin düşük seyrettiği dönemdeyiz. Ortalama büyüme yüzde 3 civarında olacak. Bu tabii düşük sayılır. Bunun birçok sebebi var ama kısa vadeli baktığınız zaman pandemi sonrası enflasyon yükselişe geçti. Şu anda küresel finansal koşulların oldukça sıkışık olduğu bir dönemdeyiz.

OVP'nin üç temel bileşeni var: En önemli bileşen enflasyon
OVP’nin üç temel bileşeni var. Bunlardan bir tanesi ülkemizin karşı karşıya olduğu, en önemli makroekonomik sorunlardan enflasyonla mücadele konusu. Enflasyonu tekrar makul düzeye, tek haneye getirecek bir program.

Dezenflasyon programı orta vadeli programımızın en önemli hedefi. Birincil önceliğimiz fiyat istikrarıdır. Yani hedefimiz enflasyonu tekrar 3 yılın sonunda tek haneye düşürebilmektir. Bu zor bir süreç ama mümkün. Geçmişte başardık, yine başaracağız.

Üç yıllık program var. 3 aylık bir geçmiş var. Tahminler sürekli değişebiliyor. Burada biz önce resmi anlamaya çalıştık. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde bir Bakanlar Kurulu kuruldu. Hazine ve Maliye görevi bana tevdi edildi. Biz de güçlü bir ekip kurduk. Oturup durum değerlendirmesi yaptık.

Enflasyon hedefimizi iddialı bulanlar olabilir. Biz mümkün olduğunca o an itibarıyla en gerçekçi rakamları ortaya koymaya çalıştık. Genel anlamda programın hedefleri makro göstergeleri gerçekçi bulunuyor. Burada enflasyonla ilgili tahmin değişiklikleri bizim resmi daha iyi anlamamızla ortaya çıkan bir değişikliktir. İkincisi bundan iki ay önce küresel petrol fiyatları 70-80 dolar arasındaydı bugün 90'ın üzerine çıkmış durumda. Bu cari açığı ve enflasyonu etkileyen unsur.

Uzun süre kur tutulmuştu, biz kuru serbest bıraktık. Çünkü bir taraftan rasyonel politikalar diyeceksin sonra kur müdahalesi bu doğru değil. Kur etkisi var. Geçişkenlik zamanla azalacaktır.

İkinci bileşen, mali disiplin

Programın ikinci bileşeni mali disiplin. Geçmişte, AK Parti hükümetlerinin en güçlü tarafı maliye politikasının bir çıpa görevi yapmış olması. Bütçe açıklarını düşük tutuyoruz, bunun sayesinde milletimize eser ve yatırım odaklı bütçeler sunduk.

Önümüzdeki 3 seneye baktığımız zaman, gerek depremin gerekse geçmişte aldığımız bir takım kararların etkisiyle EYT gibi, bütçede bir miktar bozulma var. Hedefimiz, bütçe açığını deprem hariç yüzde 3’e çekmek.

Üçüncü önemli bileşen, yapısal reformlar

Üçüncü önemli bileşen; yapısal reformlar. Şunu net şekilde söyleyebilirim; Türkiye rekabet gücünü artıracaksa, verimlilik üzerinden büyüyecekse; bir taraftan üretken alanlara yatırım yaparken, bir taraftan da mevcut kaynakların verimli kullanımına yönelik çok ciddi yapısal dönüşüm çabası olacak. Bunu da geçmişte olduğu gibi sadece bir metin olarak sunmadık, takvimlendirdik. Hangi reformu, hangi çeyreklerde yapacağımızı ortaya koyduk.

Kur hedefimiz yok
Bizim bir kur hedefimiz yok. Aslında tahmin de olmaması lazım. Biz bir program yaptık, programın değişik evreleri var. Bugün ile Haziran’a kadar farklı bir perspektif…

Şu anda küresel finansal koşullar sıkı. Risk iştahı zayıf. 2024’ün ikinci yarısından itibaren, enflasyondaki düşüşle birlikte faiz düşüşü konuşulacak düyada. Bununla birlikte büyümeye ilişkin beklentiler ve fon akışı farklı seyredecek. Dolayısıyla bizim önümüzdeki yılın ilk yarısıyla, ikinci yarısıyla farklı perspektiflerimiz var. Bizim bir kur tahminimiz ve hedefimiz olamaz."

Kredi kartı ve kredilere düzenleme
1 Eylül itibarıyla, yıllık kredi kartı üzerinden kredi hacmi yüzde 140 civarında artmıştı. Enflasyonun iki katından fazla. Bu kadar yüksek seyreden bir kredi hacmiyle siz enflasyonu ve cari açığı kontrol altına alamazsınız.

Miktarsal sıkılaştırma denilen bir konsept var. Orada ilk adımı attık. KKM’de karşılık yoktu, karşılık getirdik. Taşıt kredilerinde biz, çok net bir şekilde sınırlayıcı bir perspektife sahibiz.

Birinci konutu kredilendirme konusunda değişikliğe gitmeyeceğiz ancak ikinci, üçüncü konut veya tatil yerlerindeki yerlere ilişkin vatandaşın imkanı varsa alır ama krediyle desteklemeyeceğız. Krediyi bu alanda ciddi bir şekilde sınırlayacağız.

BAE’den sıcak para ne zaman gelir?
Türkiye’ye yatırım arayışına girdiğimizde önce dost ülkeleri ziyaret ettik. Birleşik Arap Emirlikleri büyük bir teveccüh gösterdi ve 51 milyar dolara yakın bir program açıkladı. Bu programın önemli bir bileşeni deprem yaralarının sarılmasına yönelik.

8,5 milyar dolarlık tahvil ihracı gündemde. Ben inanıyorum ki bu sene sonundan önce 8,5 milyar dolarlık tahvil ihracı gerçekleşecek. İhracatın finansmanı için de 3 milyar dolarlık tahvil ihracı yapacağız. Toplamda 11,5 milyar dolarlık tahvil ihracı, muhtemelen bu sene içerisinde sonuçlanır.

BAE'nin 51 milyar dolar içinde yenilenebilir enerjiye yaklaşık 27 milyar dolarlık bir yatırımı gündemde, daha doğrusu bu biraz orta vadeli bir perspektif.

KKM'nin geleceği
Kur korumalı konusunda çok fazla konuşmayı tercih etmiyorum. Bizim önceliğimiz programı uygulamak. Önceliğimiz rezerv biriktirmek. Biz bunları başardığımız ölçüde, kur korumalıdan çıkış stratejimizi uygulayacağız. Var mı stratejimiz, var. Biz burada da kademeli gideceğiz. KKM yapan vatandaşlar müsterih olsun, şu an devam edecek.

Kura müdahale ediliyor mu?
Kur korumalıdan her gün dönüşler var. Biz onlara dövizi arz etmek zorundayız. O anlamda talepleri karşılıyoruz. Onu bir müdahale olarak algılayacaksanız, Merkez Bankası, KKM’den dönüşlerde döviz talebini karşılıyor.

Onun ötesinde, belirli bir seviye hedefleyip, korumak için, rezerv harcamayı soruyorsanız, benim bildiğim kadarıyla öyle bir şey yok."

Hedef enflasyona göre ücret zammı konusu
Çalışanlarımızı, emeklilerimizi enflasyona ezdirmeyeceğiz. Ama önümüzdeki dönemde çalışanlarımızın, alın gücünü artırmanın tek yolu enflasyonu kalıcı bir şekilde düşürmektir. Olmazsa olmaz ön koşul fiyat istikrarıdır.

Çalışanlarımızın alım gücünü nasıl koruruz? Enflasyonu düşürerek koruruz. Enflasyon yüksekkten oynaklığı artıyor, tahmini zorlaşıyor. Firmaların planlaması da zorlaşıyor. Enflasyonla mücadele topyekün destek verilmesi gereken bir programdır.

Önümüzdeki dönemde sabırla bu programı uygulamamız lazım. Bunun için bir takım maliyetler olacak. Kolay olamayacak.

En düşük emekli maaşlarına yönelik düzenleme
Memurlarla müzakereler yapıldı, işçilerimizle de yılın başında bağlanmıştı. Emeklilerimizi enflasyona ezdirmeme diye bir ilkemiz var. En düşük maaş alan emeklilerimizin durumunun iyileştirilmesine yönelik, Cumhurbaşkanımızın talimatı oldu o çalışmaları yapıyoruz. O konuda çok netiz.

Çalışanımızın yanındayız, çalışanlarımız çok değerli. Emeklilerimiz çok değerli. Ama ülkenin imkanları çerçevesinde hareket etmemiz lazım. Zor bir dönemden geçiyoruz. Yüzyılın felaketi yaşanmış. Felaketin yaralarını sarmayı önceliklendirmeyi, eminim 86 milyonun tamamı istiyor."