19. yüzyılda Anadolu’da büyük bir gayrimüslim nüfus barındıran Kayseri’de o dönemin en meşhur yapılarından birisi de Melikgazi ilçesinde bulunan manastırdır. Rum kilisesi olan Yanartaş Manastırı ya da diğer ismiyle “Başmelek Mikael ve Gabriel” Kilisesi Kayabağ (Darsiyak) Köyü’nde konumlanmaktadır. 1835 depreminde yıkılan kilisenin yerine 1835-1842 yılları arasında yeniden inşa edilen kilise, yüksek duvarlarla çevrelenmiş geniş bir bahçe içerisinde yer almaktadır. Nüfus mübadelesinden sonra cemaatini kaybeden kilise, bir dönem askeri depo olarak kullanılmış ve 1948 yılında terk edilmiştir.
KUBBESİ DİNAMİTLE HAVAYA UÇURLDU
1948 yapı terk edilirken kubbesi dinamitlenerek patlatılmıştır. Buna rağmen günümüze ulaşan tarihi yapı bakımsızlık nedeniyle günümüzde birçok hasarı ile ayakta durmaktadır. Her şeye rağmen kilisedeki birçok duvar resmi günümüze ulaşsa da bakımsızlık, vandalizm ve işlevsizlik bu duvar resimleri için büyük tehlike arz etmektedir.
Kilisenin duvarları adeta bir karalama kağıdı gibi isimler, resimler ve argo sözlerle perişan edilirken, zemin de define talanına uğramış, duvarlarda ve yapının temelinde ciddi tahribatlar oluşturulmuş.
VANDALİZM VE DEFİNE TALANININ DERİN İZLERİ
Doğu-batı doğrultuda inşa edilmiş olan kilise, üç nefli bir plâna sahip olup, batısında beş gözlü ve iki katlı olarak düzenlenmiş bir narteks bulunmaktadır. Kiliseye batı, kuzey ve güney cepheye açılmış kapılardan girilmektedir. Batı cephedeki kapı daha anıtsal özellikte olup, güney cephede doğu ve batı uçta iki kapı bulunmaktadır. Güney cephede altlı üstlü üç pencere açıklığı görülmektedir. Pencerelerin üst kısımları silmeli bir lentoyla hareketlendirilmiştir. Doğu ucundaki kapının üzerinde de bir pencere vardır. Kuzey cephede üstte dört, altta üç pencere açıklığı gözlenmektedir. Kiliseye girişler tamamen kapalıdır.
OSMANLI PADİŞAHI KİLİSEYİ ONARMIŞ
Tarihi vesikalarda kilisenin 3. Selim zamanında onarıldığı, 1835 yılında da Rus elçiliğinin gönderdiği parayla yeniden inşa edildiği de belirtilir. İçerdeki freskoların birinin yanında görülen 1849 yılının ise bezemelerin yapıldığı tarih olduğu öngörülmektedir.
