Demiryolları özel sektöre açılır mı? Lojistikte YHT planı

Türkiye demiryollarındaki atıl gücünü harekete geçiremiyor. Çevreci bir yapıya sahip olan demiryolları dünyada her geçen gün özellikle lojistik sektöründeki yerini güçlendirirken Türkiye'de bu konuda pay giderek daha da azalıyor.

LOJİSTİK HATLAR DEVREYE GİREMİYOR

Uzmanlara göre başta altyapı sorunları ve mevzuat eksikliği olmak üzere raylarda verimsizlik artarken, depremden hasar gören kritik hatlarda onarım çalışmalarının henüz tamamlanamaması da kayıpları daha da artırıyor.

Önümüzdeki günlerde ise lojistik taşımacılığı açısından kritik önemdeki hat, Gaziantep-Mersin hızlı tren projesi nedeniyle uzun süreli olarak kapatılıyor.

Önümüzdeki dönemde de İzmir hattında benzer bir uygulamanın devreye girmesi bekleniyor.

ÖZEL SEKTÖR YATIRIMI

Bu konuda bazı değerlendirmelerde bulunan konunun uzmanları ve iş insanları demiryolunda artan talebin karşılanabilmesi için bu alanın özel sektöre açılması görüşünü dile getiriyorlar.

YHT'LER YÜK TAŞIMACILIĞINDA DA KULLANILABİLİR Mİ?

Diğer yandan yüksek hızlı tren hatlarının yük taşımacılığı için de kullanılacak şekilde gerekli düzenlemelerin yapılarak buralardaki atıl kapasitenin kullanılması teklifini yapıyorlar.

ULAŞTRIMA BAKANLIĞININ PLANI

Ulaştırma Bakanlığı, yaklaşık dört yıl önce toplam yük taşımalarında demiryolunun payını 2029’a kadar yüzde 10’a, 2035’e kadar ise AB ülkelerinde olduğu gibi yüzde 20’ye çıkarmayı hedeflemişti. Ancak geçen bu sürede demiryolunun toplam taşımalardaki payı henüz yüzde 1 bile olmadı.

2 YILDA KAYIP YÜZDE 20'Yİ AŞTI

Uzmanlara göre ulaştıra bakanlığı belirlediği hedeflerden de uzaklaşıyor. Yılın ilk yarısında taşınan yük miktar yıllık bazda yüzde 8’in üzerinde azaldı. Son iki yıldaki kayıp ise yüzde 20’yi aştı.

Yine uzmanlara göre yaklaşık 12 yıl önce çıkan “demiryolunda serbestleşme kanunu”na rağmen özel sektör, eşit rekabet ortamı bulamadı. Bunun için de hedeflediği yatırımları gerçekleştiremiyor. Yanı sıra TCDD’nin lokomotifleri çok yaşlı, verimsiz, sıklıkla arza yapıyor ve onarım çalışmaları uzun sürebiliyor.

YENİ TİCARET KORİDORLARI İÇİN RAYLARA YATIRIM ŞART

Uzmanlara göre Türkiye lojistik bir merkezi olacaksa demiryolu olmadan bu mümkün görünmüyor. Çünkü boğaz geçişlerinden liman bağlantılarına, intermodal taşımacılıktan teşvik sistemine kadar birçok başlıkta ciddi eksiklikler bulunuyor. Özellikle İstanbul’daki üçüncü köprünün demiryolu geçişine hâlâ kapalı olması, Gemlik Limanı’nın demiryolu bağlantısının bulunmaması ve intermodal taşımacılığın desteklenmemesi büyük handikaplar olarak nitelendiriliyor.

DEMİRYOLU, “STRATEJİK YATIRIM” KAPSAMINA ALINABİLİR Mİ?

Uzmanlar demiryollarının özel şirketlere açılmasını isterken demiryolu taşımacılığının milli savunma, havacılık, turizm gibi “stratejik yatırım” kapsamına alınması gerektiğine de vurgu yapıyorlar.