Son bir yılda Türklerin yurt dışından aldıkları gayrimenkul için ödedikleri rakam 2,5 milyar doları aştı. En fazla konut alımı yapılan ülkeler arasında; İspanya, İtalya, ABD, Portekiz, Yunanistan ve Dubai yer alıyor.
OKUPA TEHDİDİ
Ancak yurt dışında konut almak bazı riskleri de beraberinde getiriyor. Yapılan yatırıma karşı getirinin sınırlı olması, yüksek sigorta, emlakçı komisyonları, aidatlar ve bakım ücretlerinin fazlalığı, muhtemel hukuki problemler bunların en başında yer alıyor.
Ancak bir de 'Okupa' sorunu var. Mülk sahipliğine karşı 1984 yılında İspanya’da başlatılan ve Avrupa’ya yayılan bu akım, boş olan evlerin işgalciler tarafından ele geçirilmesi anlamına geliyor.
Yasalara göre işgalciler boş bir evi 48 saat izinsiz işgal ettiğinde polis doğrudan müdahale edemiyor. Tahliye davası açmak gerekiyor ve bu süreç de 6 ay ila 2 yıl arasında değişiyor.
MAĞDURLARDAN BİRİ DE EZGİ MOLA
Türkiye Gazetesi'nde yer alan habere göre İspanya’da özellikle Katalonya ve Costa Blanca gibi bölgelerde evi olup “Okupa” (squatter) mağduru olan Türk vatandaşları da var.
İspanya’nın Okupa yasaları, işgalcileri koruyan düzenlemeler içerdiği için mülk sahipleri uzun ve masraflı hukuk süreçleriyle yüz yüze geliyor.
Son olarak Sanatçı Ezgi Mola’nın İspanya’da aldığı ve oturmadığı evinin Okupalar tarafından işgal edildiği iddia edildi.
Türklerin sahip olduğu Alicante, Barcelona, Malaga gibi bölgelerdeki yazlık evler, sahipleri uzun süre gitmediğinde Okupalar tarafından işgal edilebiliyor. Ayrıca işgalciler “elektrik-su faturası ödeyerek” yasal hak iddia edebiliyor. İşgalcileri evden çıkarmak için ise avukatlık ve mahkeme masrafları 5.000-15.000 Euro'yu bile bulabiliyor.
NE YAPMAK GEREKİYOR?
Uluslararası Emlak Hukuku Uzmanı avukat Selin Öztürk, konuya ilişkin yaptığı açıklamada “İspanya’daki Okupa yasaları, sosyal konut sıkıntısı nedeniyle işgalcileri koruyan bir mantıkla düzenlenmiş durumda. Yasalardaki en kritik nokta, 48 saat kuralı. Bu süreyi geçen işgaller artık ‘yerleşik durum’ sayılıyor ve polis müdahale edemiyor. Mülk sahipleri genellikle yazlık evlerini uzun süre boş bırakınca bu durumla karşılaşıyor. Tahliye davalarında en büyük sorun, İspanyol mahkemelerinin yoğunluğu nedeniyle sürecin 2 yıla kadar uzayabilmesi. Bu sürede işgalciler, elektrik ve su faturalarını düzenli ödeyerek ‘iyi niyetli işgalci’ statüsü kazanabiliyor. Türk yatırımcıların mutlaka ‘Okupa sigortası’ yaptırmasını öneriyoruz. Ayrıca İspanyol hukuk sisteminde ‘acil tahliye’ talebi için bazı özel şartlar var. Örneğin, mülkün ana ikametgâh olduğunu kanıtlayabilirseniz süreç hızlanabiliyor. Bu nedenle bazı müvekkillerimize, evi kira geliri için değil de ‘ikinci konut’ olarak göstermelerini tavsiye ediyoruz” dedi.
Yurtdışı Gayrimenkul Danışmanı Emre Arslan ise “Son dönemde özellikle İspanya’nın Costa del Sol ve Costa Blanca bölgelerindeki Türk yatırımcı sayısında ciddi artış var. Yaptığımız araştırmalara göre, işgal edilen mülklerin yüzde 70’i yılda 6 aydan fazla boş kalan yazlık evler. Uzaktan kontrol edilebilen hareket sensörleri, otomatik aydınlatma sistemleri ve 7/24 izlenebilen kameralar işgalcileri caydırıyor. Piyasada Okupa riskine karşı geliştirilen yeni nesil sigorta poliçeleri var. Yıllık 300-500 Euro prim karşılığında hem hukuki masrafları hem de muhtemel hasarları karşılıyor. Bir diğer önemli nokta da komşu ilişkileri. Özellikle İspanya’da yerel halkla kurulan iyi diyaloglar, işgal girişimlerinin erken tespitinde çok etkili. Bazı bölgelerde ‘mahalle gözetim ağları’ oluşturduk ve bu sayede birçok işgal girişimi daha başlamadan engellendi” diye konuştu.
HANGİ ÜLKELERDE 'OKUPA' RİSKİ FAZLA?
1. İspanya: En çok bilinen Okupa sorunu burada. Bir mülk 2 günden fazla işgal edilirse, polis doğrudan müdahale edemiyor. Barcelona, Madrid, Valencia gibi şehirlerde özellikle turistik bölgelerde sık yaşanıyor.
2. İtalya: Özellikle Roma ve Milano’da terk edilmiş binalar işgal ediliyor. “Occupazioni abusive” adı verilen bu durum, kiralık konut sıkıntısı sebebiyle artıyor.
3. Hollanda: Amsterdam’da boş duran binalar sosyal aktivistler tarafından işgal edilebiliyor. “Kraken” adı verilen bu hareket, 2010’a kadar yasaldı, şimdi yasak ama fiilen devam ediyor.
4. ABD: Özellikle Detroit, Los Angeles ve New York’ta terk edilmiş evler işgal ediliyor. Bazı eyaletlerde bir mülkü uzun süre (7-20 yıl) işgal edenler yasal sahip olabiliyor.
5. İngiltere: Londra’da lüks evler bile hedefte. “Squatter’s rights” denen yasal boşluklar sebebiyle tahliye süreci zor.
6. Fransa: Paris’te sosyal konut sıkıntısı yüzünden işgaller yaygın. “Squat” olaylarına karşı polis müdahalesi var, ancak süreç yavaş.
7. Portekiz: Lizbon’da turizm patlaması sonrası boş evler Okupaların hedefinde. Hükûmet, işgalcileri sosyal konuta yönlendirme politikası izliyor. Ekonomim
