Çocuklarının erken emekli olması için küçük yaşta sigortalı yapmayı hedefleyen aileler, bireysel emeklilik imkânlarının avantajlı hale gelmesiyle birlikte bu seçeceğe yönelmiş durumda. 18 yaşından önce sigortalı olunması hem yaş hem de prim günü açısından avantaj sağlar mı?
SİGORTA BAŞLANGICI
"Sigortalılık başlangıcı" sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir. "Sigortalılık süresi" ise ilk defa çalışmaya başlanan tarihle, emeklilik maaşının bağlandığı veya ölen sigortalılar için de ölüm tarihi arasında geçen süreyi ifde ediyor.
İş mevzuatına göre, 18 yaşından önce sigortalı olanların sigortalılık süresi, ancak, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlar. Öte yandan, 18 yaşından önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil edilebiliyor
HER YAŞ İÇİN İŞLEMLER AYNI MI?
Sigorta giriş işlemleri İş Kanunu kapsamında yapılırken, 15 yaşını doldurmayan çocukların çalıştırılması yasak. Ancak 14 yaşını dolduran, ilköğretimini tamamlayan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak şekilde hafif işlerde çalıştırılabilir. Bunun için de 18 yaş altı çalışanın ailesi ile işveren arasında yazılı sözleşme yapılması şartı bulunuyor.
ERKEN EMEKLİLİK SAĞLAR MI?
Emeklilik maaşına hak kazanma: koşulları 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrasında sigortalı olanlar açısından değişiklik gösteriyor. 2008'den önce küçük yaşta sigortalı gösterilenler erken emekliliğe hak kazanabiliyor
Ancak günümüzde 18 yaş altında sigorta yapmak prim gibi avantajlarına rağmen erken emeklilik hakkı sağlamıyor. Emeklilik aylığı hesabında, bir meslek veya sanat okulunu bitirenler, mahkeme tarafından yetişkinlik kararı verilenler ve öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olması şartı gerekmiyor.
Bu durumda sigortalı olabilmek için genel kural İş Kanunu hükümlerine göre genç veya çocuk işçi olmak sosyal güvenlik anlamında hizmet akdiyle çalışma zorunluluğu bulunuyor.
ÖLÜM AYLIĞINI ETKİLER Mİ?
Malullük ve ölüm aylıklarının belirlenmesinde 18 yaş öncesindeki işe giriş süreleri önemsenmiyor.
KENDİ HESABINA ÇALIŞANLAR...
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre: kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar ile kamu görevlisi statüsünde sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar sigortalı sayılmıyor. 18 yaşından önce bu kapsamda yapılan çalışmalar sigortalılık başlangıç tarihi açısından kayda alınmıyor
ÇALIŞMA SAATLERİDE BİR SINIRLAMA VAR MI?
Mevzuata doğrultusunda, 18 yaşından küçükler günde en fazla 7 saat, haftada ise en fazla 35 saat çalışabilir. Okul öncesi eğitime devam edenler için ise günde en fazla 2 saat, haftada 10 saat sınırı var. Süre, 15 yaşını dolduran çocuklarda ise haftada 40 saate kadar çıkabilmekte.
ERKEN YAŞLANANLAR EMEKLİ OLUR MU?
55 yaşını dolduran ve Kurum Sağlık Kurulunca erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalılar, yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık aylığından yararlanabiliyor.
