Artık elektrikli araçlara olan ilgi en üst seviyede. Küresel elektrikli otomobil satışları 2024'te 17 milyonu aştı. Elektrikli otomobil satışları 2024 yılında dünya çapında %25'ten fazla artarak 17 milyonu aştı.
OTOLARDAKİ BASİT SİSTEM
Nasıl bir sistem kullanılıyor? Elektrikli araçlar (Electric Vehicles - EV), çalışma prensipleri doğrultusunda akaryakıtlı ve oto gazlı arabalara göre daha basit bir mekanik sistem barındırıyor.
Nihayetinde elektrikli araçların özellikleri, bu yönüyle bakım işlemlerinin maliyetini azaltırken gereklilik halinde batarya değişimini de hızlıca mümkün kılıyor. Öte yandan elektrikli araç batarya çeşitleri, uzun ömürlü kullanıma sahip tüm pil ile çalışan araçlarda (akıllı telefonlar da dahil) olduğu gibi belirli süreden sonra performans kaybı yaşayabiliyor. Bu noktada ise otomobil üreticilerinin EV kullanıcılarına sunduğu yenilikler öne çıkıyor.
Elektrikli Araçlarda Batarya
Geleneksel araçlardan farklı olarak elektrikli otomobiller, akaryakıt veya oto gaz yerine şarj ile çalışıyor. Elektrikli araç şarj işlemi ünite/istasyon veya ev prizi aracılığıyla gerçekleşiyor ve doldurulan şarj, elektrikli araç bataryasında depolanıyor. Araba bataryası içinde depolanan şarj, kullanım esnasında elektrik motoruna aktarılarak aracın çok daha basit bir sistem yoluyla hareket edebilmesini sağlıyor. Böylece elektrikli araçlardaki motor, direkt olarak alternatör görevi gördüğü için depolanan enerjinin kayıp olmaksızın verimli bir şekilde kullanılabilmesini sağlıyor.
Elektrikli Araç Batarya Özellikleri
Elektrikli araçların batarya özellikleri menzil, performans, maliyet ve batarya ömrü gibi noktalarda farklılık gösteriyor.
Elektrikli araçlarda batarya teknolojisi sayesinde EV’ler sıfır egzoz emisyonu üretiyor. Hava kirliliğini önleyen ve karbon ayak izini azaltan bu teknoloji, EV’leri geleneksel benzinli araçlardan çok daha temiz bir alternatif olarak öne çıkarıyor.
EV bataryaları, hızlanma ve tork konusunda yüksek performans sağlıyor. Ayrıca elektrikli araba pil teknolojisi, depolanan enerjinin daha yüksek bir yüzdesini harekete dönüştürebildiği için benzinle çalışan araçlardan daha verimli oluyor.
Elektrik genellikle mil başına benzinden çok daha ucuz olduğu için EV’lerin çalıştırılması geleneksel benzinle çalışan araçlara göre daha ucuz oluyor.
Elektrikli araç batarya türleri; güneş panelleri, rüzgar türbinleri ve şebeke elektriği gibi çeşitli kaynaklardan şarj edilebiliyor. Kullanıcılara daha fazla enerji bağımsızlığı sunan elektrikli araba pili, yabancı petrole bağımlılığı azaltıyor ve yerli enerji üretimini teşvik ediyor.
Elektrikli araçların batarya özellikleri arasında bakım maliyeti de önemli yer tutuyor. Daha az hareketli parçaya sahip elektrikli araçların bakım maliyeti azalıyor. Birçok elektrikli araç şarj istasyonu farklı EV batarya tipleriyle uyumlu seçenekler sunuyor.
Elektrikli Araç Batarya Çeşitleri
Elektrikli araçlarda kullanılan batarya çeşitleri; performans, maliyet, güvenlik ve çevresel faktörlere göre değişiklik gösteriyor. İşte elektrikli araç batarya çeşitleri ve özellikleri:
Lityum-iyon bataryalar: Elektrikli araçlarda kullanılan bataryalar arasında en yaygın tür olan lityum-iyon bataryalar; yüksek enerji yoğunluğu, hızlı şarj özellikleri ve uzun çevrim ömrü sunuyor. Elektrikli araçlarda lityum iyon pil ayrıca hafif ve kompakt bir yapıya sahip olduğu için sıkça tercih ediliyor. Boyut ve ağırlığı sayesinde çok daha fazla enerji depolayan lityum iyon pil teknolojisi, araçlarda menzili uzatıyor ve verimliliği artırıyor.
Nikel metal hidrit bataryalar: Önceki EV modellerinde yaygın olarak kullanılan nikel-metal hibrit bataryalar, düşük enerji yoğunlukları ve daha kısa döngü ömürleri nedeniyle lityum-iyon bataryaların gerisinde kalıyor. Bilgisayar ve tıbbi ekipmanlarda da sıkça kullanılan bu elektrikli araç batarya tipi, düşük özgül enerji ve özgül güç kapasitesi sunuyor.
Kurşun-asit bataryalar: En eski şarj edilebilir pillerden biri olan kurşun-asit, hem içten yanmalı hem de elektrik motorlu birçok araçta bulunuyor. Düşük maliyetleri sebebiyle tercih edilen bu batarya türü, lityum pillerle oranla çok daha ağır ve kısa ömürlü oluyor.
Katı hal bataryaları: Lityum iyon bataryalardan bile daha yüksek enerji yoğunluğu sunan bu yeni batarya türü, kısa şarj süreleri ve güvenli yapısıyla dikkat çekiyor.
Akış bataryaları: Bu batarya tipi, pil hücrelerinin içinde yer almak yerine harici tanklarda depolanan sıvı bir elektrolit kullanıyor. Elektrolit değiştirilerek hızlı şarj edilebilen akış bataryaların gelecekte daha çok tercih edilmesi bekleniyor.
Elektrikli Araba Batarya Fiyatları Nedir?
Batarya maliyeti birçok yeni kullanıcının en çok merak ettiği konuların başında yer alıyor. Modern EV’lerin ilk kez piyasaya sürüldüğü 2010’ların başında birim (kW/s) başına yaklaşık bin dolar olan batarya fiyatlarının, 2020 yılında 150 dolara kadar düştüğü biliniyor.
Batarya teknolojilerinin gelişmesi, ham madde üretiminin artması ve piyasadaki rekabet ele alındığında, fiyatların 2025’te kW/s başına 99 dolara, 2030’a kadar ise kW/s başına 73 dolara kadar ineceği bekleniyor. Bu doğrultuda 2024 için söz etmek gerekirse, 60 kW/s kapasiteli bir EV bataryasına 7-8 bin dolar veya daha az fiyatla sahip olmak mümkün olabiliyor.
Elektrikli Araba Batarya Ömrü Ne Kadardır?
Elektrikli araçların batarya özellikleri deyince birçok kullanıcının aklına doğal olarak batarya ömrü geliyor. EV’lerin batarya ömrü, tıpkı akıllı telefonlarda olduğu gibi bataryanın malzemesine ve kullanım yoğunluğuna bağlı olarak değişkenlik gösteriyor.
Yapılan bazı araştırmalar EV bataryalarının değişim gerekmeden 20 yıla kadar kullanılabileceğini gösterse de pek çok otomobil üreticisi bataryanın öngörülen ömrü doğrultusunda 8 ila 10 yıl garanti sunuyor. Bir Li-Ion batarya, ortalama olarak 500 ila 1000 kez şarj edilebilme özelliğine sahip olup, ömrü boyunca 100-160 bin kilometre arası menzil katedebiliyor.
Elektrikli Araba Batarya Değişimi Nasıl Yapılır?
Elektrikli araç batarya tipleri, aracın markasına göre modüler veya görece daha kompakt bir sisteme sahip olabiliyor. Tam modüler tasarıma sahip olan elektrikli araç batarya çeşitleri, yüzde 5 veya daha fazla performans kaybı yaşadığında belirli hücrelerin değişimine olanak tanıyor. Böylece komple değişime gerek olmaksızın bataryanın ömrü uzatılabiliyor.
Kompakt yapıda tasarlanan bataryalar ise yine birden fazla parçaya sahip olup modül değişimine imkân sağlıyor. Ancak bu türlerde genellikle, üretici tarafından garanti edilen kilometre veya kullanım süresi sonunda servis noktalarında değişim yapılıyor. Kimi batarya üreticileri ise kurdukları istasyonlarla, dönüşümlü batarya kullandırma hizmeti veriyor. Böylece mevcut bataryanın şarjı bittiğinde, kullanıcılar abonmanlık üzerinden hızlıca batarya değişimini yaptırarak yola devam edebiliyor.
Bu metin sadece haberdir, tavsiye niteliği taşımaz.
