Türkiye’de dijital haber ekosisteminde halen en çok tartışılan konulardan biri, Google’ın arama sonuçlarında haber sitelerine uyguladığı görünürlük politikaları.
Sürekli yapılan güncellemeler sonrası özellikle bağımsız medya kuruluşlarının haberlerinin geri planda bırakılması, ana akım medyanın ise sürekli ilk sıralarda görünmesi “algoritmik ambargo” iddialarını güçlendirmekte
Google ise, algoritmalarını içerik kalitesi, kullanıcı etkileşimi ve güvenilirlik kriterlerine göre belirlediğini savunusunu yapıor. Ancak medya temsilcileri bu kriterlerin şeffaf olmaması ve büyük grupları avantajlı kılması nedeniyle dijitalde “rekabet ihlali” oluştuğunu ifade ediyor.
ANA AKIM MEDYA ÖN PLANA MI ÇIKARILIYOR?
Bağımsız medya temsilcileri, ana akım medyadan saatler önce girdikleri haber içeriklerinin dahi google tarafından arama motorunda arka sayfalara atıldığını belirterek, "Bağımsız medya tarafından yapılan içeriklerin görünürlüğü Google tarafından ciddi şekilde engelleniyor. Örneğin ürettiğiniz içerik ana akım medya tarafından kopyala-yapıştır yöntemiyle alındığında 'algoritma' bu içeriği kaynağından, yani üretenden değil, kopyala-yapıştır yapan ana akım medyadan üst sıralarda gösteriyor. Bunun adına da 'otorite' diyorlar. Özellikle sürekli yapılan güncellemelerle bağımsız medyanın Keşfet ve News alanlarına girmesini, buradan gelir elde etmesini çok daha zor hale getiriyorlar. Yine burada da ana akım medyanın belli başlı birkaç haber sitesine yer veriyorlar" ifadelerini kullanıyorlar.
Google algoritmalarının özellikle yüksek trafik alan ve büyük reklam bütçelerine sahip ana akım medya sitelerini öne çıkardığını ifade eden bağımsız medya temsilcileri, bu durumun dijital ekosistemde haber çeşitliliğini azaltıldığını ve kamuoyunun haber alma özgürlüğünü sınırladığına dikkat çekiyorlar.
Gelirlerinin Google ambargosu nedeniyle düşmesinin bağımsız medya kuruluşlarında çalışan binlerce gazeteciyi işinden edebileceğine dikkat çekiyorlar.
Google’ın arama sonuçlarında sunmaya başladığı AI Overview (Yapay Zeka Genel Bakış) özelliği, arama yapılan konuyla ilgili bilgileri açık ve kısa özetler halinde sunuyor. Bu özetlerin link gerektirmeden kullanıcıya ulaşması, kullanıcıların haber sitelerine tıklamadan bilgiye erişmesine yol açabiliyor. Özellikle SEO’ya dayalı trafik ile gelir elde eden bağımsız medya siteleri için bu durum ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Bu teknoloji henüz Türkiye'de tam yaygınlaşmamış olsa da pilot uygulamalar başladı ve yakın zamanda kademeli olarak devreye alınması bekleniyor. Bağımsız yayıncılar, bu gelişmenin daha fazla trafik düşüşüne yol açabileceğini ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından tehlike arz ettiğini vurguluyorlar.
Rekabet Kurumu hangi yaptırımları uygulayabilir?
Peki, Rekabet Kurumu görev ve yetkileri kapsamında Google'ın bağımsız medyaya ambargosu için hangi yaptırımları uygulayabilir?
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, Rekabet Kurumu'na pazar hâkimiyetini kötüye kullanma, tekelleşme ve rekabet ihlallerine karşı geniş yetkiler tanıyor. Kurum, dijital platformların “hakim durumlarını kötüye kullanıp kullanmadığını” soruşturabiliyor. İhlal tespit edilirse, şirkete cirosunun %10’una kadar idari para cezası uygulanabiliyor. Ayrıca algoritmaların değiştirilmesi, üçüncü taraf erişimi sağlanması gibi davranışsal tedbirler de gündeme gelebiliyor.
Rekabet Kurumu geçmişte Google’a karşı benzer dosyalarla gündeme gelmişti. Özellikle yerel arama hizmetleri ve alışveriş reklamları nedeniyle Google’a Türkiye’de milyarlarca liralık ceza kesildi.
Uzmanlar ne diyor?
Dijital Hukuk Uzmanı Av. Büşra Demir: "Google’ın algoritmaları tamamen ticari sır olarak korunuyor. Ancak rekabet hukuku açısından bu şeffaflık eksikliği ciddi bir sorun. Eğer belirli medya gruplarını avantajlı hale getiren bir düzenleme varsa, bu açık bir pazar hakimiyeti kötüye kullanımıdır."
Medya Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Cem Kaya: "Avrupa Birliği’nde Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ile dev platformlara açık şeffaflık yükümlülükleri getirildi. Türkiye’de ise benzer bir yasal düzenleme yok. Bu nedenle Rekabet Kurumu’nun müdahalesi kritik." Fotoğraf: NTV
