Uyku felci sırasında, genellikle gözlerimizi açamayız, konuşamayız veya hareket edemeyiz. Bu da korkutucu bir deneyim olabilir.
Uyku Felci Nedir?
Uyku felci, kişilerde uyanıklık ve uyku arasında görülen geçici felç hissi olarak ifade ediliyor. Uyku felci atağı başladığında kişilerin bilinci açıktır. Ancak bilincin açılmasına rağmen kişiler hareket edemez veya konuşamazlar. Uyku felci ile kâbus görme gibi diğer uyku durumları arasındaki en önemli fark felç sırasında kişinin uyanık olmasıdır. Bu durum birkaç saniye ya da birkaç dakika sürebilir. Herhangi bir fiziksel hasara neden olmaz ancak korkutucu olabilir.
UYURKEN NEDEN FelÇ OLURUZ?
Uyku felcinin nedeni konusunda günümüzde araştırmalar devam etmekte. Uyku felci çoğunlukla geçici bir durumdur ve bir sorunun işareti olmayabiliyor. Uyku felci kendi başına ortaya çıkabilir veya aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer sağlık durumlarıyla ilişkili olabilmekte: Bu anormal üfürümlerin yaygın nedeni şunlar olabilir:
Stres ve Anksiyete: Yoğun stres ve anksiyete durumları, uyku felci riskini artırabilir. Bu psikolojik faktörler, vücuttaki stres hormonlarını etkileyerek uyku düzenini bozabilir.
Uyku Düzensizlikleri: İnsanın biyolojik saatinin düzensiz olması veya uyku düzeninin bozulması, REM evresine geçişte sorunlara neden olabilir ve bu da uyku felcine zemin hazırlayabilir.
Uykusuzluk: Yeterli uyku alamamak veya sürekli uykusuzluk, vücudun normal uyku döngülerini etkileyebilir ve uyku felcine neden olabilir.
Genetik Yatkınlık: Ailesel geçmişte uyku felci yaşamış kişilerde genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, kişilerin bu duruma daha hassas olmasına neden olabilir.
Nörolojik Durumlar: Bazı nörolojik hastalıklar, sinir sistemi ile ilgili sorunlar veya uyku sırasında normal kas kontrolünü etkileyen durumlar, uyku felcine zemin hazırlayabilir.
Uyku Felci Belirtileri Nelerdir?
Uyku felcinde, kişiler uyanık olduğunu hissetse de vücudu hareket ettiremez ve kas kontrolü geçici bir süreliğine kaybolur. Uyku felci yaşayan kişilerin genellikle gözleri açık, nefes alıp vermeleri normalken bedenleri sabit kalır. Yaygın olarak karşılaşılan uyku felci belirtileri şunlardır:
Konuşamama
Boğulma hissi
Hışıltılı solunum
Halüsinasyonlar
Korku
Panik
Çaresizlik
Boğazın etrafında sıkışma
Uyku Felci Teşhisi Nedir?
Uyku felci teşhisi uzman doktor tarafından öncelikle hasta öyküsü, klinik değerlendirme ve belirtilerin detaylı incelenmesiyle konuluyor. Doktor tarafından uyku felcinin ne sıklıkla görüldüğü, nasıl bir his olduğu ve ne zaman başladığı gibi belirtiler inceleniyor. Ayrıca kişiden gece kaç saat uyuduğu, gün içinde kendini yorgun hissedip hissetmediği, kullandığı ilaçlar ve sigara, alkol gibi zararlı alışkanlıklara ait bilgileri alınıyor. Klinik değerlendirmenin yanı sıra doktor tarafından ileri testlerde istenebiliyor.
Uyku Felci Riskli mi?
Nadir karşılaşılan veya tek seferlik uyku felci durumu her yaştan insanda ortaya çıkabiliyor. Uyku uyku yoksunluğu durumunda daha sık görülebilir. Uyku felci riskini artırabilecek bazı yaygın faktörler şunlardır:
Uyku Düzensizlikleri: Düzensiz uyku alışkanlıkları, özellikle gece boyunca düzensiz uyku saatleri, uyku felci riskini artırabilir.
Uyku Bozuklukları: Diğer uyku bozuklukları, özellikle insomnia (uykusuzluk) veya narkolepsi gibi durumlar, uyku felci riskini artırabilir.
Aile Geçmişi: Ailesinde daha önce uyku felci geçirmiş bireylerin bulunması, genetik yatkınlığı artırabilir.
Stres ve Anksiyete: Yoğun stres ve anksiyete durumları, uyku felci riskini artırabilir. Zihinsel sağlık durumu, uyku felci ile ilişkilendirilmiştir.
Uyuşturucu ve Alkol Kullanımı: Uyuşturucu veya aşırı alkol kullanımı, uyku felci riskini artırabilir. Bu maddeler, normal uyku döngülerini bozabilir.
Yorgunluk ve Uyku Yoksunluğu: Sürekli yorgunluk ve yetersiz uyku, vücudun normal uyku düzenini sürdürme yeteneğini azaltabilir ve uyku felci riskini artırabilir.
Uyku Pozisyonu: Sırt üstü yatmak, dilin boğaza düşme olasılığını artırarak uyku felci riskini artırabilir.
Hormonal Değişiklikler: Hamilelik veya menstrüasyon gibi hormonal değişiklikler, kadınlarda uyku felci riskini artırabilir.
Yaş: Genç yetişkinler arasında daha yaygın olmasına rağmen, uyku felci her yaş grubunda görülebilir.
Uyku Felci Tedavisi VAR MI?
Nadir karşılaşılan uyku felci çoğu insan için önemli sorunlara neden olmayabilir. Uyku felci yaşayan kişilerin doktor kontrolü ve uygun tedavi planını belirlemesi önemlidir. Uyku felci durumunda kullanılan bazı tedavi yöntemleri şunlar:
Uyku Düzeni: Düzenli bir uyku rutini oluşturmak, uyku alışkanlıklarını düzeltmek ve rahat bir uyku ortamı sağlamak, uyku felci tedavisinde önemli bir adımdır.
Stres Yönetimi: Stresin azaltılması için gevşeme teknikleri, uyku felci belirtilerini hafifletebilir.
Uyku Pozisyonu Değişiklikleri: Sırt üstü yatma, dilin boğaza düşme riskini artırarak uyku felci şansını artırabilir. Yan yatma pozisyonları tercih edilebilir.
Düzenli Egzersiz: Düzenli olarak yapılan hafif egzersiz, uyku kalitesini artırabilir ve uyku felci riskini azaltabilir.
CPAP Cihazları: Uyku felci, uykuda solunum problemleri nedeni ile meydana geldiğinde, doktor kontrolünde sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) cihazları kullanılabilir.
Nörolojik ve Psikiyatrik Tedaviler: Uyku felci bazen nörolojik veya psikiyatrik durumlardan kaynaklanır. Bu durumda, uyku felci tedavisi için nörolojik veya psikiyatrik tedaviler uygulanabilir.
