Türk boğazlarında bekletilen ham petrol yüklü gemiler hakkında açıklama

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, Türk boğazlarında bekletilen ham petrol yüklü gemilere ilişkin, geçerli bir koruma ve tazmin (P&I) sigortası sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk boğazlarından geçmesinin söz konusu olmadığını bildirdi.

Genel Müdürlüğün sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, ulusal ve uluslararası medya kuruluşlarında doğru olmayan bilgiler içeren haberlerin yer aldığı belirtilerek, Türk boğazlarında bekletilen ham petrol yüklü gemilere ilişkin açıklama yapıldı.

Avrupa Birliği (AB) yaptırımları nedeniyle Türk boğazlarından ham petrol yüklü olarak geçen gemilerin P&I sigortalarının geçersiz olması ve bir kaza durumunda sigortanın tazmin edilememesi söz konusu olduğu ifade edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Bu durum gerek ilgili AB direktifince gerekse Avrupa'da üst düzey devlet kurumları tarafından teyit edilmiştir. Türkiye, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından alınan yaptırım kararları dışında, diğer ülke ve uluslararası kuruluşların yaptırım kararlarını uygulamakla mükellef değildir. Bununla birlikte, yaptırıma tabi bir geminin veya bir yükün Türk boğazlarından geçmesi halinde meydana gelebilecek ve felaket boyutuna varabilecek bir kazada sigorta şirketinin tazmin sorumluluğunu karşılamaması riskini almamız söz konusu değildir. Unutulmamalıdır ki herhangi bir olayda zarar gören tarafların ve geminin bulunduğu yerden kaldırılması ile ilgili tazmin sorumluluğu ilk aşamada P&I sigortası kapsamındadır. P&I sigortasının tazmin tutarlarını aşan durumlarda devreye uluslararası IOPC fon girmekte olup, bu kuruluşun yetkilileriyle İdaremiz arasında gerçekleşen görüşmede herhangi bir kazada geminin veya yükün yaptırıma tabi olması ve P&I kuruluşu tarafından tazminden imtina edilmesi halinde, zararın fon tarafından da karşılanmaması olasılığının olduğu ifade edilmiştir. Birçok ülkedeki mevzuata benzer olarak ulusal mevzuatımız gereği, geçerli bir P&I sigortası sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk boğazlarından geçmesi söz konusu değildir ve bu kural 2002'de beri uygulanmaktadır."

- P&I sigorta poliçelerinde teyit uygulaması başlatıldı

Açıklamada, 1 Aralık itibarıyla Türkiye kara sularını ve milyonlarca insanın yaşadığı şehirleri korumak amacıyla, "sıkıntılı süreç" geçinceye kadar olmak üzere, ham petrol taşıyan ve Türk boğazlarından geçmek isteyen tankerlerin sundukları sigorta poliçelerinin, bu poliçeleri düzenleyen sigorta firmalarınca teyit edilmesi uygulaması başlatıldığı bildirildi.

P&I sigorta şirketlerinin mevzuatlarını öne sürerek ciddi ücretler karşılığı düzenledikleri sigorta poliçeleri kapsamında ticari müşterilerine teyit mektubu vermemelerinin kabul edilemeyecek bir durum olduğu vurgulanan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Talep edilen teyit mektubu, sadece söz konusu geminin boğaz geçişinde sigortasının geçerli olduğuna dair olup yaptırımlara tabi sigorta poliçesi geçersiz olacak herhangi bir gemi için teyit mektubu sunulması gibi bir talebimiz bulunmamaktadır. Sigorta firmaları, rutin olarak olay bazında talep edilen ve verilen bu teyit mektubunu, ülkemiz söz konusu olduğunda vermekten imtina etmektedirler. Sigorta şirketinin bir geminin ambargoya tabi olup olmadığını belirlemesi sıradan bir uygulamadır ve şu anda bekleyen gemiler için de bu araştırmayı yaptığı gemiler mevcuttur. Boğazda bekleyen ham petrol taşıyan gemilerin çok büyük çoğunluğu AB'ye ait gemiler olup, yine petrolün çok büyük bir bölümü AB limanlarına gitmektedir. AB'nin koymuş olduğu ambargo kurallarına ilişkin yine AB'ye ait gemilerle taşınan ham petrole yönelik, sigorta hizmeti veren AB sigorta firmaları tarafından Bakanlığımızın talep ettiği teyit mektubu vermemesinin sebebi anlaşılamamaktadır."

- Teyit mektubu sunamayan gemilerin kara sulardan çıkarılması planlanıyor

Açıklamada, halihazırda teyit mektubu veren ham petrol taşıyan gemilerin Türk boğazlarından rutin olarak 1 Aralık'tan bu yana geçtiğine dikkat çekilerek, "Karadeniz'de bekleyen gemi sayısı da haberlerde belirtilen sayıda olmadığı gibi, '11'i AB limanları varışlı 15' gemi sayısının fazlalığının da ülkemize bir baskı aracı olarak kullanılması da kabul edilebilir değildir." denildi.

Karadeniz'e çıkarak ham petrol yükleyecek gemilerin teyit mektubu vermemesi durumunda Karadeniz'e çıkarılmayarak Ege'de bekletilmesinin de önümüzdeki süreçte alınacak önlemlerden biri olacağı vurgulanan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Öte yandan Tahıl Koridoru kapsamında Marmara Denizi'nde bekleyen gemi sayılarının 100'ü geçtiği dönemler olmuş, ilgili tüm kurumlarla birlikte alınan tedbirlerle bu sayı 40 gemi civarına düşürülerek deniz trafiğimiz düzenlenmiştir. Bilindiği üzere ülkemiz, Tahıl Koridoru'nun hayata geçirilmesindeki en önemli aktördür ve Türk boğazlarından ham petrolün geçerek dünya piyasalarına ulaşması için de bundan önce olduğu gibi bundan sonrada yapıcı tutumuna devam edecektir.

Ülkemiz rafinerilerine gelen ancak sigorta firmalarınca teyit mektubu verilmeyen gemilerle ilgili kamu yararı ve ülke menfaatimiz dikkate alınarak gerekli çalışmalar yapılmakta olup, yakın zamanda bu gemilerle ilgili farklı uygulama hayata geçirilecektir. Ayrıca, kural yürürlüğe girdiğinde Çanakkale Boğazı'ndan geçmek üzere Marmara Denizi'nde bulunan ham petrol yüklü teyit mektubu sunamayan gemilerin, herhangi bir risk oluşturmaması için kara sularımızdan çıkarılması için de bir planlama yapılmaktadır. Öte yandan ham petrol yüklü gemi sahiplerinin Türk boğazlarındaki, seyir sürelerini kapsayacak yeni bir P&I poliçesi sunması da seçenekler arasındadır. İdaremizle birlikte ilgili kurumlarımız gerek ülkeler nezdinde gerekse sigorta firmaları ve armatörler nezdinde gerekli görüşmeleri sürdürmekte olup deniz ticaretinin devamını sağlamak için büyük gayret sarf eden ülkemiz, gemilerin bayrak devletlerinin de sunacağı her türlü çözüm önerisine açıktır."