Konya'nın Karatay ilçesinde bulunan Kenan Dede Yanık Cami hem konumu hem de görünümü bakımıyla ziyaretçilerin dikkatini çekiyor. Cami Konya’nın Karatay ilçesinde, Sedirler Caddesi ile Hacı Hasan Başı Caddesi’nin birleştiği köşede yer alıyor. Yapı kerpiç malzemeden yapılmış ve dikdörtgen planlı.
Harim kısmı içinde ahşap direklerin yer aldığı üç sahınlı düzen var. Yapının “aynı yerde 1646 yılında Kenan Dede Mescidi’nin” bulunduğu bilgisi kaynaklarda yer alıyor. Yapının dıştan dört yönlü kırma çatı ile örtülü olduğu belirtilmiş.
TESCİLLİ KÜLTÜR VARLIĞI LİSTESİNDE VAR MI?
“Tescilli kültür varlığı” statüsünün kim tarafından, hangi tarih ve karar ile verildiği kaynaklarda açık biçimde belirtilmemiş görünüyor. Bazı makalelerde “taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmişlerdir” ifadesi geçiyor ama Kenan Dede Camii için özel karar numarası veya tarih yer almıyor. Yapının özellikle “19. yüzyıla ait” olduğu bilgisi bir kaynağa göre geçerli. Ancak başka kaynaklarda “XX. yüzyıl başları” diye belirtilmiş. Bu da yapının tam inşa tarihinin kesin olmadığını gösteriyor. “Yanık” adının kesin nedeninin ne olduğu kaynaklarda net biçimde açıklanmamış. Dolayısıyla bu yön hâlâ rivayet düzeyinde. Yapının mimari unsurlarında bazı restorasyon değişimleri olmuş görünüyor (“yapı süreç içerisinde geçirdiği onarımlarla büyük oranda yenilenmiştir” ifadesi gibi) bu da özgünlük oranını etkileyebilir.
YIĞMA TEKNİĞİ İLE İNŞA EDİLDİ
Dıştan dışa 11,50x22,05 m ölçülerindeki dikdörtgen planlı yapı, mihraba dikey istikamette uzanmaktadır. Subasmanı seviyesine kadar moloz taş, beden duvarları ise kerpiç malzemeden yığma tekniğinde inşa edilen caminin üzeri dıştan kırma çatı örtülüdür. Caminin kuzeyine sonradan eklenmiş son cemaat mahalline çift kanatlı bitkisel bezemeli kapıdan geçilerek girilmektedir. Harim, her birinde dört ahşap direğin yer aldığı iki sütun sırasıyla üç sahına ayrılmıştır. Ortadaki sahın yan sahınlara göre daha geniş ve yüksek tutulmuştur. Harim güneyde altta ve üstte iki, doğuda altta ve üstte dörder, batıda altta üç üstte dört ve kuzey cephede iki pencere ile aydınlatılmıştır. Son cemaat mahallinde altta ve üstte üçer olmak üzere toplam altı pencere bulunmaktadır.
SON YILLARDA BÜYÜK ONARIMDAN GEÇTİ
Yarım daire planlı niş çevresinde gelişen “Ters U” biçimli dikdörtgen mihrap alçı malzemeden yapılmış olup, caminin süsleme programı açısından en yoğun alanıdır. Ahşap minber, sonradan eklenmiştir. Girişin doğusunda, son cemaat yerindeki kuzey duvara dayalı bir merdivenle çıkılan mahfil, harimin kuzey tarafında 9,80x4,15 metrelik bir alanı kaplamaktadır. Minare, yapının güneydoğu köşesindedir. Ahşap minarenin şerefe korkuluğu kafes tekniğinde yıldız ve sekizgen motiflerle süslenmiştir. Kesin bir kayıt olmamakla birlikte halk arasında Beylikler Devrine tarihlenen Kenan Dede Yanık Cami, Sedirler Hatıp, Hacı Veyis Camii ve Mecidiye camileri gibi Geç Osmanlı Dönemine tarihlenen orta ölçekli bir mahalle camisidir. Son yıllarda büyük çaplı bir onarım gören cami, hâlen ibadete açıktır.
