Konya'da Karatay ilçesine bağlı Yağlıbayat Mahallesi’nde bulunan Savatra Antik Kenti, tarihi süreçler içerisinde önemli rol oynayan eski bir yerleşim yeri olarak karşımıza çıkıyor. Antik Çağ yazarı Strabon, dünyanın en derin su kuyularının Savatra’da bulunduğunu belirtmesi Konya bölgesi için derin su kuyuları vurulmasının tarihinin yeni olmadığını da gösteriyor.
Antik Çağ’dan günümüze kadar birçok yazar ve araştırmacı Savatra antik kentinden söz etmektedir. Strabon; Savatra (ya da Soatra) için, Garsaura (Aksaray) yakınında bir kasaba olduğunu, burada dünyanın en derin su kuyularının bulunduğunu ve suyun bu kuyulardan çekildiğini söylemiştir. Ayrıca su olmadığı halde, ülkede müthiş bir koyun yetiştiriciliğinin yapıldığını ve derin kuyulardan elde edilen suyun da burada parayla satıldığını belirtmektedir. Charles Texier ise Küçük Asya; Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi adlı eserinde Strabon’un yazdıklarını teyit etmiştir.
TİYATRO, HÖYÜK, KALE, KİLİSE, DEHLİz, SU KUYUSU
Hellenik kent dokusuyla İç Anadolu'nun nadir Grek yerleşimlerinden biri olarak dikkat çeken Savatra; Lykaonia ve Galatia bölgeleri arasında önemli bir sınır hattı olarak Bozdağ’ın eteklerinde kurulmuş önemli bir sınır hattı yerleşimidir. Yapılan arkeolojik yüzey araştırmaları esnasında daha önce tespit edilen yapılar ile birlikte sırasıyla Roma tiyatrosu, höyük, kale, kilise, askeri kuleler ve savunma hatları, yeraltı dehlizleri ve farklı bölgelerde olmak üzere nekropol alanları tespit edilmiştir.
ÖZGÜN VE DEĞERLİ BİR KENT
Savatra, Kentin Hellenik bir yerleşim yapısına sahip olması bölge üzerinde çok rastlanmayan bir özellik olarak karşımıza çıkar. İç Anadolu’da bu denli Grek kent dokusu taşıyan başka yerleşim yerlerinin azlığı Savatra’yı özgün ve değerli bir kent konumuna getirmektedir. Söz gelimi tiyatro yapısının mevcudiyeti, demokratik yönetim biçimi ile yönetildiğini gösteren kent meclisinin varlığına dair yazıtların bulunması ve başta Via Sebaste olmak üzere Grek kolonileri ile bağlantı sağlayan yol güzergâhları içerinde yer alması Savatra’yı diğer kentlerden ayıran başlıca özelliklerden bazılarıdır.
ANADOLU'DA ÖRNEĞİ NADİR MEZAR TİPİ
Arkeolojik yüzey araştırmalarıyla tespit edilen ve 2021'de kazı çalışmalarına başlanan Antik Roma Dönemi'nden kalma tiyatronun güneyinde 2 kuyu mezar olduğu belirlenmişti.
Savatra Antik Kenti Kazı Başkanı Doç Dr. İlker Işık, “Burada kuyu bir mezar yapısıyla karşılaştık. Kuyunun köşelerine bırakılmış ve neredeyse sağlam diyebileceğimiz pişmiş toprak kaplar ortaya çıktı. Bulunan toprak kapların içerisinde, başı olmayan bebek iskeletleri, kapların üstlerinde de köpek başı iskeletleri mevcuttu. Bunun dini ritüelin karşılığı olarak yapıldığını düşünüyoruz. Dünyada ve Anadolu'da örneği çok nadir olan bir mezar tipi” ifadelerini kullanmıştı.
