O heykellerin sırır yüzyıllar sonra çözüldü…
MOAİ HEYKELLERİ
Bilim insanları, Paskalya Adası'nın ikonik Moai heykellerinin nasıl taşındığına dair gizemi çözdü.
Fizik, üç boyutlu modelleme ve saha deneylerini birleştiren araştırma, dev heykellerin az sayıda insan tarafından halatlar yardımıyla "yürütülerek" hareket ettirildiğini ortaya koydu.
Araştırmacılar; fizik kuralları, üç boyutlu modelleme ve saha deneylerini bir araya getirerek Paskalya Adası'nın (Rapa Nui) ikonik moai heykellerinin nasıl taşındığına dair en büyük gizemlerden birini aydınlattı.
New York Eyalet Üniversitesine bağlı Binghamton Üniversitesinden uzmanların da yer aldığı ekip, dev heykellerin halatlar ve şaşırtıcı derecede az insan gücüyle "yürütülerek" hareket ettirildiğini doğruladı.
FİZİK AÇISINDAN TUTARLI MI?
Binghamton Üniversitesi Antropoloji Profesörü Carl Lipo ve Arizona Üniversitesinden Terry Hunt'ın liderliğindeki ekip, adadaki yaklaşık bin moai heykelini inceledi.
Journal of Archaeological Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, Rapa Nui halkı bu devasa anıtları, özel olarak tasarlanmış yollar boyunca halatlarla zikzaklar çizdirerek "yürüttü".
Lipo ve ekibi, daha önceki çalışmalarında da heykellerin ahşap düzenekler üzerinde yatay taşındığı teorisini çürütmüştü.
Yapılan deneyler, dev heykellerin taş ocaklarından tören platformlarına dik bir pozisyonda, salınım hareketiyle taşındığını göstermişti.
Pyhs.org'a konuşan Profesör Lipo, "Heykelleri bir kez harekete geçirdikten sonra hiç de zor değil; insanlar kollarıyla çekiyor, enerji tasarrufu sağlıyor ve çok hızlı ilerliyor" dedi.
18 KİŞİ 4 TONLUK HEYKELİ 100 METRE TAŞIDI
Teorilerini daha büyük ölçekte test etmek isteyen ekip, moailerin yüksek çözünürlüklü üç boyutlu modellerini oluşturdu. Söz konusu modeller; heykellerin geniş, D biçimli tabanları ve öne eğimli tasarımları gibi salınımlı, zikzaklı hareketi kolaylaştıran ayırt edici özelliklerini ortaya çıkardı.
Ekip, bu bulgular ışığında öne eğimli tasarlanmış 4,35 ton ağırlığında bir moai replikası inşa etti. Sadece 18 kişilik bir grup, halatlar yardımıyla bu devasa replikayı 40 dakika içinde 100 metre hareket ettirmeyi başardı.
MOAI HEYKELLERİ NEDİR?
Pasifik'in ortasında, Şili'ye bağlı Paskalya Adası'nda gökyüzüne karşı sessizce bakan dev taş yüzler, yüzyıllardır en büyük merak unsurlarından biri. Rapa Nui halkının 13. ile 16. yüzyıllar arasında yonttuğu Moai heykelleri, atalarına duydukları derin saygının ve toplumsal gücün simgesi olarak adanın dört bir yanında yükseliyor.
Volkanik tüften oyulan bu taş figürler, çoğunlukla 4 ila 10 metre arasında değişen boylarıyla etkileyici bir görkeme sahip.
Bazıları 80 tona yaklaşan ağırlıklarıyla dönemin teknolojik imkânlarını zorlayarak adanın iç kesimlerinden kıyıya taşınmış. Arkeologlar, bu taş devlerin kızaklar ve halatlar yardımıyla adeta "yürütülerek" yerlerine ulaştırıldığını düşünüyor; yani Moailer, sadece yapılırken değil, taşınırken de bir ritüelin parçasıydı.
Uzun yüz hatları, derin bakışları ve ciddi ifadeleriyle tanınan Moailer, Rapa Nui halkının atalarını gözetleyici birer ruh gibi yüceltmesinin taşlaşmış hâli.
Uzun süre sadece baş kısmı görüldüğü sanılan bu heykellerin, yapılan kazılarla gövdeleriyle birlikte toprağa gömülü olduğu anlaşılmış durumda. Ayrıca heykeller, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor.
