Kütüphaneler Daire Başkanı Ahmet Aldemir Türkiye'nin 2023 kütüphane vizyonunu anlattı

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler Daire Başkanı Ahmet Aldemir, ülkede son 7 yılda özellikle yatırım anlamında kütüphane alanında, bir büyüme olduğunu bildirdi. 

Aldemir, Marmara Belediyeler Birliği tarafından düzenlenen Kebikeç Seminerleri bünyesindeki programda online konuşma yaptı.

Birliğin YouTube kanalından ve Zoom platformundan canlı olarak izleyicilerle buluşan programda hazırladığı sunum ile Türkiye ve dünyadaki halk kütüphanelerinden örnekler paylaşan Aldemir, bakanlık olarak kütüphaneleri bir canlı organizma olarak gördüklerini belirtti. Aldemir, bu anlamda dinamik bir yapıda kütüphanelerin teknolojiyle beraber sürekli gelişme içinde olduğunu söyledi.

- "66 kütüphanenin yapılandırması devam ediyor"

Aldemir, Türkiye'de bugün 1183 halk kütüphanesinin yanı sıra 57 gezici kütüphanenin faaliyette olduğunu hatırlatarak, "Son 7 yılda özellikle yatırım anlamında 2013'ten sonra kütüphane alanında bir büyüme olduğunu görüyoruz. Bu büyümenin nedeni kamunun kaynak desteği vermesiydi. Destekle beraber 78 kütüphane açıldı. 169 kütüphane yeniden yapılandırıldı. 66 kütüphanenin yapılandırması devam ediyor. 7 kütüphanenin de yapımı tamamlandı." dedi.

Yeni yapılan 37 kütüphane binasında bebek ve çocuk bölümlerinin ayrıldığına işaret eden Aldemir, "Anıtsal yapılarda özellikle mimari anlamda tek tip proje uygulamalarından vazgeçtik. Her ilin, ilçenin doğasına uygun olarak şehrin silüetini bozmayan, bulunduğu konumu gözeterek, tarihi, mimari unsurları da önemseyerek bir proje yapmaya çalışıyoruz. İçinin düzenlenmesi, kat planlaması da tabii ki yine şehrin nüfusuyla doğru orantılı olarak yapılıyor." diye konuştu.

Ahmet Aldemir, kütüphanelerde geleceğe yönelik yenilikçi yaklaşımlarla yapılan değişikliklerle etkinlik sayılarının arttığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Etkinliklerde katılımcıların da arttığını görüyoruz. Üye sayılarının, kullanıcıların ziyaret artışlarını görüyoruz. Buna örnek verecek olursak Kırıkkale Halk Kütüphanesini verebiliriz. Yeniden yapılandırılan bir kütüphane. Mesela 2015'te 82 etkinlik yaparken, 2019'da bu sayı 420'ye çıkmış. Ödünç kitap verme sayısı 42 binden 96 bine çıkmış." 

- "Kütüphanedeki sıra dışı uygulamaların kullanıcıları çektiğini görüyoruz"

Türkiye'de kütüphanelerde kullanıcı sayısının 2013'te 23 binken, 2019'da bu sayının 31 bine çıktığını aktaran Aldemir, şunları kaydetti:

"Üye sayımız da 2015'te 1 milyon 300 binlerdeyken, 2019'da 4 milyona yaklaştık. Ödünç verme sayımızın da 2015'te 8 milyondayken, 2019'da 12 milyon 823 bine çıktığını görüyoruz. Kütüphanedeki sıra dışı uygulamaların kullanıcıları çektiğini biliyoruz. Özellikle kütüphanelerimiz bu anlamda gerçekten çok ciddi, sıra dışı, akla hayale gelmeyen o kadar güzel işler çıkarıyorlar ki biz bile şaşırıyoruz bazen. Biz 2017'de bu noktada Genel Müdürlük olarak şöyle bir politika izlemeye çalıştık ve 'bir hamle yapalım' dedik. İlk icraatımız olarak bir sergiye başladık. Türkiye'deki halk kütüphanelerinden bir sergi talep ettik. Çocuklar kendi hayallerindeki kütüphaneleri bize resmettiler. Bir de 'e- kitap uygulamasına başlayalım' dedik. Geçen yıl 245 bin kullanıcının e-kitabı olduğunu gördük."

Aldemir, müdürlük olarak ayrıca "Çocuk Kütüphaneleri Çalıştayı" ile "Halk Kütüphaneleri Mimari Uygulamalar Çalıştayı" düzenlediklerini belirterek, "Her türlü festivale katılmak istiyoruz. Gençlik Festivaline katıldık. Adana'daki Lezzet Festivaline katılarak, orada 'lezzet kütüphanesi' kavramını geliştirmeye çalıştık. Kütüphanelerin görünürlüğünü arttırmak noktasında kurumlarla iş birliğini de çok önemsedik. Özellikle Doğu Anadolu Projesiyle (DAP) iş birliği yaptık ve bu çerçevede ilçelerde kütüphaneler açmaya karar verdik. Konya Ovası Projesiyle (KOP) yine KOP Okuma Projesi kapsamında bir protokol anlaşması imzalamak üzereyiz." ifadelerini kullandı.

- "Üreten kütüphane mantığıyla ahşap tasarımını çok önemsedik"

Yaklaşık 600 bin civarındaki mevsimlik çocuk tarım işçisi çocuklara da gezici kütüphanelerle hizmet götürdüklerini söyleyen Aldemir, şunları anlattı:

"Aslında bunlar hep bize yeni bir fikir verdi. Bu yaptığımız çalışmalar bizi başka çalışmalara götürdü. Üreten kütüphane mantığıyla ahşap tasarımını çok önemsedik ve bunu kütüphanelerde yaygınlaştırmaya çalışıyoruz. Kütüphanelerde hizmet çeşitliliğini arttırmak anlamında vizyondan yeni düşen filmlerin de kütüphanede hizmet vermesini sağladık. Her yıl 25 film alma gibi bir planlama yaptık. Bu anlamda kütüphanelerde sinema gösterimlerinin artmasını istiyoruz. Ayrıca 500 kitaptan oluşan Nobel Ödüllü Yazarlar Köşesi oluşturduk. Zeka oyunları konusunda da ciddi bir alım yaptık. Yine Kütüphane Yarı Yıl Programında Ankara Üniversitesi ile iş birliği yaparak, üniversitelerin sahaya girmesini, gönüllü olarak destek vermesini, halk kütüphanelerine dokunmasını arzu ettik. Bilgi Okuryazarlığı projesini de pilot bir bölgede uyguladık. Kabul olduğunu görünce bunu ulusal bir projeye çevirmek için hamle yaptık."

Ahmet Aldemir, konuşmasında Gar Kütüphaneleri projesine de değinerek, "Projeye Konya'da başladık. Akabinde dün bir görüşme yaptık. Ankara Garı ile ilgili projelerimiz hazır. Yakın zamanda Ankara Garı Kütüphanesini açacağız. Daha sonra projeyi Eskişehir, İstanbul'a kaydırmaya çalışacağız. Yıl sonu Sivas Garı'nda da bir kütüphane açılması bekleniyor." dedi.

"Kütüphanem Cepte" uygulamasını da yeni tip koronavirüs tedbirleri kapsamında yaşanılan süreçte "Kütüphanem e-cepte" diye acil bir versiyonla değiştirdiklerini dile getiren Aldemir, "Kullanıcılar şu anda elektronik kitaplara rahatlıkla erişebiliyorlar. Bunu daha sonra yeniden Kütüphanem Cepte olarak revize edeceğiz." şeklinde konuştu.

- Havalimanı kütüphaneleri yaygınlaşacak

Aldemir, "Bebek Kütüphaneleri" ve "Havalimanı Kütüphaneleri" projelerine de ilişkin şu bilgileri verdi: 

"Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu'nda ortaya çıkan, ilkini Karabük'te açtığımız bebek kütüphanesinin ilk müstakilini Tokat'ta açtık. Akabinde Şarköy'de, Bitlis'te açtık. Urfa'da açtığımız  bebek kütüphanesinin bölümünü çok canlı tutuyoruz.

İstanbul'daki çalışmalarda da bizim için kıymetli olan bir havalimanı kütüphanesi projesi vardı. Bu konuda İTÜ'den Doç. Dr. Hatice Ayataç'ın çok emeği vardır. Projeyle ilgili TAV'la görüşmelere başladık. Yakın zamanda Ankara Esenboğa Havalimanı'nda düşünüyoruz. Daha sonra İzmir, Antalya gibi havalimanları ile de yaygınlaşmasını istiyoruz. Cezaevlerindeki tutuklu arkadaşlarımız  için de bir protokol çerçevesinde her kütüphaneyi bir cezaevi ile eşleştirerek, bu iş birliğini otomasyon sistemi ile üyelikleri takip edilebilir bir formata taşıdık. Devam eden projeler arasında ise AVM'lerde kütüphaneler açılması var. Mobil uygulamamızı güncelliyoruz. E- yayın platformu ve mülteci çocuklara ilişkin çalışmamız var." 

Halk kütüphaneleri konusunda 2023 vizyonunu da açıklayan Aldemir, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'de şu anda yaklaşık 2 bin 500 civarında kütüphanelerin olduğunu biliyoruz. Bu sayının 4 bin 500'lere gelmesi gerekiyor. 20 bin kişiye bir kütüphane düşmesi anlamında bir vizyon ortaya koyduk. Bunlarla ilgili birinci aşamada kütüphanesi olmayan 119 ilçe var. Buralarda kütüphane açılması noktasında bir planlamamız var. İkincisi bu noktadaki kütüphanelerle ilgili bir master plan var. Üçüncüsü de Kütüphane Kanunun çıkarılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu noktada da ciddi adımlar atmaya başladık." AA