KONYA HABER
Konya
Açık
19°
Adana
Adıyaman
Afyonkarahisar
Ağrı
Amasya
Ankara
Antalya
Artvin
Aydın
Balıkesir
Bilecik
Bingöl
Bitlis
Bolu
Burdur
Bursa
Çanakkale
Çankırı
Çorum
Denizli
Diyarbakır
Edirne
Elazığ
Erzincan
Erzurum
Eskişehir
Gaziantep
Giresun
Gümüşhane
Hakkari
Hatay
Isparta
Mersin
İstanbul
İzmir
Kars
Kastamonu
Kayseri
Kırklareli
Kırşehir
Kocaeli
Konya
Kütahya
Malatya
Manisa
Kahramanmaraş
Mardin
Muğla
Muş
Nevşehir
Niğde
Ordu
Rize
Sakarya
Samsun
Siirt
Sinop
Sivas
Tekirdağ
Tokat
Trabzon
Tunceli
Şanlıurfa
Uşak
Van
Yozgat
Zonguldak
Aksaray
Bayburt
Karaman
Kırıkkale
Batman
Şırnak
Bartın
Ardahan
Iğdır
Yalova
Karabük
Kilis
Osmaniye
Düzce
KONYA
00:00:00
İmsak vaktine kalan
Ara
BBN Haber Sağlık Erkeklerin ömrünü uzatacak bilimsel yol bulundu: İşte o formül

Erkeklerin ömrünü uzatacak bilimsel yol bulundu: İşte o formül

Kadınlar ortalama olarak erkeklerden 5,4 yıl daha uzun yaşıyor. Peki erkeklerin uzun yaşama imkanı var mı? İşte detaylar...

KAYNAK: BBN
Okunma Süresi: 3 dk

İnsanlarda kadınlar ortalama olarak erkeklerden 5,4 yıl daha uzun yaşıyor. Peki erkeklerin ömrü de kadınlarınki kadar uzun olabilir mi?

İŞTE O ARAŞTIRMA

Dünyanın dört bir yanında ve tarih boyunca erkekler genellikle kadınlardan daha kısa yaşıyor. Peki, bu farkın kökeninde ne var? Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden bilim insanları, yanıtı insanlık tarihinde değil, hayvanlar aleminde aradı.

Science Advances adlı hakemli dergide yayımlanan araştırma, binden fazla hayvan türünü inceleyerek hangi evrimsel özelliklerin bir cinsin diğerinden daha uzun yaşamasına yol açtığını inceledi. Bulgulara göre genetik faktörlerin yanı sıra tek eşlilik (monogami) ve ebeveynlik davranışları da yaşam süresinde önemli rol oynuyor.

KADINLARIN UZUN YAŞAMA SIRRI

İnsanlarda kadınlar ortalama olarak erkeklerden 5,4 yıl daha uzun yaşıyor. Ancak bu fark yalnızca insanlara özgü değil. Memelilerin yüzde 72’sinde dişiler, erkeklerden ortalama yüzde 12 daha uzun yaşıyor. Bazı türlerde, örneğin geyiklerde, dişilerin ömrü erkeklerin iki katına kadar çıkabiliyor.

Kuşlarda ise tablo tersine dönüyor: Türlerin yüzde 68’inde erkek kuşlar dişilerden ortalama yüzde 5 daha uzun yaşıyor.

Euronews'in derlediği araştırmanın ekibinden Dr. Johanna Staerk, BBC Science Focus’a yaptığı açıklamada, kromozomların bu farkta önemli bir rol oynadığını, ancak tek başına açıklayıcı olmadığını söyledi.

“Mamellerde dişiler iki X kromozomuna sahipken erkeklerin yalnızca bir X ve kısa bir Y kromozomu var. Bu nedenle erkeklerde X üzerindeki zararlı mutasyonlar telafi edilemiyor,” diyen Staerk, ayrıca "zehirli Y hipotezi"ne de dikkat çekti. Bu hipoteze göre Y kromozomu, yaşlanmayı hızlandıran genetik unsurlar taşıyor olabilir.

Kuşlarda ise durum tam tersi: Erkeklerde iki Z kromozomu bulunurken dişilerde biri yerine kısalmış bir W kromozomu var. Ancak bu durumda tüm kuşlarda erkeklerin daha uzun yaşaması gerekirdi; oysa bazı yırtıcı kuş türlerinde dişiler hem daha büyük hem de daha uzun ömürlü.

Evrimsel bedel: Çiftleşme rekabeti

Araştırmacılara göre mesele sadece genetik değil, üreme stratejileri de belirleyici.

“Mamellerin çoğu tek eşli değil,” diyen Staerk, şöyle ekledi: “Erkekler eş bulmak için yele, boynuz gibi özelliklere yatırım yapıyor, rakiplerle dövüşüyor. Bu da yaralanma riskini artırıyor ve ömürlerini kısaltıyor.”

Bu yüzden güçlü ve çekici erkekler daha çok yavru sahibi olsa da, bu uğurda harcadıkları biyolojik enerji yaşam süresini azaltıyor. Oysa tek eşli türlerde bu rekabet zayıf, dolayısıyla erkekler daha az “bedel” ödüyor ve cinsiyetler arasındaki yaşam farkı azalıyor.

Araştırmanın bir diğer dikkat çekici bulgusu, ebeveynliğin ömrü kısaltmadığı, aksine uzattığı yönünde. Staerk, “Genellikle bakım veren cinsin daha uzun yaşadığını gördük,” diyor.

“Özellikle yavruların uzun süre bakıma muhtaç olduğu primat türlerinde bu belirgin.”

Örneğin yavru şempanzeler annelerinin yanında 10 yıla kadar kalabiliyor. Bu da annenin uzun yaşamasının, yavrunun hayatta kalma şansını artırdığı anlamına geliyor.

İŞTE ERKEKLERİ UZUN YAŞATACAK O FORMÜL

Sonuç olarak araştırma, erkeklerin daha uzun yaşamasının yolunun tek eşlilikten ve iyi ebeveynlikten geçtiğini öne sürüyor. Evrimsel açıdan bakıldığında, sadık bir eş ve ilgili bir baba olmak, yaşamı uzatmanın en etkili formülü olabilir.

Yorumlar
* Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım *