Psikopati; empati eksikliği, bencil davranışlar ve zaman zaman suç sayılabilecek eylemlerle kendini gösteren bir kişilik bozukluğu olarak tanımlanıyor.
Araştırmalar, psikopatiye yatkın çocuk davranışlarının, sıradan çocuk yaramazlıklarından tamamen farklı olduğunu ortaya koyuyor.
PSİKOPATİYLE İLİŞKİLİ 3 TEMEL BELİRTİ
Daily Mail'de yayımlanan çalışma, özellikle 3-4 yaş arası çocuklarda ileride psikopatik özelliklerin gelişimine işaret edebilecek üç temel davranışı şu maddelerle tanımlıyor:
1. Başkalarının üzülmesi ya da zarar görmesi çocuk üzerinde hiçbir etki yaratmaz.
2. Ceza verilse de aynı zararlı davranışları tekrar eder. Ders çıkarma refleksi yoktur.
3. Çoğu çocuk ebeveynlerini ya da arkadaşlarını mutlu etmekten keyif alırken, bu çocuklar yalnızca kendi arzularına odaklanır. Başkalarının mutluluğu onlar için anlam ifade etmez.
BİRDENBİRE ORTAYA ÇIKAN KİŞİLİK BOZUKLUĞU OLUR MU?
Nörobilim profesörü Essi Viding, bu belirtilerin 18 yaşına gelindiğinde birdenbire ortaya çıkan bir kişilik bozukluğunun değil, çok küçük yaşlarda başlayan bir sürecin parçası olduğunu vurguluyor. Semptomların varlığı çocukların kesin olarak psikopat olacağı anlamına gelmese de, akranlarına göre daha yüksek risk taşıdıkları düşünülüyor.
Restorative Neurology and Neuroscience adlı dergide yer bulan çalışmada, psikopatik eğilimlerin genetik etkilere de bağlı olduğu ortaya kondu.
Tek yumurta ikizlerinde, duygusuz-kaygısız özelliklerin daha yaygın görülmesi, bu eğilimlerin genetik faktörlerle yakından ilişkili olduğunu gösteriyor.
Ayrıca beyin görüntüleme çalışmaları, bu çocukların duygularla ilişkili beyin bölgelerinde (örneğin amigdala) farklılıklar gösterdiğini de gözler önüne seriyor.
Viding’e göre, kimse psikopat olarak doğmuyor ancak bazı genetik yatkınlıklar riski artırabiliyor.
AİLELER NE YAPABİLİR?
Uzmanlar, bu eğilimlere sahip çocuklarda psikopatinin gelişmesini önlemek için üç önemli müdahale yöntemi olduğunu ifade ediyor:
SEVGİ DOLU EBEVEYNLİK
Pozitif ebeveynlik ortamında büyüyen evlat edinilmiş çocuklar bile -genetik olarak risk taşısalar da- psikopati geliştirme konusunda daha düşük risk taşıyor.
2016 yılında American Journal of Psychiatry dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, olumlu pekiştirme, çocukları genetik yatkınlıklarına rağmen antisosyal davranışlardan koruyabiliyor.
ERKEN MÜDAHALE
Bu belirtiler ne kadar erken fark edilip ele alınırsa, değiştirilmesi o kadar kolay oluyor. Viding, “Herhangi bir davranış kökleştikçe müdahale etmek zorlaşır. Ancak bu, beş yaşına kadar fark edilmediyse her şeyin bittiği anlamına gelmez. Ergenlerde ve yetişkinlerde de işe yarayan müdahale yöntemlerimiz var” diyor.
TERAPİ
Terapistler aracılığıyla çocuklara duygularını yönetmeyi ve davranışlarını kontrol etmeyi öğretmek mümkün. Aynı zamanda ebeveynlerin de bu süreçte nasıl daha etkili davranabilecekleri konusunda desteklenmesi önemli.
