Toprak, kil, tebeşir, kömür gibi nesneleri yeme alışkanlığı tıpta pika sendromu olarak adlandırılıyor.
PİKA SENDROMU
Pika sendromunun ismi halk arasında fazla bilinmese de demir, çinko, kalsiyum eksikliği gibi nedenler ile kişiler bu maddeleri yeme eğilimine giriyor.
İNSANLAR NEDEN TOPRAK YİYOR
Toprak yeme alışkanlığı (jeofaji) kimi yerlerde bir beslenme bozukluğu olarak görülüyor. Bazı yerlerde ise toprak yemek bir kültür ve destekleniyor.
Uzmanlara göre toprak yeme alışkanlığının kökleri çok eskilere dayanıyor. Bu alışkanlık İran’a ve Namibya’ya kadar birçok ülkede görülüyor. Bu durume özellikle çocuklar ve hamile kadınlar arasında daha yaygın.
BESLENME BOZUKLUĞU MU?
Batı’da toprak yeme bir davranış bozukluğu olarak görülüyor, cam ve benzeri zararlı maddeleri yiyerek kendisine zarar vermeye çalışanlarla aynı kategoride nitelendiriliyor.
Bazı ülkelerde toprak yemek yaygın. Afrika’da Kamerun, Tanzanya, Kenya gibi ülkelerde toprak yemeye tabu gözüyle bakılmıyor. Bazı bölgelerde yemek için toprak dahi satılıyor.
Bazı ülkeler ise beyaz toprağıyla ünlü. Paketlenmiş toprağın üzerinde ‘İnsan tüketimi için değildir’ ibaresi olsa da herkes bu toprağın ne için satıldığını bildiği için kimse yadsımıyor.
TOPRAK YEMEK TEDAVİ EDİCİ Mİ?
O halde toprak yeme bir hastalıktan ziyade tedavi yöntemi olabilir mi?
Toprağın en makbul olanı, porselen çamuru olarak da bilinen ve birçok mineral içeren kaolin. Kilin yapışma özelliği olduğu için sindirim sistemindeki zararlı toksinlere yapışıp mide ağrısını giderdiği ifade ediliyor.
Yanı sıra bazı geleneksel yemek pişirme yöntemleri, yiyeceklerin toksinlerden arınmasını ve daha kolay yenmesini sağlamak için kil ile karıştırılıyordu.
Ayrıca kil, normal yiyeceklerde olmayan bazı besinler içeriyor. Kansızlık olarak da bilinen anemi vakalarında toprak yemeye sık görülüyor. Bir anlamda demir eksikliğini gidermek için demir bakımından zengin kil yenildiği ifade ediliyor.
Aşırı açlık durumlarında toprak yendiği ya da bazı besin eksikliklerinin toprağı çekici kıldığına da dikkat çekiliyor.
TOPRAK YEMENİN KÜLÜREL NEDENLERİ
Çocuklar ve kadınlar arasında yaygın olmasının nedeni de bu iki grubun ekstra besin ve hastalıklara karşı korunma ihtiyacından kaynaklı olabileceği belirtiliyor. Yine hamilelikte kadının canının toprak çekmesi ise biyolojik nedenlerden çok kültürel nedenlere bağlanıyor. Bazı toprak yeme vakalarında psikiyatrik sorunların olduğuna da işaret ediliyor.
BAĞIMLILIK MI?
Toprak yemenin sakıncaları da var elbette. Topraktan geçen hastalıklar ya da kildeki toksik maddeler önemli bir sorun teşkil ediyor. Toprak yeme yoluyla tedavi edildiğini sandığımız besin eksikliklerine bizzat bu durumun kendisi de neden oluyor olabileceğine dikkat çekiliyor.
Fotoğraf: BBC
