Hoşgörü şehri; “Mardin”

Mardin ili Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alır. Suriye ile sınır komşusudur. Güneyinde Suriye, batısında Şanlıurfa ili, kuzeyinde Diyarbakır ve Batman illeri, kuzeydoğusunda Siirt ili ve doğusunda Şırnak ili bulunur.  Mardin; tarih boyunca kültürel bir kavşak olma kimliği ile Müslüman, Hıristiyan, Yezidi gibi farklı din ve Türk, Kürt, Arap, Ermeni, Süryani, Yakubi, Keldani, Nesturi gibi etnik kökenli insanların barış, kardeşlik ve toplumsal uzlaşma ile bir arada yaşadıkları bir kent olarak, benzerlerine az rastlanır bir kültür ve tarih mirasına sahiptir. Mardin adı Arapça kaynaklarda Mâridîn, Süryanice kaynaklarda Marde olarak geçmektedir.

Günümüzde kullanılan adı, Arapça kaynaklarda geçen Mâridîn'den gelmiştir.  Mardin ilinde tarihin çok eski dönemine uzanan dönemlere ait bulgular yer almaktadır. Artuklu Üniversitesi yerleşkesi içindeki Hırbe Helale yerleşim yerinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan taşlar, Paleolitik Çağ'a tarihlenmiştir. Dargeçit İlçesi Ilısu civarında yer alan Boncuklu Tarla yerleşiminde Cilalı Taş Devrine ait buluntulara rastlanılmıştır. Gene Derik ilçesindeki Kerküşti Höyük’te yapılan kazılar sonucu Kalkolitik Çağ dönemine ait kalıntılar bulunmuştur. Kemaliye höyük ve Tilki tepe Höyüklerinde de Kalkolitik Çağ dönemi seramiklere rastlanmıştır. Nusaybin ilçesindeki Girnavaz Höyük'te Erken Tunç Çağı'na tarihlenen kalıntılara rastlanmıştır. Bunun yanı sıra ildeki 36 höyükte Tunç Çağı' nın çeşitli dönemlerine tarihlenen buluntulara rastlanılmıştır. Mardin-Nusaybin yolu üzerindeki Gırharrin Höyük, Mardin Dağlarının güneyindeki Girnavaz ve Yukarı Dicle havzasındaki Giricano, Kavusan Höyük, Siirt Türbe Höyük, Üçtepe, Ziyarettepe ve Gre Dimse höyüklerinde de bu çağa ait bulgular görülmektedir. Mardin adı ilk defa 4. yüzyıl Roma tarihçilerinden Ammianus Marcellinus tarafından bahsedilmiştir.

GEZİLECEK YERLER

Mardin’de gezilecek yerler arasında bir çok manastır ve klişe bulunmaktadır. Bunların isimleri ise şu şekilde; Deyrüzzaferân Manastırı, Mor Behnam Kilisesi (Kırklar), Mardin şehrindedir. Meryemana Kilisesi, Mardin şehrindedir. Mor Yusuf Kilisesi (Surp Hovsep), Mardin şehrindedir. Mor Efrem Manastırı , Mardin kent merkezindedir. Mor Petrus - Mor Paulus Kilisesi , Mardin kent merkezindedir. Mort Şmuni Kilisesi , Mardin kent merkezindedir. Surp Kevork Kilisesi , Mardin kent merkezindedir. Mor Hürmüzd Keldani Kilisesi , Mardin kent merkezindedir. Mor Mihael Manastırı , Mardin kent merkezinin güneybatısındadır. Deyrüzzaferân Manastırı, şehir merkezine 5 km. mesafededir. Milattan önceki dönemlere ait bölümleri olmakla birlikte, dördüncü yüzyılın sonlarında yapıldı. Geçmişte farklı isimlerle, 15. yy'dan günümüze ise Za'ferân olarak bilinen manastır 1293-1932 yılları arasında Süryani Patriklik merkezlerinden biriydi. Deyrulumur Manastırı, Midyat ilçesi, Yayvantepe mahallesi yakınlarındadır. 397 yılında yapılan manastır, tarih boyunca dört farklı isimle anıldı. 615 yılından 1049 yılına kadar Turabidin Metropolitlik merkezi olan manastır, bu sıfatını 1915 yılına kadar korudu. Mor Yakup Manastırı, Nusaybin ilçesi merkezindedir. Meryemana Manastırı, Midyat, Mardin ilçesinin Anıtlı mahallesindedir. Mor Dımet Manastırı, Savur ilçesinin Dereiçi mahallesindedir. Mor Evgin Manastırı, ilçesindedir.

MARDİN KALELERİ

Mardin’de yer alan kaleler ise, “Mardin Kalesi, Kız Kalesi (Kalat’ül Mara-Lorna Jurek), Merkez ilçeye bağlı Eskikale mahallesindedir. Erdemeşt Kalesi Arur Kalesi, Dara Kalesi (Daras Anastasiupolis), Merkez ilçeye bağlı Oğuz mahallesindedir. Rabbat Kalesi, Derik ilçesine bağlı hisaraltı mahallesindedir. Dermetinan Kalesi, Mazıdağı, Mardin ilçesine bağlı Gümüşova mahallesindedir. Zarzavan Kalesi (Sammachisacane), Mardin, Diyarbakır yolu üzerindedir. Savur Kalesi, Savur ilçesi merkezindedir. Aznavur Kalesi, Nusaybin ilçesi merkezindedir. Rahabdium Kalesi (Hafemtay), Nusaybin ilçesi merkezindedir. Merdis Kalesi (Marin), Nusaybin ilçesi merkezindedir. Haytam Kalesi (Turbdin - Dimitriyus) Nusaybin ilçesindedir. El Nıhman Kalesi, Yeşilli ilçesine bağlı Bülbül mahallesindedir” şeklindedir.

MARDİN’DE NE YENMELİ?

Mardin’in kendine has birçok lezzeti bulunmaktadır. Bunlar “Genadir Çorbası, Kibbe Dolması, Lebeniye Çorbası, Haşlama İçli Köfte, İkbebet, Soğan Kebabı – Soğanlı Mardin Kebabı, Kaburga Dolması, Çağla Yemeği., Sembusek” şeklindedir.  Ayrıca Mardin sokaklarında gezerken hemen hemen her yerde Mardin şekeri satıcılarıyla karşılaşırsınız. Şeker oranı az olan bu şekerler oldukça lezzetli.

SÜRYANİ ŞARABI

Özellikle Mardin’in Midyat ilçesinde sıklıkla satışının yapıldığı ve birçok satış noktasının bulunduğu Süryani şaraplarının öyküsü aslında, bağcılık ve şarap sanatının doğduğu ve büyüdüğü Mezopotamya’da başlamıştır. Bağ ve şaraba ilişkin başlangıç efsaneleri, kutsal kitaplardaki öyküler ve onları destekleyen arkeolojik veriler Mezopotamya coğrafyasında yoğunlaşır. Arkeolojik ve genetik kanıtların da gösterdiği gibi çok sayıda yabani asma çeşidinden birisi, belki de en uyumlusu “vitis vinifera”, kendini insanoğluna, Paleobotanikçilerin özellikle Verimli Hilal dedikleri düzlüklerde ve alçak tepelerin yamaçlarında teslim etmiş. Günümüzden yaklaşık 7 bin yıl önceye tarihlenen Mezopotamya yerleşme tabakalarında ele geçen Vitis Vinifera ve Sativa olarak tespit edilen en eski kültür üzümü çekirdekleri bu tarihlerde, Mezopotamya’nın kuzeyinde yer alan Turabdin bölgesinde asma yetiştirildiğini göstermektedir. Bu tarihten sonra asma kültürü Lübnan, Suriye, Filistin, Anadolu ve Yunanistan’a yayılmış olmalıdır. Ünlü Sümer destanı Gılgamış’ta şarabın yumuşatıcı ve uygarlaştırıcı etkisi vurgulanır. Gılgamış’ın yoldaşı vahşi Enkidu’yu yola getiren unsurlardan biri kadın, diğeri de şaraptır. Destanda tanrıça Siduri “asmanın hanımı ve şarap yapan” olarak adlandırılır. Kökenleri M.Ö. 4000 yıllarına dayanan, ataları Aramive Asuri den oluşan, Ortadoğu da yaşayan kadim semitik Hıristiyan halkı Süryaniler, Mezopotamya uygarlığının bağrında doğup büyüyen üzümlerden aldıkları güçle, Turabdin bölgesinin mucizevi üzüm-toprak-iklim uyumu sayesinde şarabın uzun yolculuğuna kendi yaşanmışlıklarını katarak günümüze kadar gelmişlerdir.