Türk futbolunun dört büyükleri olarak nitelenen Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor son 10 yılda toplamda 1 milyar 609 milyon euro zarar etti.
Dört büyük kulübün futbol şubeleri; Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret AŞ, Fenerbahçe Futbol AŞ, Galatasaray Sportif Sınai ve Ticari Yatırımlar AŞ ve Trabzonspor Sportif Yatırım ve Futbol İşletmeciliği Ticaret AŞ adıyla borsada işlem görüyor.
Söz konusu şirketlerin geliri 5 milyar 99 milyon euro'ya ulaşsa da gider kalemindeki toplam tutar 6 milyar 708 milyon euro oldu.
En fazla zarar 501,2 milyon euro ile Fenerbahçe'de
Fenerbahçe sadece 1 sezon kar elde etti ve 2023-24 sezonunda giderlerinden 17,4 milyon euro daha fazla gelire ulaştı.
Diğer 9 sezonda zarara engel olamayan sarı-lacivertli kulüp, toplam 1 milyar 561 milyon euro'luk gelir elde ederken kasasından 2 milyar 62 milyon euro çıktı.
Beşiktaş’taki zarar 397 milyon euro
Beşiktaş, Fenerbahçe'den sonra en fazla zarar eden kulüp konumunda bulunuyor.
Geride kalan 10 sezonun hiçbirinde denk bütçeyi tutturamayan siyah-beyazlı kulüp 397 milyon euro zarara uğradı.
Galatasaray'ın zararı 391 milyon euro
Galatasaray 2023-24 sezonunda 41 milyon euro'luk kara ulaşsa da diğer 9 sezonda zarara uğramaktan kurtulamadı.
Trabzonspor 320 milyon euro zararda
Trabzonspor da Beşiktaş gibi sezonların hiçbirinde gelir-gider dengesini sağlayamadı.
Bordo-mavili kulüp, 732 milyon euro'luk gelirine karşın 1 milyar 52 milyon euro harcadı ve toplamda 320 milyon euro'luk açık verdi.
Dört büyüklerin bonservis zararı 310,8 milyon euro
Bu sezonki bonservis harcamalarıyla dikkati çeken dört büyükler, geride kalan 10 sezonda toplamda 310,8 milyon euro'luk zarar etti.
Kulüpler, futbolcu ihracatından 589,6 milyon euro kazanırken, ithal ettikleri futbolcular için 900,4 milyon euro ödedi.
Bu kalemde en büyük açığı 115 milyon euro ile Galatasaray verdi.
Bankalar Birliği anlaşması, amaca uygun değerlendirilemedi
Kulüp şirketlerinin 2021 mayıs ayı itibarıyla toplam borcu 12,1 milyar liraya, o dönemin kuruyla da 1,2 milyar euro'ya ulaştı.
Bu borcun yüzde 75’i (9,1 milyar lira) finansal borç yani banka borcuydu ve bunun önemli kısmı da döviz bazlıydı.
Türkiye Bankalar Birliği, aynı yıl içinde kulüpleri ekonomik anlamda rahatlatmak ve gelir gider dengesizliğini düzenlemek için 4 kulüple anlaşma imzaladı.
Anlaşma gereğince Fenerbahçe’nin 2,92 milyar, Beşiktaş’ın 2,89 milyar, Galatasaray’ın 2,22 milyar ve Trabzonspor’un 1,07 milyar liralık finansal borcu, ilk iki yıl ana para ödemesiz 9 yıl vadeye yayıldı.
Bankalar Birliği anlaşmasıyla kulüpler, özellikle kredinin ana para ödemesinin olmadığı ilk 2 yılda ciddi manada toparlanması beklenirken deyim yerindeyse soluğu futbolcu transferlerinde aldı.
Bunun en bariz göstergesi, son 10 yılın ilk 6 yılında (2015-2021) bonservis gelir gider dengesinde sadece 16 milyon euro açık veren kulüplerin, Bankalar Birliği anlaşması sonrası geçen 4 sezonda toplam 294,8 milyon euro açık vermesi oldu.
Bir başka deyişle kulüpler, bankalara ödemeleri ötelendiği için neredeyse tüm gelirlerini yüksek bedelli futbolcu transferlerine yatırdı.
İlk iki senenin ardından kredilerin ana para ödemeleri başladı. Buna ilaveten faizler de ciddi oranda arttı ve kulüpler bu kez anlaşmadan çıkma gayretine düştü.
Sermaye artırımları, hisse satışları, gayrı menkul kiralama/satma gibi eylemlerle nakit akışı sağlamaya çalışan kulüpler içinde önce Trabzonspor ardından da Galatasaray bankalara olan borcunu temizledi.
Mayıs ayı sonu itibarıyla bankalara 3,62 milyar lira borcu bulunan Fenerbahçe ile 3,04 milyar lira borcu olan Beşiktaş’ın da bu sezon içinde borçlarını kapatması bekleniyor.
Gelinen noktada Bankalar Birliği anlaşmasının üzerinden dört yıl geçti ve sadece kulüplerin borçlu olduğu muhatap değişti.
Dikkati çeken bir diğer husus da gelirlerinin büyük kısmı Türk lirası olan ve bankalara karşı da lira üzerinden sorumlu olan kulüpler, bundan sonra tamamen döviz üzerinden borçlarını ödemek zorunda.
Toplam borç 50 milyar lirayı geçti
Dört büyüklerin toplam borcu, 31 Mayıs 2025 itibarıyla 50,3 milyar lirayı buldu.
Bu meblağın döviz karşılığı ise 1,13 milyar euro.
Kulüplerin futbol şubelerinde (şirketler) en fazla borç Galatasaray’da en az borç Trabzonspor’da bulunuyor.
Dört büyüklerin toplam vergi borcu 6,1 milyar lira
Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor şirketlerinin, devlete olan SGK ve vergi borçları toplamı 6,1 milyar liranın üzerinde bulunuyor.
Bu kalemde en az borçlu olan kulüp konumunda Fenerbahçe yer alırken en fazla borç Trabzonspor'a ait.
TFF’nin harcama limitleri de kulüpleri durduramıyor
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), denk bütçe oluşturarak kulüplerin ekonomik durumunu sürdürebilir hale getirmesi amacıyla 2019-20 sezonu itibarıyla her kulübe harcama limiti kısıtlaması getirdi.
TFF’nin bu kısıtlamasına rağmen dört büyüklerin her sezon zarar etmeye devam etmesi dikkati çekiyor.
Her kulübün son 3 sezonundaki gelir ve giderlerini inceleyen federasyon yetkilileri, takımların yeni sezonda futbolcu, antrenör ve menajerlere yapılacak ödemelerin tavan noktasını belirliyor.
Bu tutarlar her sezon öncesi TFF’nin resmi internet sitesinden kamuoyuyla da paylaşılıyor.
Talimata göre bonservis gelir-gider farkları, şirketlerin sermaye artırımları ve kazanılacak UEFA para ödülleri sonrası bu limitler güncelleniyor ama bu güncellemeler kamuoyuyla paylaşılmıyor.
Bu sebeple de TFF’nin sezon başında açıkladığı limitlerle, sezon sonunda kulüplerin açıkladığı gelir-gider tablosu arasındaki ciddi farklar göze çarpıyor.
Örneğin 2024-25 sezonu başlarken TFF'nin duyurduğu takım harcama limitlerinde dört büyüklerin toplam bütçesi 10,2 milyar lira.
Kulüplerin aynı sezona dair mali tablosuna bakıldığındaysa yapılan harcama 19,4 milyar lira.
