Haftanın tarihine bakış (26 Aralık-1 Ocak)

Türkiye Otomobili Girişim Grubunun kısaltılmış adıyla sunulan Togg'un Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 27 Aralık 2019'da Gebze'de katıldığı törende tanıtılmasıyla Türkiye'nin yerli otomobil hayali gerçek oldu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, teknik ve donanım özellikleriyle ilklere ve enlere imza atacak Togg için "Üretime geçtikten 3 yıl sonra, binek otomobillerde ülkemizde en yüksek yerlilikte üretilen tek marka yine Türkiye'nin otomobili olacak." ifadesini kullandı.

- Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi

Kıbrıs Türkleri, 29 Aralık 1967'de, adada 1960 Anayasası tam olarak işletilinceye kadar, Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi'ni kurdu.

Geçici Türk Yönetimi, bir süre sonra, "Kıbrıs Türk Yönetimi"ne dönüştürüldü. Bu arada 1973 yılında seçimler yapılarak yönetim yenilendi.

Cumhurbaşkanı Yardımcılığını ve Türk Yönetimi Başkanlığı'nı Rauf Denktaş tek aday olarak üstlendi.

Bu yönetim biçimi, Otonom Türk Yönetimi'nin ilan edildiği 1974'e kadar sürdü. EOKA'cı Nikos Sampson darbesinden sonra, 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı gerçekleştirildi. 15 Kasım 1983'te de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu.

- Millet Mektepleri kuruldu

Harf Devrimi'nin kök salmasını sağlayacak "Millet Mektepleri" 1 Ocak 1929'da açıldı. TBMM'de 1 Kasım 1928'de "Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun" kabul edildi.

Yeni harflerin öğrenilmesi için düşünülen yöntemlerin başında, yurt düzeyinde "Millet Mektepleri" açılması geldi.

24 Kasım 1928'de yayınlanan Millet Mektepleri Teşkilatı Talimatnamesi'ne göre hiçbir okula devam etmeyen 14-45 yaş arasındaki her Türk vatandaşı, Millet Mektebi'ne devamla yükümlü kılındı. Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal de Millet Mekteplerinin "Başöğretmeni" olması için yapılan teklifi kabul etti.

Haftanın belli başlı diğer olayları:

26 Aralık

1890- Antik Truva kentini bulan Alman arkeolog Heinrich Schliemann, Napoli'de öldü.

1893- Çinli lider Mao doğdu.

1898- Marie ve Pierre Curie, radyumu keşfetti, 1903'te bu buluşlarıyla Nobel Fizik Ödülü aldılar.

1925- Türkiye'de uluslararası takvim ve saat kabul edildi.

1932- Samsun-Sivas demiryolu hattı açıldı.

1934- Menemen'de yaptırılan Kubilay Anıtı açıldı.

1938- CHP Olağanüstü Kurultayı toplandı, İsmet İnönü değişmez genel başkan seçildi.

1992- Ankara ve Haydarpaşa arasında çalışacak elektrikli tren hizmete sokuldu.

1997- Kendi adıyla bilinen teoremleriyle dünya çapında tanınmış, Türkiye'nin yetiştirdiği en büyük matematikçilerden Ordinaryüs Profesör Cahit Arf, İstanbul'da 87 yaşında hayatını kaybetti.

2004- Güney Asya ve Hint Okyanusu tabanında 9 büyüklüğündeki deprem ve buna bağlı oluşan tsunami yüzünden 300 bin kişi öldü.

2013- Asgari Ücret Tespit Komisyonunca, asgari ücretteki 16 yaş ayrımının kaldırılması kararlaştırıldı.

2016- İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen George Michael, Oxfordshire'ın Goring kasabasındaki evinde 53 yaşında hayatını kaybetti.

27 Aralık

1907- Paris'te II. Jön Türk Kongresi yapıldı. Sonuç bildirisinde Sultan Abdülhamit yönetimi eleştirildi.

1919- Samsun'da ateşlediği kurtuluş mücadelesinin ardından Erzurum ve Sivas kongrelerini toplayan Mustafa Kemal Paşa, Heyeti Temsiliye üyeleriyle Sivas'tan Ankara'ya geldi.

1928- İstanbul Belediyesi, eski harflerle yazılı tabelalarını değiştirmeyen dükkan sahiplerini cezalandırdı.

1936- İstiklal Marşı'nın şairi Mehmet Akif Ersoy, 63 yaşında İstanbul'da vefat etti.

1939- Erzincan'da Richter ölçeğine göre 7,9 büyüklüğünde deprem meydana geldi, 32 bin 962 kişi öldü, 100 bin kişi yaralandı.

1979- Özel eğitimli bir Sovyet birliğinin, Kabil Havaalanı'nı ele geçirmesinin ardından Afgan hükümeti devrildi. Afganistan Devlet Başkanı Hafızullah Amin, görevinden uzaklaştırıldı ve öldürüldü. 10 yıldan fazla sürecek iç savaş başladı.

2007- Pakistan'da muhalefet lideri ve eski başbakanlardan Benazir Butto, Ravalpindi kentindeki parti mitinginin ardından uğradığı saldırıda öldü.

2017- Türkiye'nin Rusya'dan satın alacağı S-400 füze savunma sistemine ilişkin anlaşmalar tamamlandı.

2019- Türkiye'nin 58 yıllık yerli otomobil hayali gerçek oldu. Türkiye Otomobili Girişim Grubu'nun kısaltılmış adıyla sunulan Togg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla Gebze'de düzenlenen törende tanıtıldı.

28 Aralık

1908- Sicilya Messina'da 7,5 büyüklüğünde deprem meydana geldi, 70 bin kişi öldü.

1913- Gazeteci yazar Ahmet Mithat Efendi hayatını kaybetti.

1967- Kıbrıs Türk toplumu, adada Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi'ni kurdu.

1975- Türk-Sovyet işbirliğinde inşa edilen İskenderun Demir Çelik Tesisleri, Başbakan Süleyman Demirel ve Sovyetler Birliği Başbakanı Aleksey Kosigin'in katıldığı törenle açıldı.

1995- Yargıtay, 12 Eylül'den sonra açılan Devrimci-Yol davasında verilen kararları onadı. Buna göre aralarında Merkez Komitesi üyelerinin de bulunduğu 36 kişi hakkındaki müebbet hapis ile 7 kişi hakkındaki idam cezası kabul edildi, 176 kişi hakkındaki mahkumiyet kararı zaman aşımı nedeniyle kaldırıldı.

1996- Erzurum Palandöken'de çığ düşmesi sonucu 6 çocuk kayakçı öldü.

2011- Irak'ın Uludere sınırına yakın kesiminde tespit edilen gruba havadan operasyon düzenlendi, olayda Türk vatandaşı oldukları ve kaçakçılık yaptıkları anlaşılan 35 kişi hayatını kaybetti.

29 Aralık

1921- İsmet Paşa'nın emri altına girmeyi kabul etmeyen Çerkez Ethem, Kütahya'da Milli Kuvvetler'e karşı saldırıya geçti.

1941- NBC, Türkçe radyo yayınına başladı.

1964- Süleyman Demirel, Adalet Partisinin (AP) ilk genel başkanı Ragıp Gümüşpala'nın ölümü üzerine partinin genel başkanı seçildi.

1976- Bursa TOFAŞ Otomobil Fabrikası'nda Murat 131'in imalatına başlandı.

1984- Hindistan'da 31 Ekim'de öldürülen Başbakan İndira Gandhi'nin yerine oğlu Rajiv Gandhi geçti.

1990- 1961 yılında işletmeden kaldırılan tramvay, İstiklal Caddesi'nde çalışmaya başladı.

1995- Türkiye, Yunanistan'a nota vererek, Kardak kayalıklarının Türkiye'ye ait olduğunu bildirdi. Kriz, 27 Aralık'ta Kardak kayalıklarına oturan bir Türk teknesinin hangi tarafça kurtarılacağı tartışmasıyla başladı. ABD'nin de araya girmesiyle Kardak'tan Yunan bayrağı indirildi ve gemiler çekildi.

2013- Formula 1'in efsanevi şampiyonu Michael Schumacher, Fransa'da kayak yaparken kaza geçirdi ve başını taşa çarparak komaya girdi. Komadan çıkmasının ardından bir süre daha hastanede kalan Schumacher'in tedavisinin evinde sürdürülmesine karar verildi.

2016- ABD Başkanı Barack Obama'nın görev süresinin dolmasına sayılı günler kala Amerikan yönetimi, başkanlık seçimlerine siber saldırı düzenlediği iddiaları nedeniyle 35 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı alarak Washington ve San Francisco'da görevli diplomatların 72 saat içinde ülkeyi terk etmesini istedi.

30 Aralık

1898- Gülhane Askeri Tıp Akademisi, "Gülhane Şeririyat Hastanesi" adıyla sade bir törenle hizmete açıldı.

1916- Rusya Çarlık ailesini nüfuzu altına alan Gregory Rasputin, soylular tarafından öldürüldü.

1922- Sovyet Rusya, "Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği" adını aldı.

1947- Romanya Kralı Michael, Sovyet destekli komünistler tarafından görevinden çekilmeye zorlandı. Tüm Doğu Avrupa, komünist kontrolü altına geçti.

1990- Türkiye İnsan Hakları Vakfı kuruldu.

1993- İsrail ile Vatikan, birbirlerini karşılıklı tanıma kararı aldı.

1999- İdama mahkum edilen terör örgütü PKK elebaşı Abdullah Öcalan'ın "karar düzeltme" istemi, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca reddedildi. Davada iç hukuk yollarının tamamlanmasıyla dosya Adalet Bakanlığına gönderildi.

2006- Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin, asılarak idam edildi.

2013- Mısır'da Ramses Meydanı'nda darbe karşıtı eylemlere katılan 138 kişi, 2'şer yıl hapis cezasına çarptırıldı.

2016- TBMM Anayasa Komisyonu, 9 gün süren görüşmelerin ardından Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi'ni kabul etti.

31 Aralık

1534- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu Bağdat'a girdi.

1609- İstanbul'da Sultanahmet Camisi'nin temeli atıldı. Mimarı Sedefkar Mehmet Ağa olan cami, 8 yılda tamamlandı.

1879- ABD'li mucit Thomas Edison ilk elektrik lambasının kullanımını gündelik yaşama soktu.

1892- Deutsche Bank'ın bulunduğu grubun yaptığı demir yolu Ankara'ya ulaştı.

1921- Mustafa Kemal, Çerkez Ethem güçlerinin dağıtılması için Batı Cephesi Komutanlığına talimat verdi.

1949- Politikacı Rıza Tevfik Bölükbaşı, 80 yaşında İstanbul'da öldü. Rıza Tevfik, 1920'de "Damat Ferit Paşa hükümetinin temsilcisi" sıfatıyla Sevr Antlaşması'nı imzalayan delegelerden biriydi.

1961- Eski DP'li bakanlardan ve Yassıada'da mahkum edilenlerden Tevfik İleri, Ankara'da 50 yaşında vefat etti.

1977- Cumhuriyet tarihinde ilk kez gensoruyla hükümet düşürüldü. 218 güvenoyuna karşılık 228 güvensizlik oyuyla İkinci MC iktidarı devrildi.

1983- Yazar Sevim Burak 52 yaşında öldü.

1994- Heykeltıraş, ressam Haluk Tezonar 52 yaşında vefat etti.

1998- Danıştay, Sincan'da düzenlenen "Kudüs Gecesi"nin ardından İçişleri Bakanlığınca görevden alınan ve yargılama sonucunda 4 yıl 7 ay ağır hapis cezasına çarptırılan eski Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız'ın belediye başkanlığını düşürdü.

1 Ocak

630- Hazreti Muhammed, hazırladığı ordu ile Mekke'ye girdi.

1788- Londra'nın en eski gazetesi The Times yayımlanmaya başladı.

1891- Penaltı, İngiltere Ligi'ndeki Stoke City-Notts maçındaki tartışmalar üzerine kural kitabına girdi.

1923- Türkiye'nin ilk futbol federasyonu olan "Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı" kuruldu.

1929- Millet Mektepleri açıldı. Aynı gün, Millet Mekteplerinin kurucusu Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati vefat etti.

1936- İzmir'de Kültür Park'ın temeli atıldı.

1937- Şark Demiryolları, Türk yönetimince işletilmeye başlandı.

1945- Fransa BM'ye alındı.

1967- "Anadol" marka otomobil satışa sunuldu.

1980- Edebiyat tarihçisi, eğitimci ve yazar Mustafa Nihat Özön hayatını kaybetti.

1985- Katma Değer Vergisi (KDV) yürürlüğe girdi.

1989- Trafikte "ceza puanı" uygulaması başlatıldı.

1992- Şehir içi yollarda sürücüler ve ön koltukta oturanlara emniyet kemeri takma zorunluluğu getirildi.

1995- Diyarbakır'ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran PKK'lı teröristler, 7'si çocuk 19 kişiyi katletti. Teröristlerden biri öldürüldü.

1996- AB ile Gümrük Birliği yürürlüğe girdi.

1999- Avrupa para birimi "Avro" yürürlüğe girdi.

2002- Türk Medeni Kanunu ile Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun yürürlüğe girdi. Koca, "evin reisi" olmaktan çıkarıldı.

2005- TL'den altı sıfır atıldı. Yeni Türk Lirası (YTL) tedavüle girdi.

2007- Gazeteci yazar Yener Süsoy, İstanbul'da vefat etti.

2010- YTL cinsinden banknotlar tedavülden kaldırıldı ve parada TL'ye dönüldü.

2010- EFT, havale, virman gibi para transferi işlemlerinde Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) kullanımı zorunlu hale geldi.

2011- Baltık ülkesi Estonya, Avro Bölgesi'ne giren 17. Avrupa Birliği üyesi oldu.

2013- ABD Senatosu, ülkede mali uçurumu önleyen tasarıyı onayladı.

2017- İstanbul Beşiktaş Ortaköy'de bir gece kulübüne terör saldırısı gerçekleşti. Gece kulübüne gelen teröristin etrafa silahla ateş açması sonucu 39 kişi öldü, 79 kişi yaralandı.

2020- Çevresel yatırımları tamamlamadığı belirlenen Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak Çatalağzı termik santralleri tamamen, Manisa Soma Termik Santrali ise kısmen kapatıldı.

2021- İngiltere'nin Brexit sonrası başlayan geçiş sürecinin bitmesiyle Avrupa Birliğiyle yaklaşık 50 yıldır sürdürdüğü tarihi birliktelik sona erdi.