Ahıskalı Türklerin vatanlarından sürgün edilişi 76 yıldır hala hafızalarda

Gürcistan'ın Türkiye sınırında yer alan Ahıska, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan antlaşmayla Rusya'ya bırakıldı.

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Sovyetler Birliği sınırları içinde kalan bölge Gürcistan'a bağlandı. Bu dönem, SSCB içindeki diğer tüm Türk ve Müslüman topluluklar gibi Ahıska Türkleri için de acıların başlangıcı oldu.

Stalin, 2. Dünya Savaşı'nda Rus ordusunda savaşmalarına rağmen Ahıskalı Türkler için sürgün kararı imzaladı. Sayıları 86 bini bulan Türk Ahıska'dan Orta Asya'nın çeşitli bölgelerine sürgün edildi.

Ahıska'da yaşayan binlerce Türk ve Müslüman, birkaç saat içinde, yanlarına eşyalarını almalarına izin verilmeden yük vagonlarına bindirildi.

Vagonlarda üst üste bindirilen Ahıska Türklerinin zorlu yolculuğu bir aydan fazla sürdü. Bu yolculukta yaklaşık 17 bin Ahıska Türkü, açlık, soğuk ve hastalık nedenleriyle hayatını kaybetti. Hayatta kalan Ahıskalılar, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan sınırları içinde bırakıldı.

Sovyet yönetimi, oluşturduğu çalışma kamplarında kadın, yaşlı, çocuk ayrımı yapmadan Ahıskalıları en ağır işlerde çalıştırdı, eziyete maruz bıraktı. Ahıskalı Türklerinin şehirlere yerleşmelerine yasak getirildi.

Bulundukları yerlerden izin almadan ayrılmamaları için kural konuldu. Bu kuralı ihlal eden Ahıskalılar, yakınlarıyla birlikte Sibirya'ya 25 yıllık sürgüne gönderilerek cezalandırıldı.

Açlık, salgın ve bulaşıcı hastalıklar nedeniyle 30 bin Ahıskalı, Orta Asya'nın çeşitli bölgelerinde hayatını kaybetti.

Stalin Karadeniz çevresini Türklerden temizlemeyi amaçladı

Stalin yönetimi, sürgünün gerekçesini "Tüm erkekleri Ruslarla cephede olan Ahıskalı Türklerin, 2. Dünya Savaşı'nda Nazilerle iş birliği yapması" olarak gösterdi.

Ancak Sovyetlerin dağılmasıyla, bu iddianın doğru olmadığı ve gerçek amacın başka olduğu ortaya çıktı. SSCB kayıtlarına göre, Kırım ve Ahıskalı Türklerin sürgünü, Karadeniz çevresini Türklerden temizlemek amacıyla yapıldığı anlaşıldı.

Ahıskalıların topraklarına dönme ümidi

Bugün Ahıska bölgesinde yaklaşık 20 bin kişi yaşıyor. Ancak buradaki nüfusun çok küçük bir bölümü Türklerden oluşuyor. Ahıskalı Türklerin çoğunluğu, zorunlu sürgün edildikleri yerlerde veya daha sonra göçtükleri ülkelerde yaşamlarına devam ediyor.

Uluslararası kuruluşların raporlarına ve çeşitli kaynaklara göre, bugün 550-600 bin Ahıska Türkü vatanlarından uzakta yaşıyor.

Ahıskalı Türklerin en çok yaşadıkları ülkelerin başında Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan, Rusya, Özbekistan, Kırgızistan, Ukrayna ve ABD geliyor.

SSCB’nin dağılmasıyla gündeme gelen “Ahıskalı Türklerinin topraklarına dönme meselesi” yıllara rağmen bir çözüme kavuşamadı.

Gürcistan yönetimi ise 2007 yılında kabul edilen Ahıskalı Türklerin ana vatanlarına geri dönüşünü kapsayan yasaya rağmen hala somut adımlar atmadı.