Emeklilik sistemi sil baştan değişiyor…
BİREBİR OLMAK ZORUNDA
Türkiye’de her 1,49 çalışan bir emekliyi finanse eder durumda .
Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilir olması için aktif/pasif oranının en az 3 olması gerekiyor.
MİKRO SİGORTA
Cumhurbaşkanlığının 2026 programında aktif/pasif oranındaki gerilemeye dikkat çekilerek alınacak tedbirler sıralanıyor. Bu kapsamda kolay işverenlik uygulamasının yaygınlaştırılması, düşük gelirli esnaf, sanatkar, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar gibi gruplar için mikro sigorta programlarının geliştirilmesi, gelire dayalı prim bildirim kapsamının genişletilmesi gibi hedefler belirlendi.
E-DEVLET SİGORTA UYGULAMALARI
Yeni düzenlemede Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) temizlik, çocuk ve yaşlı bakımı gibi ev işlerinde çalıştırılanlar ile apartman görevlilerinin sigorta prim bildirimlerini e-Devlet üzerinden yapabilmesine imkân sağlayan uygulamanın genişletilmesi hedefleniyor.
Farklı meslek gruplarının da aynı kapsama alınarak, kayıt dışılığın önüne geçilmesinin amaçlandığı sistem, iş yeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi ve sigortalı işten ayrılış bildirgesi verilmesi gibi muhasebeci desteğiyle yapılabilecek işlemlerin, e-Devlet üzerinden yapılarak işverenlerin işinin kolaylaştırılmasını öngörüyor. SGK bünyesinde bir süredir, kayıt dışı istihdamla mücadeleye katkı sağlayan kolay işverenlik uygulamasının kapsamını genişletilmesi konusunda çalışma yapılıyor.
SİSTEME YENİ OYUNCULAR
Bu sistemle, düşük gelirli esnaf, sanatkar, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlara yönelik özel sosyal sigorta programlarının oluşturulması hedefleniyor. Yüksek primler nedeniyle sosyal güvenlik şemsiyesi dışında kalan bu gruplara özel sigorta programları geliştirilerek, bu kişilerin de sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanmasının önü açılacak. Bu sistem ile farklı meslek gruplarına ve gelir düzeyine göre farklı prim ödemelerinin gündeme gelmesi bekleniyor.
EMEKLİLİK VE PRİM GÜN SAYIS
Uzun zamandır tartışılan yeni sistem ile emekli maaşı hesaplanmasındaki sistem değişecek. Sigortalılık süresi arttıkça emekli maaşının artmasını öngören bir sistemin hayata geçirilmesi planlanıyor. Böylece, çalışanların erkenden emekli olmasının önüne geçilerek, çalışma sürelerinin uzatılması; bu yolla sosyal güvenlik sistemindeki aktif-pasif dengesinin korunması amaçlanıyor. Yıllık programda ayrıca sosyal güvenlik sisteminde gelire dayalı prim bildirim kapsamının genişletilmesine yönelik çalışma yapılacağı da belirtiliyor.
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK RAPORU OLANLAR
Programa göre, sürekli iş göremezlik raporu veya maluliyet aylığı alanların yeniden işgücü piyasasına dönmesi için mesleki rehabilitasyon uygulaması hayata geçirilecek.
uzaktan ve esnek çalışma
Programa göre, yeni nesil esnek çalışma modellerinin sosyal güvenlik sistemi ile uyumlaştırılması konusunda teknik ve hukuki altyapı güçlendirilecek. Kısa çalışma, evden çalışma ve hibrit çalışma gibi esnek çalışma modelleri hayata geçirilecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Bilim Kurulu bir süredir esnek çalışma modelleri üzerinde çalışma yapıyor. Esnek çalışma modellerine ilişkin yeni sistemin hukuki altyapısının 2026 yılında tamamlanması bekleniyor.
