Anayasa ile güvence altına alınan ifade özgürlüğü ve bunun bir uzantısı olan eleştiri hakkı önemli. Ancak bir anda ağzımızda çıkıveriyor, sonra pişman olsak da. Ancak o sözler hakaret olarak “suç” kapsamına giriyor.
Hukuken “hakaret suçu” ciddi hukuk yaptırımlar içeriyor.
Örneğin uzmanlara göre bir kişiye “terbiyesiz” demekle “şerefsiz” demek arasında dağlar kadar fark var.
Hakaret Suçu Nedir?
Türk Ceza Kanunu'nun 125. maddesine göre hakaret suçu, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide eden, onu toplum nezdinde küçük düşüren her türlü söz ve davranış olarak genel anlamda düzelenmiş durumda.
Buna göre insanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden, söven, kişinin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılıyor.
İŞTE O FİDALARDAN BAZILARI
Argo/açık küfür ve sövme: Sinkaflı (argo küfürlü) kelimeler, şerefsiz, haysiyetsiz, namussuz, orospu, pezevenk, ibne, gavat, dümbük, deyyus, dallama, yavşak.
İnsanların zekâ ve yeteneğiyle alay etme, aşağılama: Geri zekâlı, aptal, salak, beyinsiz, embesil, ahmak, kuş beyinli, bunak.
Onur Kırıcı Nitelemeler ve Suçlamalar Hırsız, dolandırıcı, sahtekar, rüşvetçi, tecavüzcü, sapık, ayyaş, hapçı, vatan haini, terörist, şarlatan, soytarı, müfteri, üçkağıtçı, şaklaban vb..
İnsanı cinsel açıdan aşağılama: Kaşar, sürtük, eskort, pavyon kadını, boynuzlu.
İnsana aşağılama amaçlı hayvan benzetmesi yapma: Köpek, it, eşek, domuz, hayvan, çakal, sırtlan, akbaba, kene, kuduz, maymun, gergedan, dana.
İnsanları fiziksel özellikleriyle aşağılama ve küçültme: Kör Ahmet, Topal Mehmet, şaşı, kel, kambur, cüce, şişko, dombili, hilkat garibesi.
İNSANLARIN ONURLARINI KIRICI SÖZLER
Münafık, dinsiz, imansız, godoş, mason, ataput, saray soytarısı, amerikan uşağı, kanı bozuk, it oğlu, deccal, nemrut, pis gavur, yobaz, pis Alman, senin adli dengen yok.
Tepki ve Davranışlar “Hoşt” demek (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2022/1297 E. , 2024/14028 K.).
sosyal medya hakaretleri
Günümüzde sosyal medya, Instagram, X, Facebook, WhatsApp grupları gibi platformlarda veya Ekşi Sözlük gibi sitelerde yazılan hakaret içerikli yorumlar ve mesajlar, “alenen” işlendiği için daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hal olarak kabul ediliyor. Failin “sahte (fake) hesap” kullanması, kimliğinin tespitine engel olarak kabul edilmiyor ve görülmüyor. Hakaret suçları en az 1 yıldan başlıyor.
İŞTE SUÇ OLABİLECEK O SÖZLER
Karaktersiz: “Karaktersiz herif”, “meziyetsiz, karaktersiz”, “kişiliği bozuk bir insan”
Terbiyesiz / Edepsiz: “Terbiyesizlik yapma”, “Sen ne kadar terbiyesizsin”, “terbiyesiz herifler”, “edepsiz, terbiyesiz”, “pislik yapma erkeksen gel yüzüme söyle”
Adam Değilsin / Sen Adam mısın?: “Adam değilsin”, “tutanak tutmazsanız adam değilsiniz”, “adam olun lan”, “sen adam mısın?”, “kaç kuruşluk adamsın”
“Lan”, “ulan Allahsız”, “siz kimsiniz lan”, “adam olun lan”, “terörist miyiz lan”, “defolun gidin lan”
Yalaka / Yandaş: “Siz yalakasınız”, “başmüdürün yalakasısın”
“Allah belanı versin”, “Allah seni bildiği gibi yapsın”, “cehenneme kadar yolun var”, “gözün kör olsun”, “zehir zıkkım olsun”, “yaktığın çırada kavrul inşallah”
“Eşkiya mısınız?”, “Sen erkek misin?”, “Hasta mısın kızım sen?”, “Sen insan mısın?”, “Delikanlı mısın çakal?”
“Ahlaksız”, “ukala”, “hanzo”, “bacaksız”, “çapsız”, “düzenbaz”, “zibidi”, “meymenetsiz”, “uyuz”, “lavuk”, “dallama”, “nankör”, “açgözlü”, “basitsin”, “korkak”, “serseri”, “cahil”, “gavur”, “hain”, “kukla”, “soytarı”, “şebek”, “yalancı”
“Sinkaf ederim böyle yeri, düzeni”, “Ben böyle hastanenin a… korum”, “A… k… yerinde herkes işini yapacak”, “milletin anasını belleyenler”, “it iti ısırmaz”.
DOĞRUDAN Hakime ve Savcıya Yönelik
“Siz açıkça taraf tutuyorsunuz”
“Böyle heyet mi olur, sizin adaletiniz bu mu?”
“Savcı iseniz savcılığınızı bilin.”
“Doğulu olmam nedeniyle bana gıcık kapıyor.”
“Hakim savcı bir olmuşsunuz.”
DOĞRUDAN AvukatLARA Yönelik
“Aç avukat, parasız kalınca böyle saldırıyorsunuz”
“Avukat bozuntusu, sen kimsin lan”
“Yalancısın” (İcra takibinin haksız olduğunu bildirme amacıyla)
“Seni avukat yapanın…”
“Kimsin ulan avukat mısın sen tahsilatçı mısın?”
İnfaz Koruma Memuruna (Gardiyana) Yönelik
“Beceriksiz herif, meziyetsiz, karaktersiz”
“Lanet gardiyan”, “ne çirkef gardiyan”
“Üç kuruşluk adamlar bana torbacı muamelesi yapıyor”
“Seni bitiririm lan.”
DOĞRUDAN Polis ve Askere Yönelik
“Biz TC polisine kimlik falan vermeyiz lan” (Y4CD-K.2021/26460)
“Siz nasıl polissiniz lan” (Y4CD-K.2021/25279)
“Siz kimsiniz lan, hepiniz artistsiniz” (Y4CD-K.2021/15523)
“Çakal sen tanımıyor musun beni, vermiyorum kimlik.” (Y4CD-K.2024/3125)
“Ben bu lavuk polislere güvenmiyorum” (Y4CD-K.2024/409)
“Sen o elbiseyi haketmiyorsun, teşkilatın yüzkarasısın” (Y4CD-K.2023/17191)
“Üniformayı giyince aslan kesiliyorsunuz.”
“Siz paralı askersin, paralı kölesiniz.”
DOĞRUDAN Doktor ve Hemşireye Yönelik
“Senin gibi doktorun Allah belasını versin”
“Okumuşsun ama adam olamamışsın”
“Hekim değilsiniz kasapsınız”
“Doktorların yüz karası”
“Eşek gibi yapmak zorundasınız”
“Psikiyatriye git, tedavi gör, karşımda kıvırtıp durma.”
“Sen ne biçim doktorsun.”
Öğretmene ve Diğer Kamu Görevlilerine Yönelik
“Tombaladan müdür” “Çiftlik ağası”
“Okumak cehaleti alır (eşeklik baki kalır imasıyla).”
“Siz kim oluyorsunuz, çoban bile bu işi sizden daha iyi yapar”
