Sonbahar mevsimi adeta yaz ayları gibi geçti. Ülkemizin kuzey ve kuzeydoğu bölgeleri hariç büyük bir bölümü mevsim normallerine göre yağışı az, sıcaklıkların yüksek olduğu bir dönemden geçti, geçiyor. Ama anladığım kadarıyla önümüzdeki günlerde bu durumun değişmesi ve yağışların gelmesi büyük bir beklentiye dönüştü. Peki, gerçekten bu gerçekleşebilir mi?

Kuraklık deyince aklınızda susuz ve yağışsız bir mevsim manzarası canlanıyor olabilir. Artık, “Neden kar yağmıyor?”; “Havalar neden soğumuyor?” sorularını sorduğunuzda, yağışsız geçen bir sezonun ve yükselen sıcaklıkların her mevsimde başımıza gelebilecek olağan bir senaryo haline geldiğini kabul etmemiz gerekir. Yıllardır yazdığım ve söylediğim gibi artık eski kışları beklemeyelim. İnsanoğlunun kendi elleriyle büyüttüğü küresel iklim krizi etkisiyle ülkemizde de sıra dışı hava olaylarına hazırlıklı olmalıyız.

Meteoroloji Genel Müdürlüğünün yayımladığı Ağustos-Ekim 2024 ayları kuraklık haritasına göre Sonbahar aylarında Marmara Bölgesi ve Akdeniz ve Güney Ege kıyıları Sonbahar kuraklığını yaşadı, Konya Kapalı Havzası ve Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde mevsim normalleri civarında bir yağış alındığını gösteriyor. (Daha fazla bilgi için bakınız: https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/kuraklik-analizi.aspx)

Bu arada önemle belirtmek isterim ki; hava tahmini uzmanlık işidir. Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Meteoroloji Mühendisleri ile gerçek Meteoroloji Uzmanları dışında yapılan tahminlere güvenmeyin. Özellikle sosyal medyada meteoroloji tahmini yapan sözde hava tahmincilere inanmayın.

Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ), bu yılın başında yaptığı açıklamaya göre, dünyanın önce El Nino’nun daha sonra da La Lina’nın etkisine gireceği belirtilmiştir. Dünyada yaşanan ve yaşanması muhtemel olumsuz hava hareketlerinin müsebbibi sembolik olarak iki yaramaz çocuk olduğu ilan edildi: El Nino ve El Lina. Tabii ki tek başına bunları sebep gösteremeyiz. Peki, nedir bunlar?

Güney Amerika'nın batı kıyısındaki Büyük Okyanus'ta yüzey sularının ısınmasına İspanyolca’da "erkek çocuk" anlamına gelen El Nino, soğumasına ise "kız çocuk" anlamına gelen La Nina deniliyor.

Meteoroloji uzmanları tarafından El Nino adı verilen atmosfer-okyanus arası etkileşim olayı iklimi küresel ölçekte etkileyen en önemli doğal süreçlerden birisidir. El Nino, sıcak hava salınımıdır, yaz ayarında daha etkilidir Bunun birde tersi olan La Nina var, o ise soğuk hava akımlarıdır ve kışın etkilidir. Uzmanlar her ikisini yaramaz çocuklar diye adlandırırlar.

Genel atmosfer dolaşımına ve okyanus akıntı sistemine olan etkilerinden dolayı, yaramaz çocukların etkisi küresel boyuttadır. İnsan kaynaklı olarak atmosfere salınan sera gazları ve diğer bazı tetikleyici unsurlarında etkisiyle ortaya çıkan küresel ısınma sonucunda dün­yanın birçok bölgesinde beklenmeyen ve çok etkili hava olayları görülürken, uzun sürmesi hâlinde de belli bir süre iklimde bozulmalar görülmektedir. Bu salınımlar normal seyrinin dışına çıktığında-görülme sıklığı arttığında- daha fazla etkili olmaktadır. Anlaşılan o ki çevremizdeki hava hareketleri de eskisi gibi olmayacaktır.

Dünya ve Türkiye’de uzun süredir etkili olan El Nino nedeniyle Son birkaç yıldır bazı bölgelerde sıcaklık rekorları kırıldı arkasından ciddi manada kuraklık yaşandı. Şimdi ise yeni bir döneme -La Lina- dönemine giriyoruz. Uzmanlara göre görülen o ki La Lina her geçen gün etkisini artırarak gösterecek, geçen yıla oranla daha soğuk ve yağışlı bir kış mevsimi bizleri bekliyor.

Yani sonbahar kuraklığı sona eriyor, ancak bundan 20-30 yıl önce yaşanan soğuk ve yağışlı kış aylarını beklemeyelim. Hafta sonu bölgemizde de yağış müjdesi verebiliriz. Sıcaklıklarda mevsim normallerinin altına düşeceğe benziyor. Ancak yağışlı hava kalıcı olmasa da daha sık aralıklarla yağış alacağımızı söyleyebiliriz. Unutmamak gerekir ki hava olaylarının normali yoktur, her an her şey olabilir. Bunun için Meteoroloji Genel Müdürlüğünün tahminlerini takip etmenizi öneririm.

Kim ne derse desin hava ve iklim koşulları günlük hayatımızı oldukça etkilemektedir. Her ne kadar ülke gündemimiz terörle mücadele ve ekonomik sorunlarla meşgul olsa da; olası iklim değişiklikleri ve ani hava hareketlerine hatta meteorolojik afetlere de hazırlıklı olmalıyız. Sıkıntı çekmemek için lütfen Meteoroloji bilimini ciddiye alalım ve şimdiden kış hazırlıklarına başlayalım. Kalın sağlıcakla.