Bütün insanlığın ortak kültürüdür Kurban.

“Allah’ım! Bu sendendir ve sanadır” diyebilmektir işin özü…

Günümüzde rasyonel olmayan paylaşımlar, tepki gösterenler olduğu gibi geçmişte de benzer sahneler her zaman olmuştur.

Alanyazı incelendiğinde bu konuda çok sayıda bilgiye ulaşmak mümkün. Birkaçına örnek sunalım.

Kurbana tepki gösteren gerek antik, gerekse günümüzde yaşayan bazı Hint inançları, benzerleri akımlar veya kurbanı başka şekillere dönüştüren dinlerden Yahudilik ve Hristiyanlık incelendiği zamanda kurban olayı insanlığın her daim gündeminde yer almıştır.

Tarihin derinliklerine inildiğinde bazı dönemlerde ve toplumlarda insanı kurban etme gibi vahşetler ve yanılgılar da görülmüştür.

Eski Yunan’da çocuk kurbana da rastlanır. Örneğin Troi savaşları sırasında Çanakkale Boğazı’nda çıkan azgın dalgaların dinmesi için Akhalar komutanı Agamemnon kızı İphigenia’yı kurban etmek ister, fakat tanrıça Artemis kıza acır ve onun yerine bir geyik gönderir.(Azra Erhat, Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 1978, s. 174)

Bir diğer mitolojik öyküde ise, eski karısı kral Athamas’a kıtlığın önlenmesi için yeni karısından olan çocuğu Phriksos’u kurban etmesi gerektiğini söyler. Halk kıtlıktan kurtulmak için krala baskı yapar. Kral, kurban edilmesi için emir verince gökten bir altın postlu koç inip Phrikos’u ve kız kardeşini kaçırır. Phriksos daha sonra bu koçu Zeus’a kurban eder.

(Edit Hamilton, Mitologya, çev. Ülkü Tamer, Varlık Yayınları, İstanbul 1968, 2. Baskı, s. 74.)

Türklerde kurban, tapınma, dua, şükür, ölüm, ata ruhlarını memnun etme, kuraklığı giderme, hastalıktan kurtulma, barış ve zafer isteği gibi muhtelif amaçlarla uygulanmıştır.

(Günay & Güngör, 2015, s. 98).

Türklerde kanlı kurbana “tayılga” veya “hayılga” denilmektedir. At, koyun, öküz, deve ve ren geyiği en çok kurban olarak kullanılan hayvanlardır. Kurban edilen hayvanlar arasında en büyük yeri ölünün bindiği atı almaktadır. Çünkü Türklere göre at, tehlikeleri haber verdiği sahibinin hem habercisi hem de yardımcısı konumundadır. Türkler ayrıca at ve koyun gibi sıcakkanlı hayvanların evi ve ev sahiplerini felaketlerden koruduğuna inanmaktadır (Küçük vd., 2017, s. 102).

Türklerde bir isteği ve dileğine kavuşan kişi, memnuniyetini ve şükrünü ifade etmek amacıyla “saçı” adı verilen kansız kurban sunardı. Kansız kurbana “saçı” denildiği gibi dini terim olarak “saçılga” veya “çaçılga” da denilmektedir. Türklerde saçı uygulaması, her kavmin kendi emeğiyle kazandığı, kıymetli ve mübarek saydığı nimetlerden yapılırdı. Saçı ritüelinde göçebe kavimlerde süt, kımız, yağ; çiftçi kavimlerde buğday, darı, şarap; tüccar kavimlerde para sunu olarak kullanılmıştır. (Küçük, Tümer, Küçük, 2017, s. 103).

Yahudilikte kurban ibadeti, Musa şeriatında uygun görülen hayvanları boğazlamak suretiyle sunulan kanlı kurbanlar ve çeşitli hububatların takdim edilmesi şeklinde her iki kurban türünün de mevcut olduğu görülür (Yaratılış, 4/3; Levililer, 2/1-14; I. Samuel, 2/12-17).

Hıristiyanlık ise başlangıçta kurban ile ilgili inanış ve uygulamalarını Eski Ahit’ten almıştır. Ancak Hıristiyanlıkta kurban inancı Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesiyle farklı bir boyut kazanmıştır. Zira insanların Âdem’den beri devam eden günahlarının bağışlanması için İsa (a.s), kendini kurban etmiştir. Bu yüzden Hıristiyanların kurban kesmelerine gerek kalmamış, Pazar günü ve Paskalya bayramında yapılan ekmek-şarap ayini kurbanın yerini almıştır. (Güngör, 2017, s. 396).

Bize gelince; hicretin ikinci yılından itibaren meşru kılınan kurbanın manasını anlamak, anlatmak adına çok şeyler yazılıp söylenebilir.

Bu konudaki düşüncelerimize daha önce bu köşede yer vermiştik.

https://bbnhaber.com.tr/yazarlar/yilmaz-tasci/kurban-ve-insan-3441

Her ibadette olduğu gibi Kurban İbadetinde de çizgimiz net ve bellidir.

Deki: “Namazım, ibadetlerim, hayatım ve ölümüm, âlemlerin Rabbi Allah içindir...

“(En'âm Suresi 162)

Neye adandığımızı bilenlerden olmak temennisiyle “Kurban Bayramımız” mübarek olsun…