AB bir kez daha AstraZeneca'dan aşı tedarikinde yükümlülüklerine uymasını istedi

Avrupa Birliği (AB), yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı geliştirdiği aşının AB ülkelerine tedarikinde kesinti yapacağını açıklayan ilaç şirketi AstraZeneca'dan bir kez daha yükümlülüklerini yerine getirmesini talep etti.

AB Komisyonunun sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, AstraZeneca ile AB arasında büyüyen aşı tedarik anlaşmazlığı hakkında basın toplantısı düzenledi.

Yılın ilk çeyreğinde AB'ye yapacağı tedarikte yüzde 60 kesintiye gideceğini açıklayan şirketin kararından endişe duyduklarını vurgulayan Kyriakides, "İlaç şirketleri ve aşı geliştiricilerinin uymaları gereken ahlaki, toplumsal ve sözleşmeye bağlı sorumlulukları var." dedi.

Sözleşmedeki bir maddede "şirketin teslimatlar için en yüksek çabayı" göstereceğine yönelik maddeyi gerekçe göstermesine değinen Kyriakides, AstraZeneca'nın "en yüksek çabayı" gösterdiğini belirterek tedarik yükümlülüklerine uymamasını kabul edemeyeceklerini vurguladı. Kyriakides, sözleşme gereği ikisi AB ülkelerinde ikisi İngiltere'de bulunan 4 fabrikada üretilen aşılara erişim hakları bulunduğuna işaret etti.

AB aldığı "riskin karşılığını" görmek istiyor

Kyriakides, şirketle henüz aşı geliştirilmemişken anlaşma imzaladıklarını, AB'nin "risk alarak yatırım yaptığını" ve bunun karşılığını görmek istediklerini aktardı.

Kyriakedis, "Biz 'ilk gelen malı alır' mantığını reddediyoruz. Bu mahalle kasaplarında işe yarayabilir ancak sözleşmelerde söz konusu olamaz. Bizim ön alım anlaşmamızda hiç olamaz. Ön alım anlaşmasında öncelik maddesi bulunmuyor. AstraZeneca'ya güveni yeniden tesis etmesi, tam bilgi sağlaması ve sözleşmeye bağlı, toplumsal ve ahlaki yükümlülüklerini yerine getirmesi çağrısında bulunuyorum." ifadelerini kullandı.

Kyriakides, "Hiçbir şirket neler olduğunu anlamadığımız gibi bir yanılgıya kapılmasın. Tüm şirketlerden sağladıkları bilgiler konusunda şeffaf olmalarını istedik. Üretilen doz miktarı, bunların nerede üretildiği ve nereye gönderildiğini biliyoruz." diye konuştu.

336 milyon avro ön finansman

AB yetkililerinin verdiği bilgiye göre, AB ile AstraZeneca arasındaki aşı sözleşmesinin gizli tutulması gerekiyor ancak sızan bilgilerde, AB'nin şirkete aşı yatırımları için 336 milyon avro ön finansman tahsis ettiği belirtiliyor.

AB, sözleşme gereği yılın ilk çeyreğinde yaklaşık 100 milyon doz aşı almayı bekliyordu. Ancak AstraZeneca'nın bunun dörtte birine yakın bir miktarı teklif ettiği bildiriliyor. AB, şirketin kesinti açıklamasından sonra firmadan "gerekçeli ve haklı görülebilir" açıklama yapmasını istiyor.

Sözleşmede üretimin ikisi İngiltere diğerleri de Belçika ve Almanya’da yer alan 4 tesiste yapılacağı belirtiliyor. AB Komisyonu, sadece AB ülkelerindeki fabrikalardan değil, İngiltere'dekilerden de aşı gönderilmesini istiyor. AstraZeneca'nın AB ülkelerindeki fabrikalarda üretim yetersizliği bulunmasını tedarikteki kesintiye gerekçe gösterdiği ifade ediliyor.

AB onayı bekliyor

Oxford Üniversitesi'nin İngiliz-İsveç ilaç firması AstraZeneca ile geliştirdiği aşı onayı için Avrupa İlaç Ajansı'na (EMA) başvuru yapılmıştı. Aşının AB onayının bu hafta çıkması bekleniyordu.

AB'de şu ana kadar onay alan BioNTech ve Pfizer ile Moderna tarafından geliştirilen aşılar, Aralık 2020'den beri halka yapılıyor.

AB Komisyonu, bugüne kadar aşı geliştiren şirketlerle üye ülkeler adına yaptığı 6 sözleşmeyle yaklaşık 2,3 milyar doz alabilecek konuma geldi.

AB, opsiyonlar dahil olmak üzere BioNTech-Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson şirketiyle 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 160 milyon doz aşı almak için sözleşme imzaladı ancak AB ülkelerinde aşılamaların yavaş ilerlediği eleştirileri yapılıyor.

Komisyon, geçen hafta üye ülkelerindeki yetişkin nüfusun yüzde 70'inin 1 Haziran'a kadar aşılanması hedefi koymuştu. Aşı teslimatlarında yaşanacak gecikmeler sonucunda hedefin yakalanamaması ihtimali yüksek görünüyor.

AB Komisyonu, üye ülkelerde aşı üreten bütün şirketlerin üçüncü ülkelere bu ürünü ihraç etmek istediklerinde bildirimde bulunmalarını gerektirecek bir mekanizma üzerinde çalışıyor.