Bolu’daki otel felaketinde müfettiş ön raporu çıktı; 5 kez denetlenmiş yangın güvenliğine bakılmamış

Bolu'daki Kartalkaya Kayak Merkezi'nde bulunan Grand Kartal Otel'de yaşanan ve en az 36'sı çocuk 78 kişi hayatını kaybettiği yangın faciasıyla ilgili soruşturma devam ederken, İçişleri Bakanlığı tarafından görevlendirilen mülkiye müfettişleri de 30 Ocak’ta ön inceleme raporunu tamamladı. Ön inceleme raporuna T24’ten Cengiz Anıl Bölükbaş ulaştı.

Raporda, yangın felaketinin gerçekleştiği Grand Kartal Otel’inin İl Belediyesi sınırları dışında İl Özel İdaresinin yetki alanında olduğu belirtildi. Bununla birlikte, raporda İl Özel İdaresi’nin yetki ve imtiyazlarına yönelik olarak, “5302 sayılı İl Özel idaresi Kanunu'nun 7'nci maddesinde İl Özel İdaresinin yetki ve imtiyazları sayılmıştır. Bu yetkilerden birisi de maddenin (g) bendinde düzenlendiği üzere belediye sınırları dışındaki gayri sıhhî müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermek ve bu işyerlerini denetlemektir” denildi.

Raporda, İl Özel İdaresince; Grand Kartal Otel için 26 Kasım 2007, 3 Mart 2008 ve 29 Aralık 2015’te olmak üzere 3 adet işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlendiği yer aldı. Raporda, ruhsatların adres ve şirket ismi değişikliklerinden dolayı değiştirildiği ve her seferinde bir önceki ruhsatın iptal edildiği vurgulandı.

OTEL, İL ÖZEL İDARESİ’NCE 5 KEZ DENETLENMİŞ

Raporda, otelin Bolu İl Özel İdaresi’nce 17 Mart 2011, 28 Ocak 2016, 21 Ocak 109, 8 Şubat 2021 ve 14 Şubat 2024 tarihleri olmak üzere 5 kere denetlendiği bilgisi yer aldı. Yapılan denetimlerde, mutfak bölümleri, gıda hazırlama gıda muhafazası, içme ve kullanma suyu temin şekli analiz raporu, havalandırma sistemi, personel hijyeni ve gıda güvenliği alanlarında denetim yapıldığı belirtildi. Denetim yapan personelin sağlık teknisyeni ve gıda mühendisi olması sebebiyle kendi alanlarında denetim yaptıkları bilgisi yer aldı. Bu denetimlere dair her yıl denetleme yapacak komisyonun oluşturulması için Ruhsat Denetim Müdürlüğü’nce İl Özel İdaresi Sekreteri’nden “olur” alındığı ifade edildi.

Raporda, bu denetimleri iyi niyetli denetim olarak kabul etmekle birlikte, İl Özel idaresince 5302 gayri Sayılı sıhhi İl Özel İdaresi Kanununun "7...g) maddesinde yer alan; " Belediye sınırları dışındaki hükmü ile müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine ruhsat ve denetlemek. (...) hükmü ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmeliğin Ek 3'üncü maddesinde belirtilen ilk denetimden sonra yetkili idarelerce yapılacak denetim kapsamında kabul etmenin mümkün olmadığı vurgulandı.

Bolu İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Sırrı Köstereli

“RUHSATIN GEÇERLİLİĞİNE İLİŞKİN DENETİM ASIL İÇERİĞİ OLUŞTURMALIYDI”

Raporda, denetimlerin kısmi olarak doğru bir uygulama olsa da; denetim, işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesi sonrasında, ruhsat düzenlenmesine esas yapılan işlemler ile ruhsat düzenlenirken aranan bilgi ve belgelerin güncel geçerlilikleri üzerinden olması ve bu şekilde yapılması, verilen ruhsatın geçerliliğine ilişkin denetimin asıl içeriğini oluşturması gerektiği aktarıldı.

RAPORDA, KONUYLA İLGİLİ OLARAK ŞU İFADELER YER ALDI:

“Nihayetinde İl Özel İdaresi’nin, Kanunla verilen yetki doğrultusunda yaptığı esas işlem işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlemesi işleminin kendisi olup; "Denetim" ise idarece ruhsatın düzenlenmesi ile doğan ve takdir hakkı bulunmadan bağlı bir yetki gibi yapılması zorunlu bir idari işlem olarak, ruhsatın varlığına etki edecek içerikte olması gereklidir.”

Raporda, İl Özel İdaresi’nin denetimin içeriğinin yangın güvenlik önlemleri gibi doğrudan denetleme yetkisi ve uzmanlık gerektiren konular da, ruhsat sahibinden daha önce de istendiği gibi yangın güvenlik önlemlerinin güncelliğini koruyup korumadığının anlaşılabilmesi için yeni bir belge isteyebileceği aktarıldı. Raporda ayrıca, İl Özel İdaresi’nin resen harekete geçerek bu belgeyi düzenleme yetkisi olan kurum ile yazışma yapmasına engel bir durumun olmadığı belirtildi.

RAPORDA, ŞU İFADELER YER ALDI:

“Denetim şekli, neredeyse Bolu İl Özel idaresinin kuruluşundan bu yana, alışılagelmiş bir uygulama olarak yapılmakta, bunun nedenlerinden birisini ise teknik personel ağırlıklı olarak oluşturulan birim personeline yönelik işyeri açma ve çalışma ruhsatları kapsamında yapılacak denetimlere esas hizmet içi eğitim programı planlanmamış olmasıdır.”

GENEL SEKRETER VE YARDIMCISI “HUKUKEN SORUMLU” BULUNDU

Raporda, otelde belli dönemlerde denetim yapıldığı, ancak yapılan denetimlerin içeriğinin doğru ve etkin bir şekilde planlanmadığı ifade edildi.

Bu nedenlerden dolayı, gözetim, sevk ve idare yetkisini etkin bir şekilde kullanmayarak, denetime ilişkin eksikliklerin zamanında tespit edilmesi için gerekli kararları almadığından Genel Sekreter Sırrı Kösterili’nin hukuken sorumluluğu olduğu belirtildi.

Ayrıca, görev, yetki ve çalışma yönergesinde uzunca bir süreden beri kendisine bağlı birim olarak çalışan ruhsat ve denetim müdürlüğünün yaptığı iş ve işlemlerinden olan işyeri açma ve çalışma ruhsatı denetimlerinden kendi yaptığı evrak sevk işlemleri ile haberi olmasına rağmen, içerikleri konusunda asgari özeni göstermediği, 6 ay aralıklarla yaptığı müdürlük denetimlerinde sadece istatistiki verilere bağlı kalarak, iş ve işlemlerin esasına girmeden denetime ilişkin eksikliklerin zamanında tespit edilmesi için gerekli kararları almadığından Genel Sekreter Yardımcısı Bünyamin Bal’ın da hukuken sorumlu olduğu ifade edildi.

Raporda, Kösterili ile Bal hakkında soruşturma izni verilmesi gerektiği belirtildi.

PERSONELLERİN UZMANLIK ALANLARIYLA İLGİLİ DENETİM YAPTIĞI VURGULANDI

Ruhsat biriminde görevlendirilerek denetimlere katılan personelin ise kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili konular kapsamında denetim yaptığı ve denetime esas mevzuat anlamında özel bir hizmet içi eğitime tabi tutulmadıklarından dolayı hukuki sorumluluklarının bulunmadığı vurgulandı.

GENEL SEKRETER: İDAREYE YANGIN DENETİMİ KONUSUNDA VERİLMİŞ BİR GÖREV YOK

Genel Sekreter Sırrı Kösterili verdiği ifadesinde, imar ve yangın güvenliği konularında denetim yapılmadığını belirterek, idarelerine bu hususta verilmiş bir görevin bulunmadığını iddia etti. Kösterili ifadesinde şunları söyledi:

“Ben Genel Sekreter olarak 5302 sayılı Özel İdare Kanununun 35.Maddesinde geçen İl Özel İdaresinin başı olan Vali adına kurum içerisindeki birim müdürlükleri arasındaki iş ve işleyiş, sevk ve idare, İl Genel Meclis Kararları, İl Encümen Kararlarının uygulamasının takibi işlerini sayın Valilerin verdikleri yetki çerçevesinde yürütmekteyim. Bu esaslar çerçevesinde İl Özel İdaresinin birim müdürlüklerinin yazılı olan iş ve işlemlerinin Kanun, Yönetmelik ve diğer Genel Sekreter sair mevzuatlara göre yürütülmesinin takibi ve denetlenmesi için Yardımcılarına yılda 2 kez olmak üzere sorumlu oldukları birimlerin bu iş ve işlemlerini takip ve kontrol ettirmekteyim. İnceleme konusu olan Grand Kartal Otel özelinde de İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı veren birim müdürlüğümüz İl genelinde uzmanlık alanlarına göre denetimlerini yapmaktadır. Bu denetimleri İşyeri Açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmelik hükümlerine göre yapmaktadır, bu denetimde de Yangın Güvenliğine yönelik denetim yapması bulunmamakla birlikte bir kuruluşu ve istese bile itfaiye teşkilatı kuracağı norm kadrosu bulunmamakta olup, diğer İl Özel İdarelerinde de zaten itfaiye teşkilatı bulunmamasından bu durum anlaşılmaktadır. Kartalkaya bölgesi turizm gelişim alanıdır. Zaten Grand Kartal Otel'de binada Kültür ve Turizm Bakanlığınca denetlendiğine ilişkin tabela da bulunmaktadır. İl Özel İdaremiz tarafından İşyeri açma ve çalışma ruhsatı vermiş olduğumuz işyerlerine ruhsat müdürlüğü tarafından denetimlerin yapıldığını biliyorum. Ancak içeriğinden haberdar olmam mümkün değildir. Daha ziyade şikayet üzerine şikayet konuları üzerinden denetimler yapıldığını biliyorum. Denetimler için taşıt görev emri ve görevlendirme olurları yetki verdiğim Genel Sekreter Yardımcıları ve İlgili birim müdürleri tarafından imzalanmaktadır. Ben sadece İl Dışı görev olurlarını imzalamaktayım.

Mevzuatta İl Özel İdaresi’nin Turizm İşletme Belgesine sahip işletmeleri denetleyeceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Ruhsat ve Denetim Müdürlük tarafından çeşitli yıllarda yapılan denetimler personelin kendilerince oluşturulmuş formlar üzerinden birimdeki personelin uzmanlıkları doğrultusunda daha çok sağlık, hijyen ve gıda güvenliği konularında yapılmıştır. İmar ve yangın güvenliği konularında bir denetim yapılmamakta olup, idaremize bu hususlarda verilmiş bir görev de bulunmamaktadır.”

GENEL SEKRETER YARDIMCISI: İDAREDE İTFAİYE TEŞKİLATI YOK

Gazete Pencere'nin haberine göre Genel Sekreter Yardımcısı Bünyamin Bal da, verdiği ifadesinde personelin yangın konusunda bir eğitim almadıklarını belirterek, personelin de yangın denetimi ile ilgili herhangi bir görevi bulunmadığını ileri sürdü. Bal, İl Özel İdaresi’nin yangın ile ilgili denetleme yetkisi olmadığını öne sürerek, şunları söyledi:

“Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünde bulunan denetim personelleri tarafından turistik ve diğer tesisler ilgili yönetmelik çerçevesinde denetlenmektedir. Ancak personelin yangın denetimi ile ilgili herhangi bir görevi bulunmamaktadır. Zaten bu personel yangın konusunda herhangi bir eğitim almamışlardır, Yönetmelik çerçevesinde yangın güvenliği yönünden denetim yapacaklarına dair bir mevzuat bulunmamaktadır. İl Özel İdaresinde yangın ile ilgili ne bir personel, ne bir ekipman, ne de yüklenmiş bir görev vardır. İl Özel İdarelerinde İtfaiye ile ilgili bir müdürlük veya teşkilat bulunmamaktadır. Yangın ile ilgili görevler tamamen Belediye İtfaiye teşkilatlarına yüklenmiştir. Yani yangın yönünden yeterlilik veya uygunluk belgesi Belediye İtfaiyeleri tarafından düzenlenmektedir, hatta her itfaiyecinin de bu belgeyi düzenleme yeterliliği bulunmamaktadır. Biz İl Özel İdaresi olarak Belediyelerden aldığımız 15 İtfaiye Uygunluk Raporu ve diğer belgelere istinaden İşyeri Açma ve çalışma ruhsatı düzenlemekteyiz. Genel Sekreter Yardımcısı olarak Ruhsat Denetime bağlı komisyon tarafından yapılan denetimlere ilişkin düzenlenen denetim formlarını görmemekteyim. Ancak denetimde uygunsuz bir durum tespit edilirse işyerinin kapanmasına yönelik bir işlem tesis edilecekse İşyerinin Kapanmasına ilişkin yazısında benim parafım olmaktadır. Görev yaptığım süre içerisinde Grand Kartal Otel ile ilgili olarak Ruhsat Denetim Müdürlüğü personelleri tarafından yapılan denetimlere ait herhangi bir kapatma ve kapatma işlemi gerektirecek olumsuz bir durum meydana gelmemiştir. Kısacası İl Özel İdaremizin Yangın ile ilgili denetleme yetkisi yoktur. Yönetmeliklerde ve mevzuatta buna yönelik bir düzenleme de bulunmamaktadır.”