Bir kolektif güvenlik örgütü olan NATO, 4 Nisan 1949 tarihinde ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Norveç, Danimarka, İzlanda ve Portekiz tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşmasıyla kurulmuştur. Anlaşmanın kökenleri II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden iki yıl sonra Fransa ile İngiltere arasında imzalanan Dunkirk Antlaşmasına dayanmaktadır. Olası bir Alman ya da Sovyet saldırısına karşı bir ittifak kurmak amacıyla imzalanan bu anlaşmayı Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Fransa ve İngiltere’nin imzaladığı, taraflar arasında ortak bir savunma ittifakı öngören Brüksel Antlaşması (17 Mart 1948) izlemiştir.
NATO 4. VE 5'NCİ MADDELERİ NELERDİR?
NATO'nun 4. maddesinde ittifak üyelerinin "herhangi birinin görüşüne göre, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı veya güvenliği tehdit edildiğinde birlikte istişare edecekleri" belirtiliyor.
5’inci madde şu şekilde: “Taraflar, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa BM Yasası'nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldırı ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir.”
5. madde otomatik olarak uygulanıyor mu?
NATO üyesi bir devlete yönelik saldırının ardından diğer devletler toplanarak bu durumu 5. madde kapsamında değerlendirip değerlendirmeyeceklerini istişare ediyor.
Bu görüşmelerin ne kadar sürebileceği konusunda zaman sınırlaması bulunmuyor.
5. madde daha önce uygulandı mı?
NATO'nun 5. maddesi, ABD'de 11 Eylül 2001'de New York ve Washington'a yapılan saldırıların ardından Washington adına devreye sokuldu.
