İslam’a göre ticarette kâr haddi nedir?

Yüksek enflasyon ve global bazlı fiyat yükselmeleriyle hayat pahalılığı giderek artarken bazı fırsatçılar da fahiş fiyat uygulamaları ile alışverişi zorlaştırıyor. Özellikle marketlerde her gün değişen etiketler vatandaşların haklı tepkisine yol açarken, İslam dininin ticaret anlayışı ve ticarette müsaade edilen kar haddi akıllara geliyor.

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın resmi internet sitesinde yapılan fıkhi açıklamaya göre; İslam dini, alım satım akitlerinde kesin bir kâr haddi koymamış, bunu piyasa şartlarına bırakmıştır. Ancak fahiş fiyat artışı ve karaborsacılık durumunda ise kamu otoritesinin fiyatlara müdahale etme (narh koyma) yetkisi bulunuyor.

İşte Diyanet’in ticaretteki kar haddine yönelik izahatı:

Soru: Ticarette kâr haddi var mıdır?

Cevap: İslam dini, alım satım akitlerinde kesin bir kâr haddi koymamış, bunu piyasa şartlarına bırakmıştır. Konuyla ilgili olarak Allah Resûlü (s.a.s.), fiyatlar artmaya başladığında kendisinden bu duruma müdahale etmesi istendiğinde şöyle buyurmuştur: “Şüphe yok ki, fiyatları tayin eden, darlık ve bolluk veren, rızıklandıran ancak Allah’tır. Ben sizden herhangi birinin malına ve canına yapmış olduğum bir haksızlık sebebiyle o kimsenin hakkını benden ister olduğu halde, Rabbime kavuşmak istemem.” (Ebû Dâvud, İcâre, 15; Tirmizî, Bûyû’ 73) Ayrıca Hz. Peygamberin (s.a.s.), kendisine kurbanlık bir koyun satın alması için para verdiği Hakîm b. Hizâm’ın bir dinara satın aldığı koyunu iki dinara satıp, sonra bir dinara bir koyun satın almasını (diğer bir rivayette bir dinara satın aldığı iki koyundan birisini bir dinara satmasını) kınamamış, üstelik ona hayır duada bulunmuştur (Ebû Dâvûd, Büyû’, 28; Tirmizî, Büyû’, 34).

Fakihler de bundan hareketle kâr haddinin eşyadan eşyaya fark edebileceğini, bu sebeple de kesin bir takdir yapılamayacağını söylemişlerdir (Kâsânî, Bedâi’, V, 129). Bununla birlikte piyasada suistimaller olduğu, karaborsacıların devreye girerek halkı mağdur ettikleri, özellikle halkın zaruri ihtiyaçları sayılabilecek mallarda aşırı fiyat artışları yaşandığı durumlarda, kamu otoritesinin fiyatlara müdahale etme (narh koyma) yetkisi vardır (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 226).

Aşırı fiyatın tespitinde ise bilirkişilerin günün piyasa şartları içerisindeki belirlemeleri esas alınır. (www.bbnhaber.com.tr)