Konya'daki kutsal su anıtı bin yıldır bozulmadı

Hititler döneminde yapılmış kutsal bir su anıtı olan Eflatun Pınarı, Konya'nın Beyşehir ilçesine 22 km mesafede yer alıyor. Göğü taşıyan ve yerle gök arasında ilişki kuran tanrıların tasvir edildiği Eflatun Pınarı, hafif dalgalı bir yerde kalkerden ve yassı bir tepenin eteğinde yer alan yaklaşık 100 metrelik bir bölümden kaynıyor.

Eflatun Pınarı, görüntüsü itibariyle Konya Ereğli'de bulunan meşhur İvriz Kabartması'nı andırıyor. Kuzey tarafından yüzünü pınara doğru çevirmiş görkemli bir abide yer alıyor. Bu abide 7 metre eninde ve yüksekliğinde olup, 14 muazzam taştan yapılmış. Eski Anadolu stilinde olan Eflatun Pınarı'nın batı kısmında, yerden bir kaynak suyu fışkırıyor ve bu su pınarın önündeki küçük gölün oluşumunu sağlıyor. Eflatun Pınarı, ismini burada yaşadığına inanılan Eflatun'dan alıyor. Başka bir rivayete göre ise, renginden esinlenerek bu ismin verildiği tahmin ediliyor.

Hititler, dünya uygarlık tarihinde yaklaşık bin yıllık egemenlik döneminde devlet yapısını, sosyal, ekonomik ve dini hayatı yansıtan çeşitli somut kültür varlıkları bırakmışlardır. Söz konusu kültür varlıklarının şekillenmesinde ihtiyaçlar ve inançlar en önemli faktörler arasındadır. Suyun bir merkezde toplanarak ihtiyaç oranında kullanılması, böylece iyi bir su rejiminin uygulanması tarım toplumlarında ekonomik hattın önemli bir parçası olup, Eflatunpınar Hitit Su Anıtı, Hititler’den sonra da fonksiyonunu kaybetmeden bugüne kadar ayakta kalabilen bu sistemin en güzel örneğidir.

Anıt biçimine bakılarak IV. Tudhaliya dönemine tarihlenmektedir. M.Ö. 13. yüzyılın son çeyreğine rast gelen bu dönemde anıtın bulunduğu bölgede IV. Tudhaliya'nın kuzeni Kuruntu hüküm sürdürmüştür.

"Eflatunpınar, bütün Anadolu'ya yayılmış bulunan eski Anadolu stilindeki, yani 'Hitit sanatı taklidi' tarzdaki anıtlardan biridir. Kuzeye dönük yapılan eserin batı tarafında, yerden bir kaynak suyu fışkırıyor ve önün kesilen su küçük gölü meydana getiriyor. Gölün üzerinde 14 lahit boyundan oluşan bir cephe yükseliyor (7.02x3.30 metre). Eflatun Pınar'da işlenen temada, bereket sembolü sayılan toprak, su ve güneşin ön plana çıktığı görülür. Anıt, kült yeri o özelliği taşımaktadır. Bir süre burada yaşadığına inanılan ünlü Eflatun'dan dolayı bu adı aldığı sanılmaktadır. Aslında Eflatun ile anıt arasında bir ilgi olması pek mümkün değildir. Adı verilirken renginden esinlenmiş olması ihtimali daha güçlüdür.

2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne Hitit Kutsal Su Tapınağı olarak dahil edilmiştir. Listeye dahil edilmesindeki Üstün Evrensel Değerler Gerekçesi: Eflatunpınar su havuzunun özelliği, akan suların merkezi havuz sistemi ile toplanarak, gerektiği zaman tasarruflu bir şekilde kullanılan nadir su sistemlerinden biridir.

Bu anıt sadece görünüş itibariyle, düzeniyle ve ikonografi yapısıyla ender anıtlardandır, aynı zamanda da yapımı esnasında kullanılan teknoloji ve sanatkarlık bakımından da çok nadide bir anıttır.

Eflatunpınar'da ayrıca 15. yüzyılda, Otlukbeli Muharebesi öncesindeki dönemde, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Karamanoğulları Beyliği'ne yardım eden Akkoyunluların kuvvetleri ile Fatih Sultan Mehmet'in oğlu Şehzade Mustafa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri arasında bir savaş cereyan etmiş ve savaştan Osmanlılar galip çıkmıştır.