AB ile AstraZeneca arasındaki anlaşmazlık büyüyor

Avrupa Birliği (AB) ile yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarının tedarikinde kesintiye gideceğini açıklayan ilaç şirketi AstraZeneca yetkilileri arasında yapılması öngörülen toplantı, şirket temsilcilerinin katılmaması nedeniyle gerçekleştirilemedi.

Oxford Üniversitesi ile geliştirdiği aşı için AB ile geçen yaz 400 milyon dozluk sözleşme imzalayan AstraZeneca'nın yılın ilk çeyreğinde yapacağı tedarikte yüzde 60 kesintiye gideceğini açıklamasından sonra bugün AB ile şirket temsilcileri arasında ikinci kez toplantı yapılması planlanıyordu.

Ancak bir AB yetkilisi, şirketin toplantıya katılmak yerine yazılı olarak AB Komisyonuna bildirim yapacağını açıkladı. AstraZeneca'nın tedarik konusunda "en üst çabayı gösterdiği" açıklamasına değinen AB yetkilisi, şirketin "gerçekten en üst çabayı gösterdiğini" belirtti ancak şirketin kontratta belirtilen doz miktarını sağlamak için yeterli üretim kapasitesinin bulunacağına dair bir yükümlülük içinde olduğunu aktardı.

AB, yükümlülüklerin yerine getirilmesini istiyor

AB, kesinti nedeniyle tepki gösterdiği şirketten izahat ve sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmesini talep ediyor.

Bu nedenle AB Komisyonunun sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, şirkete mektup göndererek kesinti gerekçesi hakkında bilgi istemişti. Bunun ardından AB yetkilileriyle şirket arasında pazartesi günü bir toplantı yapılmış, AB'nin şirketin yanıtlarından tatmin olmadığı ve bugün bir toplantı daha düzenleneceği açıklanmıştı.

AstraZeneca temsilcilerinin bugünkü toplantıya katılmama kararının, şirketin Üst Yöneticisi (CEO) Pascal Soriot'un dün gece İtalyan La Reppublica'da yayımlanan röportajından sonra gelmesi dikkati çekti.

AstraZeneca: AB tedarikimizin yüzde 17'sini alıyor

Soriot, bu röportajında sözleşmedeki taahhütlerini ihlal etmediklerini ve AB ülkelerinin aşılarını başkalarına satmadıklarını belirterek, "Dünya nüfusunun yüzde 5’ine sahip Avrupa, aylık küresel tedarikimizin yüzde 17'sini alıyor." demişti.

AB'nin AstraZeneca'yı belirli sayıda aşı tesliminde sözleşmeye dayalı taahhütlerden caymakla itham ettiğini anımsatan Soriot, sözleşmede böyle bir taahhüdün yer almadığını belirtmişti.

AB'nin yaz aylarında sözleşme imzalanmasından sonra AstraZeneca'ya 336 milyon avro ön ödeme yaptığı iddia edilmişti. AB, ilaç şirketleriyle yaptığı aşı sözleşmelerini ticari sır içerdikleri gerekçesiyle kamuoyu ile paylaşmıyor.

AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen Kovid-19 aşısının AB'de acil kullanım onayının bu hafta Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından verilmesi bekleniyor. Şirket onay için 12 Ocak'ta başvuru yapmıştı.

AstraZeneca aşısının 65 yaş üzerindeki kişilerde etkinliğinin yüzde 8 olduğuna ilişkin bu hafta Alman medyasında çıkan haberler de tartışma yaratmış, haberler şirket tarafından yalanlanmıştı.

AB, opsiyonlar dahil olmak üzere BioNTech-Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson şirketiyle 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 160 milyon doz aşı almak için sözleşme imzaladı ancak AB ülkelerinde aşılamaların yavaş ilerlediği eleştirileri yapılıyor.

AB'de şu ana kadar onay alan BioNTech ve Pfizer ile Moderna tarafından geliştirilen aşılar, Aralık 2020'den beri halka yapılıyor. AB Komisyonu, bugüne kadar aşı geliştiren şirketlerle üye ülkeler adına yaptığı 6 sözleşmeyle yaklaşık 2,3 milyar doz alabilecek konuma gelmişti.

Komisyon, geçen hafta üye ülkelerindeki yetişkin nüfusun yüzde 70'inin 1 Haziran'a kadar aşılanması hedefi koymuştu. Aşı teslimatlarında yaşanacak gecikmeler sonucunda hedefin yakalanamaması ihtimali yüksek görünüyor.

AB Komisyonu, AstraZeneca ile yaşanan ihtilaftan sonra üye ülkelerde aşı üreten bütün şirketlerin üçüncü ülkelere bu ürünü ihraç etmek istediklerinde bildirimde bulunmalarını gerektirecek bir mekanizma üzerinde çalışılıyor.