Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte evlerde yoğun hazırlıklar başladı. Evlerin vazgeçilmez geleneklerinden biri olan domates salçası, ekonomik ve doğal gıdalara yönelen insanlar için yaz sezonun sonu için yeniden popüler hale geliyor. Özellikle kırsal alanlarda imece usulü yapılan salçalar, sadece sofralarda değil, aynı zamanda kültürel mirasın bir parçası olarak da önemli bir yer tutuyor.
Köy Usulü Domates Salçası Yapım Aşamaları
Salça yapımında ilk adım olarak, tamamen olgunlaşmış ve suyu bol domateslerin seçilmesi gerekiyor. Genelde "salçalık" olarak adlandırılan, ince kabuklu ve yoğun lezzete sahip Bursa domates çeşitleri tercih edilmektedir. İşlemler şu adımlarla devam ediyor: Seçim ve Temizlik aşamasında, domatesler dikkatlice yıkanarak saplarından ayrılmakta ve çürük veya ezilmiş olanlar ayrılmaktadır. Doğrama aşamasında ise temizlenen domatesler büyük kaplarda iri parçalar halinde doğranmaktadır. Ön Pişirme veya Dinlendirme aşamasında, bazı köylerde doğranan domatesler bir gece serin bir yerde bekletilirken, bazı bölgelerde hafif kaynatılmaktadır. Süzme aşamasında domatesler, posasından ve çekirdeklerinden arındırılmak üzere ezilerek bez torbalarda süzülmektedir veya geleneksel salça makineleri kullanılmaktadır. Tuzlama aşamasında elde edilen domates püresine kaya tuzu eklenerek lezzet ve dayanıklılık artırılmaktadır. Son olarak, son aşamada ya güneş etkisiyle kurutulmakta ya da kazanlarda kaynatılmaktadır.
Salça Yapmanın Püf Noktaları
Salçanın uzun süre bozulmadan saklanabilmesi için dikkat edilmesi gereken hijyen kuralları bulunmaktadır. Kullanılan kapların temiz olması, tuz oranının ise ideal seviyede tutulması gereklidir. Bez yerine cam veya çelikten yapılan kazanların kullanımı önerilmektedir. Ayrıca, salçanın su oranının düşük tutulması da önemlidir; çünkü fazla sıvının kalmaması, saklama süresini uzatacaktır. Kavanozlara konulmadan önce, salçanın tamamen soğuduğundan emin olmak ve üzerini zeytinyağı ile kaplamak, bozulma riskini azaltacaktır.
Lezzet Geleneği ve Sağlık Farkları
Her iki yöntem de uygun şekilde uygulandığında başarılı sonuçlar elde etmektedir. Güneş salçası doğal ve zengin aromalı bir tat sunarken, kaynatma salçası daha pratik ve uzun süre dayanabilir özellikler taşımaktadır. Seçim ise tamamen kişisel damak zevkine ve mevcut koşullara göre değişiklik göstermektedir. Bununla birlikte, ev yapımı salça, markette satılan ürünlere göre katkı maddesi içermeden ve çok daha sağlıklı bir seçenek olarak dikkat çekmektedir.
