Seyirci, görünmeyen bir "ritim"le haberi izlerken, ekran arkasında neler yaşandığını asla bilemez

Soru: Haber yönetmeni veya haber programı yönetmeni dediğimizde tam olarak neyi ifade ediyoruz?

REJİDEKİ KARARLI VE OTORİTER DEMOKRATİK LİDER

Duygu Genç: Bir haber programının veya haber bülteninin prodüksiyon sürecini yöneten kişiye yönetmen diyoruz. Bu kişi, reji ortamında haberlerin doğru şekilde sunulmasını, görsel ve işitsel öğelerin uyum içinde olmasını sağlayan ana karakterdir. Yayın esnasında haberin akışını denetler, kameralar, ışıklar, grafikler ve sesler gibi teknik unsurların düzgün çalışmasını gözetir. Ayrıca, haber bülteni sırasında sunucularla, muhabirlerle ve teknik ekiple sürekli iletişim halindedir...

Haber yönetmeni, programın genel formatına, içeriğine ve yayın kalitesine dair kararlar alırken, aynı zamanda haberin doğru, objektif ve hızlı bir şekilde izleyiciye aktarılmasına özen gösterir. Haber programlarının içeriğinin hazırlanmasından, teknik unsurların koordine edilmesine kadar geniş bir sorumluluk alanına sahiptir. Tek başına değildir ve hem teknik hem de editoryal kadroların işbirliği içinde olması gereken kişidir.

''HER ŞEYİN DOĞRU HIZDA İLERLEDİĞİNDEN EMİN OLMAK ZORUNDAYIZ''

Soru: Seyirci haberi izler, haberin arkasında kim var, bu haberler nasıl ekrana yansıtılıyor çok ilgilenmez; hoş ilgilenmesi de beklenmez. Ancak yönetmen olarak seyirciyi ekran arkasında nasıl düşünürsün?

Duygu Genç: Seyirci, genellikle ekrandaki haberi alır, hızlıca tüketir ve ardındaki teknik süreçlerle ilgilenmez, dediğiniz gibi, bu çok da beklenmez. Ancak bir haber yönetmeni olarak seyirciyi düşünürken, aslında ekranın arkasındaki her şeyi dikkatle planlamak gerekiyor. Seyirci yayını ekrandan izlerken bilinçaltında bir deneyim yaşıyor, bu yüzden tüm teknik detayların ve prodüksiyon öğelerinin uyum içinde olmasına büyük bir önem veriyoruz.

''BEN REJİDE İŞ BAŞINDAYKEN EVDE DİKKATLİ BİR SEYİRCİYİM''

Seyirci haberi izlerken zamanın nasıl geçtiğini fark etmeyebilir, ama biz yönetmenler, her şeyin doğru hızda ilerlediğinden emin olmak zorundayız. Eğer bir haber hikayesi gereksiz yere uzun ya da kısa olursa, bu izleyicinin algısını etkiler. Programın akışının, doğru hızda ve doğal şekilde ilerlemesi sağlanmalıdır. Her görsel seçimi, kullanılan grafik, kameranın konumu ve hatta ışıklar bile izleyicinin duygu durumunu etkiler. Ben yayın sırasında kendimi hep evinde tv karşısında oturan kişi gibi düşünür, o kişinin isteklerinin ne olabileceğini hesaba katmaya çalışırım.

''YAYIN RİTMİNİN TEMELİ NEDİR?''

Soru: Ekrandaki spiker veya program sunucusu ile yönetmen arasındaki ilişki canlı yayın esnasında nasıl bir ritim izler?

Duygu Genç: Ekrandaki spiker veya program sunucusu ile yönetmen arasındaki ilişki, canlı yayının en kritik unsurlarından biridir ve genellikle hızlı, etkili bir iletişim gerektirir. Bu ilişki, bir orkestra şefi ile orkestradaki müzisyenlerin uyumuna benzer; her şeyin doğru zamanda ve doğru şekilde yapılması gerekir. Bu ilişkinin düzgün kurulamaması yayını önemli ölçüde etkileyebilir. Profesyonel bir yaklaşım gerektirir. Yayın öncesinde yönetmen, spiker ya da sunucu ile bir toplantı yaparak programın akışını, haberlerin sırasını ve olayın zamanlama süreçlerini belirler. Bu, yayının ritminin temelini oluşturur. İyi bir ön hazırlık, yayın sırasında her şeyin daha sorunsuz ilerlemesini sağlar.

''SON 1''

Canlı yayında yönetmen, spikerle sürekli iletişim halindedir. Yönetmen, kulaklık aracılığıyla spikeri yönlendirir. Bu, haberin hangi sırayla sunulacağı, hangi görsellerin gösterileceği ve hangi seslerin kullanılacağı gibi konularda bilgi verir. Aynı zamanda, yönetmen haberin hızını kontrol eder ve gerekli olduğunda spikeri bilgilendirir, örneğin "Bir dakika kaldı!" ya da "Hızlanmalıyız, 30 saniye içinde bitir!" gibi anonslar yapabilir. Canlı yayın sırasında beklenmedik durumlar da olabilir, örneğin bir haberin yanlış verilmesi ya da teknik aksaklıklar yaşanması. Bu gibi anlarda, yönetmen ve spiker arasında güçlü bir iletişim olması gerekir. Yönetmen, spikere ne yapması gerektiğini anında bildirirken, spiker de anlık değişikliklere hızlıca adapte olmalıdır.

Soru Reji dediğimiz kutsal bir yer var televizyonlarda; bu reji de yönetmenin görevleri tam olarak nelerdir; gerilimin yükselmesi, azalması ve yayının en iyi şekilde seyirciye ulaşması için?

Duygu Genç: Evet, televizyon dünyasında "reji" gerçekten çok önemli bir yer. Reji, yayın esnasında tüm prodüksiyonun merkezi olduğu için yönetmenin en büyük kontrol alanıdır. Yönetmen burada, yayının her yönünü denetler, teknik ekip ile koordinasyonu sağlar ve programın akışını yönlendirir. Hangi haberin ne zaman sunulacağı, hangi görsellerin hangi sırayla gösterileceği, grafiklerin ve ses efektlerinin ne zaman devreye gireceği gibi her şey onun kontrolündedir. Seyirci, görünmeyen bir "ritim"le haberi izlerken, yönetmen bu ritmi sağlayan ve izleyiciye aktaran kişidir.

O ÖDÜLLÜ BİR YÖNETMEN

Soru: Sen ödüllü bir yönetmensin de biraz başa dönersek; yönetmen olmak bir seçim miydi yoksa bir başlangıcın devamı mı?

Duygu Genç: Ödülden başlayım o halde. Elbette insan yıllar içinde verdiği emeğin karşılığını almaktan, işinin fark edildiğini görmekten mutluluk duyar. Ödüller de bunun bir ifade şekli. Başa dönersek, yönetmen olmama giden süreç biraz tercih, biraz akli yatkınlık ve biraz da piyasamızın gereksinimleri ile ilgili bence. Ben bu işin mutfağında yetiştim, büyüdüm. Fakültede okurken özel televizyonların birbiri ardına kurulması benim kuşağım için bir şanstı. Hepimiz için TRT dışında alternatifler oluştu. Ben de kişisel olarak önce kurgu-montaj birimlerinde, kamera gruplarında hem stüdyo ve reji ortamlarında hem sahada mesleğin tüm alanlarında görevler aldım. Süreçler beni bir şekilde rejide kalmaya yöneltti ve edindiğim tüm bilgi birikimimi yönetmenlik yaparak genç nesillere de aktarmaya çalışıyorum.

BENİM KONFOR ALANIM TELEVİZYON REJİLERİ

Soru: Film yönetmek mi yoksa canlı yayın olarak bir haber programı veya haber bültenini yönetmek mi?

Duygu Genç: Benim sinema filmi tecrübem olmadı. O bambaşka bir alan. Ancak belgesel çalışmalarım oldu. Hatta ödüllerden biri bu alandan geldi. Fakat 32 yılını TV haberlerine ve programlarına vermiş biri olarak benim konfor alanım televizyon rejileridir.

Soru: Canlı olan ana haber bültenin yayınına nasıl hazırlanıyorsun?

Duygu Genç: Ben olması gerektiği üzere önce haber merkeziyle ilişki halinde oluyorum. Gün içinde gelişen ve önceden takip edilen bütün haber hikayelerine göz atıyorum, neler olduğunu anlamaya çalışıyorum. Sonra bülten akışı oluşturuluyor birlikte. Spiker ile de istişare halinde neyin nasıl ve ne kadar süre verileceği üzerine mutabık kaldıktan sonra işin teknik süreçlerine odaklanıyorum. Sahadan canlı bağlantıları, pandeminin bize mirası olan Skype üzerinden uzman bağlantılarını, stüdyodaki ekranlara verilecek görselleri planlıyorum. Bunları reji ekibiyle de paylaşarak yayına geçiyorum.

Soru: Ankara’da yönetmenlik yapıyorsun ve bir dernek başkanından Cumhurbaşkanına kadar insanlar haber programlarına konuk oluyorlar ve bazıları saatlerce sürebiliyor. Bu zorlu ve oldukça politik maratonda profesyonelliği korumak zor oluyor mu? Örneğin şu adamın söyledikleri hiç inandırıcı değil, ekrana öyle bir yansıtayım ki, seyircinin gözünde küçülsün gibi düşünceler oluyor mu?

PROFESYONELLİK HER ZAMAN ÖN PLANDA OLMALI

Duygu Genç: Bu tür bir pozisyonda, profesyonellik her zaman ön planda olmalı ve gerçekten büyük bir sorumluluk gerektiriyor. Ankara’da dernek başkanlarından Cumhurbaşkanına kadar geniş bir yelpazede konukların yer aldığı bir haber programında, siyaset, toplumsal baskılar ve güçlü figürlerle olan ilişkiler, işin doğasında var. Ancak, profesyonel bir yönetmen olarak bu tür düşüncelerin aklınıza gelmesi bile gerekmez, çünkü esas görev, izleyiciye doğru ve tarafsız bir bilgi sunmaktır. Gerçekten zor bir denge kurmak gerekebilir, özellikle de bazı konuklar ve söyledikleri oldukça tartışmalı olduğunda. Fakat, bu tür durumlarda yönetmenin görevi, kişisel görüşleri bir kenara bırakıp işin doğruluğuna ve etik kurallarına odaklanmaktır. Evet, bazı konukların söyledikleri inandırıcı olmayabilir ya da politik anlamda karşıt görüşler olabilir, ancak bunun ekran yansımasında nasıl yer bulacağı tamamen yönetmenin profesyonelliğine bağlıdır. "Ekrana yansıtayım ki, seyircinin gözünde küçülsün" gibi bir düşünce, hem etik dışı hem de profesyonel olmayan bir yaklaşım olur. Medya, toplumu şekillendiren güçlü bir araçtır ve ona olan güven, yalnızca dürüst ve tarafsız içerikle sağlanabilir.

''ÇOK ÖNEMLİ BİR SİYASETÇİ STÜDYODA KUCAĞIMA DÜŞTÜ''

Soru: Özellikle canlı yayınlarda çok ilginç olaylar yaşanabiliyor. Dış çekimler, iç çekimler, Ankara bu konuda çok yoğun… Bir anını anlatır mısın?

Duygu Genç: Zamanın en önemli siyasetçilerinden birinin yayın boyunca oturduğu sandalyede bacaklarının uyuşması ve yayın bitiminde kalkmaya yeltendiğinde ayakta duramayarak, (o sırada uğurlamak üzere stüdyoya girdiğimde) kucağıma düşmesi benim için hem komik hem de unutulmaz bir andı. Onu tutup düşmesine engel olduğum için “Sağol evladım” demişti yavaşça kulağıma.

Soru: Senin yolundan gitmek isteyenlere ne söylemek istersin?

Duygu Genç: Ben bu mesleğe yönelmek isteyen gençlere etik ve ahlak kurallarından taviz vermeden çalışmalarını ve örgütlü toplumun daha uygar ve hakkaniyetli bir yaşam sunacağından haberdar olmalarını önerebilirim. Meslek ilkeleri ve adalet duygusundan uzaklaşmamaları en önemli konu bence. Paradan daha önemli ve ilk sırada.