Şeker seviyesinin yükselmesi, vücudun kan dolaşımındaki glikoz miktarının artması anlamına gelir ve birçok farklı faktör bu durumu tetikleyebilir. Şeker hastaları için özellikle dikkat edilmesi gereken bu konu, sağlıklı bireylerde de uzun vadede ciddi sorunlara yol açabilir.
İşte kan şekerini en çok yükselten bazı temel faktörler:
1-Dengesiz Beslenme
Bir öğünde yüksek miktarda karbonhidrat tüketmek, kan şekeri seviyelerinde ani dalgalanmalara yol açar. Protein ve lif bakımından zengin yiyeceklerle denge sağlanmazsa, alınan karbonhidratın hızla şekere dönüşmesi kan şekerinde ani artışa neden olabilir.
2-Tatlı ve Şekerli İçecekler
Soda, meyve suyu, şekerli kahveler ve çaylar gibi içecekler, şeker içeriği yüksek olduğundan kan şekerini doğrudan yükseltir. Şekerli içecekler, besleyici bir değer sunmadan yüksek miktarda kalori sağlar, bu da insülin direncine yol açabilir ve şeker metabolizmasını bozar.
3-Basit Karbonhidratlar ve Rafine Şekerler
En bilinen sebeplerden biri basit karbonhidratlar ve rafine şekerlerdir. Beyaz ekmek, makarna, kek, kurabiye gibi işlenmiş gıdalar ve şekerli içecekler, hızla sindirilerek kana karışır. Bu da kısa sürede kan şekerinin hızla yükselmesine neden olur. Fast food tarzı yiyecekler de bu kategoride değerlendirilir.
4-Fiziksel Aktivite Eksikliği
Egzersiz, kan şekerini düzenlemede önemli bir rol oynar. Fiziksel aktivite sırasında vücut, glikozu enerjiye dönüştürür, böylece kandaki şeker seviyesi düşer. Ancak hareketsizlik durumunda, vücut şekerin fazlasını depolayamaz ve bu da kan şekerinin yükselmesine yol açar.
5-Yetersiz Uyku
Düzenli ve yeterli uyku, metabolizma ve hormon dengesi için kritiktir. Uyku eksikliği, insülin duyarlılığını azaltarak kan şekerinin düzenlenmesini zorlaştırır. Yetersiz uyku, daha fazla yemek yeme isteğine ve özellikle karbonhidratlı yiyeceklere yönelmeye neden olabilir.
6-Stres
Psikolojik stresin şeker üzerinde dolaylı bir etkisi vardır. Stres altındaki vücut, kortizol ve adrenalin gibi hormonları salgılar. Bu hormonlar, enerji sağlamak için karaciğerde depolanan glikozu kana salgılar. Sonuç olarak, kan şekeri seviyeleri yükselir. Kronik stres altında olan bireyler, şeker seviyelerini kontrol etmekte zorlanabilirler.
7-Yanlış İlaç Kullanımı
Bazı ilaçlar, özellikle kortikosteroidler ve bazı tansiyon ilaçları, kan şekerini yükseltebilir. Şeker hastası bireyler, kullandıkları ilaçların bu etkisinin farkında olmalı ve doktor kontrolünde gerekli önlemleri almalıdır.
