2023 Türk Dünyası Kültür Başkenti, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinin sembol şehri Şuşa'da kapsamlı imar ve restorasyon çalışmaları sürüyor. Şuşa, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde yer alan bir şehir ve Azerbaycan'ın ve aynı zamanda Türk dünyasının kültür başkentidir.
Şuşa, deniz seviyesinden 1300 ila 1600 metre yükseklikte bulunmakta olup, 2015 verilerine göre yaklaşık 4 bin kişilik bir nüfusa sahiptir. Yukarı Gövher Ağa Camii, Gazançetsots Katedrali ve Kanaç Zam Baptist Kilisesi şehirdeki önemli dini yapılardır. Kent, 1977'de tarihi ve mimari koruma alanı ilan edildi.
Azerbaycan’ın eski Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, Şuşa'yı şu sözlerle anlatmıştı: "Şuşa, sadece Şuşa halkı için değil, tüm Azerbaycanlılar için aziz şehir, aziz kale, aziz anıttır."
8 MAYIS 1992'DE İŞGAL EDİLDİ
Azerbaycan'a karşı toprak iddialarını hayata geçirmek için saldırıya geçen Ermenilerin başlıca hedeflerinden biri de Şuşa’ydı. Ermeniler, 1991'de başlattıkları saldırılarla önce Hankendi şehrini işgal etti. Ardından 26 Şubat 1992'de Hocalı kasabası Ermenistan ordusunun eline geçti. Hocalı'da aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 613 sivili katlederek yüzyılın en büyük katliamlarından birine imza atan Ermenistan güçleri 8 Mayıs 1992'de de Şuşa'yı işgal etti. Yüzlerce Azerbaycanlı hayatını kaybetti, çok sayıda Azerbaycanlı esir düştü veya kendilerinden haber alınamadı. 22 binden fazla Azerbaycanlı vatan toprağından göç etmek zorunda kaldı. Azerbaycanlılara ait 300'den fazla tarihi anıt tahrip edildi. İşgalden sonra Şuşa'ya Ermeniler yerleştirildi. Yüzyıllardır Şuşa'nın gerçek sahibi olan Azerbaycanlılar 28 yıl boyunca Azerbaycan'ın diğer bölgelerinde yaşamak zorunda kaldı. Karabağ'ın sembol şehri Şuşa 28 yıllık işgalden kurtarıldı. Azerbaycan ordusunun Şuşa'ya girmesi, Ermenistan ordusunun dağılmasına neden oldu.
ŞUŞA'NIN SEMBOLÜ: HAR-I BÜLBÜL ÇİÇEĞİ
Har-ı bülbül çiçeği, sadece Şuşa’da Çıdır Ovasında yetişen endemik bir bitki. Efsaneye göre, Har-ı Bülbül, dalına konan bülbülü sever ve okşar. Alt dallara konan arı ise bülbülü kıskanır, sokar ve öldürür. Har-ı Bülbül Azerbaycan'da 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nda şehit olan askerlerin anısının sembolü olarak kabul edildi.
ŞUŞA KALESİ
Kalenin yapımına 1753 yılında başlandı. Gence kapısı olarak da bilinen kale, Batı ile Doğu’yu birleştiren Dağlık Karabağ’ın en stratejik noktalarından biri. 28 yıl Ermeni işgalinde kalan tarihi kale restore edildi ve kalenin üzerine “Şuşa” yazısı eklendi. 28 yıllık esaretinden kurulan Şuşa; imar, inşaat ve restorasyon çalışmalarıyla yeniden ayağa kaldırılıyor. Bursa’da düzenlenen TÜRKSOY Daimî Konseyi’nde alınan kararla 2023 Türk Dünyası Kültür Başkenti Azerbaycan’ın Şuşa şehri seçildi.
